Rozliczanie dochodów z zagranicy

Posiadasz całe centrum prywatnego życia w Polsce, tzn. Twoja partnerka bądź partner zamieszkuje tutaj wraz z Waszymi dziećmi, w Polsce posiadasz swój dom, w którym żyje Twoja rodzina, to tutaj podejmujesz aktywność polityczną i udzielasz się społecznie?

Równocześnie uzyskujesz dochody poza granicami kraju, w związku z czym większą część roku przebywasz za granicą?

A może jedynie osiągasz dochody z zagranicy, na przykład w postaci nieruchomości, którą wynajmujesz? Lub dochód osiągany za granicą jest dochodem pasywnym np. dywidenda?

Nie wiesz jednak czy w związku z tym dochody z zagranicy, podlega opodatkowaniu w Polsce? Czy masz je wykazać w zeznaniu rocznym?

W niniejszej publikacji przybliżymy Ci zasady opodatkowania dochodów osiągniętych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w świetle obowiązujących przepisów podatkowych. Zapraszamy do lektury!

Rezydencja podatkowa.

Z punktu widzenia obowiązku opodatkowania dochodów osiągniętych przez osobę fizyczną, zasadnicze jest określenie rezydencji podatkowej tej osoby. Czym jednak jest owa rezydencja?

Rezydencja podatkowa to miejsce zamieszkania, a konkretnie państwo, w którym to miejsce się znajduje i w którym należy opodatkować wszelkie dochody, w tym dochody osiągnięte w innych krajach (czyli dochody z zagranicy). Od czego jednak zależy czy jako osoba mieszkająca za granicą i osiągająca tam dochody, bądź osoba mieszkająca w Polsce, jednak zarabiająca za granicą, będziesz polskim rezydentem podatkowym?

Czyli będziesz mieć obowiązek zapłaty podatku dochodowego w Polsce, pomimo że zarobiłaś pieniądze poza granicami kraju?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, są zobowiązane do opodatkowania w Polsce wszystkich osiągniętych przez siebie dochodów, niezależnie od miejsca ich pochodzenia. Podlegają one zatem tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Natomiast osoby, które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce (nie posiadają polskiej rezydencji podatkowej) mają jedynie obowiązek rozliczenia się w Polsce z dochodów, które uzyskały na jej terytorium. Osoby te podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W związku z tym, z punktu widzenia obowiązku opodatkowania w Polsce dochodów uzyskanych poza granicami kraju, kluczowe jest ustalenie rezydencji podatkowej w oparciu o miejsce zamieszkania danej osoby.

Miejsce zamieszkania.

Dla celów podatkowych za osobę, która posiada miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa się taką osobę fizyczną, która:

• posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub;

• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Polski rezydent podatkowy to osoba spełniająca jeden z powyższych warunków. I przeciwnie osoba niespełniająca żadnego z powyższych warunków nie będzie uznana za polskiego rezydenta podatkowego, ale może podlegać w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Centrum interesów rodzinnych lub gospodarczych.

Osoba fizyczna, posiada miejsce zamieszkania w Polsce, a co za tym idzie status polskiego rezydenta podatkowego, gdy posiada ona w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych. Warto zatem zastanowić się co oznaczają wskazane pojęcia.

Aby uznać, że dana osoba fizyczna, posiada centrum interesów rodzinnych w Polsce, trzeba wziąć pod uwagę kwestie takie jak:

1. powiązania rodzinne i towarzyskie;
2. aktywność polityczną, kulturalną, społeczną w Polsce;
3. miejsce uprawniania hobby;
4. ognisko domowe.

Wobec tego za polskiego rezydenta podatkowego uznana zostanie osoba, która jedynie w celu zarobkowym wyjeżdża za granicę, podczas gdy jej cała rodzina pozostaje w Polsce.

Centrum interesów gospodarczych to z kolei miejsce, w którym dana osoba fizyczna osiąga przeważającą wielkość swoich dochodów czy to z pracy zarobkowej, działalności gospodarczej, czy inwestycyjnej.

Przebywanie na terytorium Polski.

Dla uznania danej osoby za polskiego rezydenta podatkowego, wystarczające również jest aby przebywała ona w Polsce więcej niż 183 dni w roku podatkowym, a zatem ponad pół roku we wskazanym okresie.

Zapamiętaj jednak, że ustawodawca odnosi się jednoznacznie do roku podatkowego, a nie dowolnych 12 następujących po sobie miesięcy. W związku z tym, należy każdorazowo brać pod uwagę okres od 1 stycznia danego roku do 31 grudnia tego roku.

Za polskiego rezydenta nie zostanie uznana zatem osoba, która nie posiada w Polsce centrum interesów osobistych i gospodarczych, która co prawda przebywa w Polsce ponad pół roku, jednak okres ten nie mieści się w ramach jednego roku podatkowego.

Wyobraźmy sobie sytuację, w której Paweł Podróżnik przyjechał do Polski na początku sierpnia 2022 roku i pozostał na jej terytorium do końca marca 2023 roku – przebywał zatem na jej terytorium ponad 183 dni (ponad pół roku).

Następnie wyjechał i nie wrócił do Polski do końca 2023 roku. Mimo że Paweł Podróżnik przebywał w Polsce ponad pół roku, to okres ten miał miejsce w dwóch następujących po sobie latach podatkowych – w roku podatkowym 2022 i 2023. Wobec tego na tej podstawie nie można uznać Pawła Podróżnika za polskiego rezydenta podatkowego.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania – miejsce zamieszkania

Ostatecznie miejsce zamieszkania – czyli rezydencję podatkową ustalisz na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Co więcej metody tam wskazane mają pierwszeństwo przed przepisami ustawy. Biorą one pod uwagę centrum interesów, okres pobyty w danym kraju, a ostatecznie nawet obywatelstwo może decydować o rezydencji podatkowej.

Dochody uzyskane w innych krajach.

Jeśli jesteś polskim rezydentem podatkowym, a jednocześnie osiągasz dochody poza granicami kraju, powinieneś opodatkować je nie tylko w Polsce, ale również odprowadzić podatek dochodowy w kraju, w którym zarobiłeś pieniądze.

Co istotne, Twoje zagraniczne dochody mogą pochodzić z rozmaitych źródeł. Możesz zarówno przebywając na terytorium innego niż Polska państwa wykonywać pracę w rozmaitym charakterze (na przykład pracę kierowcy, nauczyciela, kucharza, informatyka), bądź przebywając w Polsce jedynie osiągać dochody z zagranicy np. w postaci odsetek czy też dywidend należnych od podmiotów, w których uczestniczysz.

W każdym ze wskazanych przypadków, Twoje dochody opodatkowane zostaną zarówno w Polsce, jak i w kraju, w którym zostają one osiągane. Czy oznacza to jednak, że dochód osiągnięty poza granicami Polski przez polskiego rezydenta podatkowego zostanie zawsze podwójnie opodatkowany – a tym samym zarobisz mniej?

Na szczęście zostały przewidziane mechanizmy, dzięki którym unikniesz konieczności zapłaty podatku zarówno w państwie, w którym osiągnąłeś dochody, jak również na Polsce – są to tak zwane metody unikania podwójnego opodatkowania.

Metody unikania podwójnego opodatkowania.

Metoda unikania podwójnego opodatkowania uzyskanych przez Ciebie za granicą dochodów, zależeć będzie od tego, w jakim państwie je osiągnąłeś i czy Polska posiada z tym krajem zawartą umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania.

W przypadku jeśli umowa taka została zawarta powinieneś zapoznać się z jej treścią, aby ustalić jaką metodę możesz zastosować w Twoim przypadku.

Jeśli natomiast, Polska nie zawarła umowy z państwem, z którego pochodzą Twoje dochody, kluczowe w Twoim wypadku będą przepisy polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, jak również ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, możemy wyróżnić:

• metodę wyłączenia z progresją – może ona zostać zastosowana jedynie w sytuacji gdy Polska zawarła z danym państwem umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Metodę wyłączenia z progresją przewiduje m.in. umowa z Niemcami, Francją, czy Ukrainą.
• metodę proporcjonalnego odliczenia – znajduje ona zastosowanie gdy Polska zawarła z danym krajem umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania i zgodnie z nią zastosowanie ma wskazana metoda, jak również w sytuacji gdy Polska nie zawarła takiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Metodę odliczenia proporcjonalnego przewiduje umowa m.in. z Belgią, Holandią, czy Stanami Zjednoczonymi.

W zeznaniu rocznym masz obowiązek wykazania każdego państwa uzyskania dochodu, stosując odpowiednią metodę.

Metoda wyłączenia z progresją

Metoda wyłączenia z progresją polega na tym, że w Polsce zwolniony jest od opodatkowania dochód osiągnięty w innym kraju. Dochód ten ma jednak wypływ na ustalenie stawki podatku, którą należy zastosować przy opodatkowaniu dochodów osiągniętych w Polsce. Wpłynie ona na dochody opodatkowane w skali podatkowej.

Stawka podatku obliczana jest w następujący sposób:

1. do dochodu osiągniętego w Polce należy dodać dochody zwolnione od podatku uzyskane za granicą;
2. od osiągniętego wyniku należy obliczyć podatek w wysokości 12 % lub 32 %, które zależne jest od sumy osiągniętych w Polsce i za granicą dochodów (do 120 tysięcy złotych obowiązuje 12 % stawka podatku);
3. otrzymany wynik należy podzielić przez sumę dochodów uzyskanych w Polsce i za granicą, a następnie pomnożyć przez 100;
4. uzyskaną w wyniku wskazanych działań stopę procentową (z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku) należy pomnożyć przez sumę uzyskanych w Polsce dochodów po ich zaokrągleniu do pełnych złotych.

Jeśli w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, zawartej przez Polskę z państwem, w którym uzyskujesz dochody, określone zostało, że zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją:

1. masz obowiązek złożenia deklaracji podatkowej i rozliczenia się z dochodów metodą wyłączenia z progresją – w sytuacji gdy uzyskujesz dochody w Polsce, które podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej. Masz obowiązek złożenia zeznania podatkowego również w sytuacji, gdy co prawda osiągasz dochody jedynie za granicą, jednak chcesz rozliczyć się z dochodów wspólnie z Twoim małżonkiem;
2. nie musisz składać deklaracji podatkowej – w sytuacji gdy osiągasz jedynie dochody zagraniczne zwolnione z opodatkowania w Polsce na podstawie tej metody unikania podwójnego opodatkowania.

Metoda proporcjonalnego odliczenia.

Metoda proporcjonalnego odliczenia polega na tym, że dochód uzyskany za granicą podlega opodatkowaniu w Polsce, przy czym od podatku, który ma zostać zapłacony w kraju trzeba odliczyć podatek zapłacony za granicą.

Musisz jednak przy tym pamiętać, że odliczenie jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w innym kraju niż Polska.

W związku z tym, przy metodzie proporcjonalnego odliczenia, należy obliczyć podatek zagraniczny podlegający odliczeniu od podatku, który należy zapłacić w Polsce. Należy to zrobić w następujący sposób:

• do sumy dochodów, które zostały uzyskane w Polsce należy dodać dochody uzyskane za granicą, a zatem przychody pomniejszone o koszty ich uzyskania i składki na ubezpieczenie społeczne;
• otrzymany wynik należy zaokrąglić do pełnych złotych i obliczyć od otrzymanej wartości podatek według polskiej skali podatkowej (12 % lub 32 %);
• otrzymany wysokość podatku należy pomnożyć przez dochód uzyskany za granicą (rozumiany jako przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania) a następnie podzielić przez sumę polskich i zagranicznych dochodów.

Co ważne, w przypadku tej metody, musisz również pamiętać o obowiązku wpłacania zaliczek na podatek dochodowy w Polsce, w terminie do 20 dnia miesiąca, który następuje po miesiącu w którym wróciłeś do Polski. Natomiast jeśli termin płatności zaliczki przypada już po zakończeniu roku podatkowego, zaliczka powinna zostać wpłacona w terminie złożenia zeznania. Co istotne, wpłacając zaliczkę można odliczyć podatek zapłacony za granicą (w odpowiedniej proporcji).

W związku z tym, jeśli przykładowo do kraju wróciłeś w styczniu 2024 roku, to termin na wpłatę zaliczki upłynął w dniu 20 lutego 2024 roku. Natomiast, jeśli powróciłeś do Polski w grudniu 2023 roku, czas na wpłatę zaliczki masz do 30 kwietnia 2024 roku.

Ulga abolicyjna.

Z punktu widzenia opodatkowania dochodu osiągniętego za granicą, istotne znaczenie ma również ulga abolicyjna. Czy jednak wiesz, w jakim wypadku znajduje ona zastosowanie?

Otóż, z ulgi abolicyjnej mogą skorzystać osoby, które osiągają dochody zagraniczne i w związku z brzmieniem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania rozliczają się w Polsce według metody proporcjonalnego odliczenia. Dzięki jej zastosowaniu zakres ich obowiązku podatkowego ulegnie zmniejszeniu.

Jak skorzystać z ulgi abolicyjnej?

Aby skorzystać z ulgi abolicyjnej, należy:

1. obliczyć wysokość podatku należnego na podstawie dwóch metod unikania podwójnego opodatkowania – metody wyłączenia z progresją oraz metody proporcjonalnego odliczenia;
2. następnie od uzyskanej kwoty przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia należy odjąć kwotę uzyskaną przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją;
3. uzyskaną kwotę różnicy można następnie odliczyć od podatku, który powinien zostać zapłacony w Polsce – przy czym wysokość odliczenia nie może przekraczać kwoty 1360 zł.

Co więcej, ograniczenie kwotowe w zakresie zastosowania ulgi abolicyjnej, nie jest jedynym ograniczeniem związanym z jej zastosowaniem. Ulga abolicyjna może zostać zastosowana jedynie w przypadku gdy:

1. dochody osiągnięte za granicą wynikają ze stosunku służbowego, pracy lub pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z działalności gospodarczej bądź działalności wykonywanej osobiście, jak również z praw majątkowych, praw autorskich i praw pokrewnych;
2. dochody pochodzące z zagranicy nie zostały uzyskane w tzw. rajach podatkowych czyli krajach, które stosują szkodliwą konkurencję podatkową.

Wpływ Konwencji MLI.

Dokumentem mający wpływ na zawarte przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania jest wielostronna Konwencja MLI, której celem jest jednorazowe zmodyfikowanie przedmiotowych umów.

Konwencja ta zmienia w niektórych zawartych przez Polskę umowach, metodę wyłączenia z progresją na metodę odliczenia proporcjonalnego, w związku z czym polscy rezydenci narażeni są na obowiązek zapłaty podatku w wyższej wysokości.

Wobec tego, osiągając zagraniczne dochody i chcąc wywiązać się w Polsce ze swoich zobowiązań podatkowych z tym związanych, musisz mieć na uwadze nie tylko postanowienia zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, ale także wpływ konwencji MLI na wskazane umowy.

Może bowiem okazać się, że choć zawarta przez Polskę umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania określa, że dochody uzyskane za granicą nie podlegają opodatkowaniu w Polsce, a co za tym idzie zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją, to Konwencja MLI zmienia określoną w umowie zasadę na metodę proporcjonalnego odliczenia.

Podsumowanie.

Jeśli masz miejsce zamieszkania w Polsce, ale osiągasz dochody poza jej granicami, mogą spoczywać na Tobie obowiązki związane z rozliczeniem osiąganych dochodów za granicą.

Każdorazowo, powinieneś:

1. ustalić czy posiadasz na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych miejsce zamieszkania w Polsce, a zatem czy jesteś polskim rezydentem podatkowym i obowiązuje Cię nieograniczony obowiązek podatkowy;
2. w następnej kolejności po ustaleniu przedmiotowej kwestii, powinieneś sprawdzić czy Polska zawarła z krajem, w którym zarabiasz umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania;
3. jeśli umowa taka została zawarta musisz na jej podstawie ustalić czy zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją czy metoda proporcjonalnego odliczenia;
4. jeśli z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wynika, że w Twoim wypadku zastosowanie znajduje metoda odliczenia z progresją, powinieneś jeszcze sprawdzić Konwencję MLI pod kątem ewentualnych modyfikacji w tym zakresie.

Kwestie związane z rozliczaniem dochodów osiągniętych za granicą nie należą jednak do prostych i każdorazowo wymagają analizy konkretnego przypadku. W związku z tym zachęcamy do kontaktu z Kancelarią Chudoba – Adwokaci, Doradcy Podatkowi, w której nasi doradcy podatkowi przeprowadzą Cię przez proces rozliczenia osiągniętych przez Ciebie za granicą dochodów.

Oferta Kancelarii.

Nie wiesz czy podlegasz nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce? Chcesz ustalić miejsce swojego zamieszkania dla celów podatkowych? Chciałbyś uzyskać pomoc w zakresie ustalenia obowiązującej Cię stawki podatku? A może zastanawiasz się czy jako polski rezydent podatkowy masz obowiązek złożenia zeznania nawet jeśli nie osiągasz w Polsce żadnych dochodów?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.

Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.: