Kodeks spółek handlowych w dziale III opisuje zagadnienie i zasady przekształcenia spółek handlowych. Jakie spółki mogą być przekształcone? Odpowiedź literalnie zawiera art. 551 i dalsze kodeksu spółek handlowych:
Art. 551 § 1. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).
§ 2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka jawna. Przepis ten nie narusza przepisów art. 26 § 4-6. (…)
§ 5. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24 i 974) – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).
Ogólne uwagi dotyczące przekształcenia spółek handlowych.
Każda spółka handlowa (tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo- akcyjna, z o.o. oraz akcyjna), jak i spółka cywilna, która nie spółką handlową, a stosunkiem obligacyjnym, mogą być przekształcone. Również osoba fizyczna, która prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą może ulec przekształceniu.
Jeśli chodzi o spółkę cywilną, to może ona być przekształcona w każdym spółkę handlową, ale przekształcenie jej w spółkę jawną należy przeprowadzić w trybie art. 26 § kodeksu spółek handlowych, czyli w trybie uproszczonym; umowa spółki jawnej nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy i musi być zgłoszona przez wszystkich wspólników.
Przekształcenie spółki jest zmianą formy prawnej, restrukturyzacją. Co ważne, odbywa się to przy zachowaniu zasady ciągłości i kontynuacji. Co to oznacza? Po przeprowadzeniu procedury przekształcenia mamy do czynienia z tą samą spółką podmiotowo. Zmienia się forma prawna i oznaczenie. W konsekwencji zgodnie z art. 553§1 KSH, spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.
Często profil działalności danej spółki wymaga uzyskania szeregu koncesji, pozwoleń czy zezwoleń. W wyniku przekształcenia spółki, na podstawie art. 553§2 KSH spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.
Procedura przekształcenia
Przepisy ogólne dotyczące przekształcenia spółki wskazują nam jaka jest procedura przekształcenia spółki, bez rozgraniczeń dla poszczególnych spółek.
Art. 556 kodeksy spółek handlowych wskazuje, że do przekształcenia spółki wymaga się:
- sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
- powzięcia uchwały o przekształceniu spółki;
- powołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
- dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.
Plan przekształcenia przygotowują w formie pisemnej pod rygorem nieważności wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. W planie przekształcenia spółki zgodnie art. 558 § 1 KSH powinno zostać zawarte co najmniej:
- ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia;
- określenie wartości udziałów/akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym, o którym mowa powyżej.
Do planu przekształcenia należy dołączyć:
- projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki;
- projekt umowy albo statutu spółki przekształconej;
- wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej;
- sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień, o którym mowa w § 1 pkt 1, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.
Przyczyny podjęcia decyzji o zmianie formy prawnej spółki
Spośród najczęściej występujących przyczyn przekształcenia spółek należy wymienić: chęć modyfikacji struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, znalezienie odpowiedniego zakresu odpowiedzialności wspólników, rozszerzenie bądź zmniejszenie zakresu działalności, chęć zabezpieczenia majątków wspólników w sytuacji rozwoju spółki i rozszerzenia zakresu jej działalności.
Oprócz zmian korporacyjno-organizacyjnych najczęstszą przyczyną przekształcenia jest chęć dostosowania optymalnej wersji podatkowania.
W przypadku optymalizacji podatkowej należy jednak pamiętać o art. 119a. § 1. ordynacji podatkowej, który stanowi o unikaniu opodatkowania: „Czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny.” Dlatego też dostępne rozwiązania prawne należy każdorazowo dostosowywać do indywidualnych potrzeb biznesowych. W innym wypadku można narazić się na zarzut działania sztucznego, sprzecznego w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.
W celu przeprowadzenia legalnej procedury dostosowania swojego profilu biznesowego do najlepszych rozwiązań warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa prawno-podatkowego.
Jak się przygotować do procedury przekształcenia spółki?
Przed przeprowadzeniem procedury przekształcenia należy się odpowiednio do niej przygotować, zaplanować przekształcenie w odpowiednim dla spółki czasie, mając na uwadze to, że w planie przekształcenia ma się znaleźć wartość bilansowa majątku spółki. Oprócz planu przekształcenia, należy przygotować harmonogram działania dopasowany do trybu spółki, pracy jej wspólników czy odpowiedniego podatkowo okresu. Plan czynności może wyglądać następująco:
- zredagowanie wszelkich decyzji udzielonych wobec spółki przekształcanej oraz umów najmu, leasingu, umów kredytowych, uzyskanych dofinansowań itp.,
- wyznaczenie odpowiedni terminu na przekształcenie spółki po dokonaniu analizy księgowo- podatkowej spółki,
- przygotowanie planu przekształcenia spółki,
- zawiadomienie wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki dokonane dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały, dokonane w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej,
- wyznaczenie biegłego rewidenta w celu sporządzenia opinii. Tutaj warto zapytać radcę prawnego o polecenie biegłego rewidenta, w celu usprawnienia późniejszej procedury sądowej.
- podjęcie decyzji o składzie osobowym organów spółki przekształconej,
- wezwanie wspólników, w sposób przewidziany dla ich zawiadamiania, do złożenia, w terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu, oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej. Nie dotyczy to wspólników, którzy złożyli takie oświadczenia w dniu powzięcia uchwały, co dzieje się najczęściej z uwagi na to, że jest to wygodne. Oświadczenia wspólników wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności
- przygotowanie wszelkich potrzebnych do przekształcenia dokumentów oraz podjęcie uchwały o przekształceniu,
- zawarcie umowy spółki/ statutu spółki przekształconej,
- dokonaniu wpisu w KRS,
- dokonanie zgłoszenia do CRBR.
Omówienie wybranych przekształceń spółki
Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową
Spółki kapitałowe to: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna i spółka akcyjna. Natomiast spółki osobowe to spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo- akcyjna.
Należy zauważyć, że spółki kapitałowe mają osobowość prawną, a osobowe jej nie mają. Zatem w przypadku tego rodzaju przekształcenia spółka utraci osobowość prawną, czego rezultatem są zmiany w sposobie prowadzenia i reprezentacji spółki, zmiany w zakresie odpowiedzialności wspólników oraz zmiany w sposobie opodatkowania przychodów z działalności spółki.
Spośród największych korzyści takiego przekształcenia należy wymienić większą efektywność podatkową, stosowanie odformalizowanych procedur prowadzenia spraw spółki i podejmowania decyzji, zamknięcie spółki bez prowadzenia długotrwałej likwidacji oraz zachowanie tego samego NIP i REGON.
W przypadku przekształcania spółki kapitałowej w spółkę jawną lub partnerską za przekształceniem muszą wypowiedzieć się wspólnicy reprezentujący co najmniej 2/3 kapitału zakładowego, przy czym umowa spółki lub statut mogą przewidywać surowsze warunki podjęcia uchwały.
Przy przekształcaniu spółki kapitałowej w spółkę komandytową lub komandytowo – akcyjną, oprócz uzyskania wymaganej większości należy uzyskać zgodę osób, które w przekształconej spółce mają pełnić funkcję komplementariusza. Zgoda powinna przybrać formę pisemną pod rygorem nieważności. Wspólnicy, którzy nie złożą takiego oświadczenia, stają się komandytariuszami lub akcjonariuszami.
W spółce z o.o. wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, gdyż ona sama jest indywidualnym i samodzielnym podmiotem obrotu gospodarczego. Spółka z o.o. odpowiada za zobowiązania spółki własnym majątkiem. Dlatego też, częstą przyczyną decyzji o przekształceniu w spółkę kapitałową jest chęć ograniczenia lub całkowitej rezygnacji z osobistego prowadzenia spraw spółki, aby nie ponosić odpowiedzialności z majątku prywatnego za jej zobowiązania.
Dodatkowo należy zauważyć, że spółki kapitałowe mają jedną dużą wadę. Są podwójnie opodatkowane: podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), a na poziomie wspólników, najczęściej podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT).
Gdy prowadzona działalność zaczyna przynosić wysokie zyski, nie zawsze prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej (np. spółki z o.o.) będzie korzystne. Może pojawić się wówczas potrzeba optymalizacji kosztów działalności i potrzeba przekształcenia w spółkę osobową (np. w spółkę komandytową).
Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową
Należy zauważyć że takie przekształcenie może okazać się problematyczne w przypadku spółek osobowych, gdzie mamy do czynienia z wieloma wspólnikami. W przypadku spółek kapitałowych bowiem, należy rozgraniczyć funkcje właścicielskie oraz zarządcze. Oczywiście w przypadku wspólników zdecydowanych, zdeterminowanych na jeden cel biznesowy i zgodnych co do podziału funkcji w spółce przekształconej, nie będzie problemu w zakresie rozdziału funkcji.
Za zobowiązania powstałe przed przekształceniem wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają na dotychczasowych zasadach, solidarnie ze spółką przekształconą. Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania wygasa z upływem trzech lat od dnia przekształcenia. Przepis ten ma na celu przeciwdziałanie wykorzystywaniu przekształcenia spółki osobowej w spółkę kapitałową jako formy „ucieczki” od odpowiedzialności za zobowiązania.
Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową
Przekształcenie odbywa się w obrębie tego samego rodzaju spółek handlowych, więc spółka zachowuje osobowość prawną i nadal ponosi odpowiedzialność swoim majątkiem.
Kodeks wymaga, aby za przekształceniem spółki kapitałowej wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością ¾ głosów, chyba że umowa albo statut przewiduje warunki surowsze.
Mamy również ograniczenia co do kapitału zakładowego. Dla celów podatkowo- organizacyjnych kapitał zakładowy spółki przekształconej nie może być niższy od kapitału zakładowego spółki przekształcanej, natomiast gdy spółką przekształcaną jest spółka akcyjna, wówczas jej kapitał zakładowy musi być całkowicie pokryty.
Przekształcenie spółki osobowej w inną spółką osobową
Za przekształceniem spółki osobowej w inną spółkę osobową muszą się opowiedzieć wszyscy wspólnicy.
W przypadku spółki jawnej lub spółki partnerskiej, nie ma konieczności przygotowania planu przekształcenia spółki, wyceny składników majątku spółki przekształcanej oraz sprawozdania finansowego, wydania opinii biegłego rewidenta, zawiadomienia o przygotowywanym przekształceniu oraz realizacji prawa przeglądania dokumentów i żądania odpisów.
Natomiast wspólnicy spółki przekształcanej przez okres trzech lat od dnia przekształcenia odpowiadają na dotychczasowych zasadach za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia.
Podsumowanie
Powyżej przedstawiono rodzaje i zasady przekształcenia spółek handlowych, jakie oferuje przedsiębiorcom kodeks spółek handlowych. Są to czynności, które wymagają odpowiedniego przygotowania na gruncie prawno-podatkowym. Nawet gdy jako przedsiębiorca nie analizowałeś jeszcze tematu przekształcenia swojego biznesu, warto sporządzić audyt przedsiębiorstwa w celu zrewidowania czy nie istnieje inna, bardziej optymalna podatkowo, odpowiednia organizacyjnie, czy strukturalnie, forma prowadzenia działalności.
W tym celu warto skorzystać z pomocy Kancelarii prawnej.
Oferta Kancelarii
Jeżeli jesteś zainteresowany pomocą prawną przy procedurze przekształcenia spółki, potrzebujesz doradztwa prawno- podatkowego w przy podjęciu decyzji biznesowych, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.
Zapraszamy do kontaktu:
