Jesteś wspólnikiem spółki jawnej, umowa spółki nie określa jednak precyzyjnie zasad reprezentacji, w związku z czym nie jesteś pewien kto i w jaki sposób może ją reprezentować?
A może jesteś dopiero na etapie rozpoczynania prowadzenia działalności gospodarczej i zastanawiasz się, czy spółka jawna będzie dla Ciebie dobrym pomysłem?
W niniejszej publikacji przybliżymy Ci jak wyglądają zasady reprezentowania spółki jawnej na gruncie obowiązujących przepisów, jak również wskażemy czy i w jaki sposób można dokonać ich modyfikacji.
Zapraszamy do lektury!
Reprezentacja spółki jawnej – co to takiego?
Pod pojęciem reprezentowania spółki jawnej kryje się składanie oświadczeń woli oraz dokonywanie czynności w jej imieniu wobec osób trzecich, przez osoby, które zostały do tego upoważnione na gruncie obowiązujących przepisów lub umownych regulacji.
Pojęcie reprezentowania spółki nie ogranicza się jednak jedynie do dokonywania czynności prawnych w imieniu spółki. Swoim zakresem obejmuje ono także czynności sądowe oraz pozasądowe, które są podejmowane przez jej reprezentantów w stosunkach zewnętrznych, czyli z osobami trzecimi: klientami, kontrahentami, dostawcami, pracownikami spółki, urzędami, a także przyjmowanie oświadczeń woli, co na przykład może przybrać formę przyjęcia dokumentu wypowiedzenia umowy.
Usługi prawne dla spółek
Sprawdź naszą platformę doradztwa prawnego oraz doradztwa podatkowego Online
Rozważając, czym jest reprezentacja spółki jawnej, warto także zwrócić uwagę na to, że możemy wyróżnić:
- reprezentację czynną – polegającą na aktywnym działaniu i podejmowaniu czynności np. poprzez zawieranie umów, wypowiadanie umów, dokonywanie zmian w umowach, składanie powództw, składanie oświadczeń woli, wniosków i pism przed organami państwowymi np. Urzędem Skarbowym, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Komisją Nadzoru Finansowego;
- reprezentację bierną – która ogranicza się do przyjmowania oświadczeń woli, wniosków i pism skierowanych do spółki. Nie jest zatem składaniem oświadczeń woli.
Niezwykle istotne jest to, że spółka jawna jest na gruncie obowiązującego prawa odrębnym od jej wspólników podmiotem, wobec czego wszystkie czynności podejmowane w toku jej działalności gospodarczej przez osoby do tego upoważnione, dokonywane są na jej rzecz, a nie na rzecz jej wspólników. W związku z tym może ona we własnym imieniu nabywać prawa (w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe), jak również zaciągać zobowiązania.
Nie możesz jednak przy tym zapominać, że choć spółka jawna zaciąga zobowiązania we własnym imieniu i sama odpowiada za ich wykonywanie, to mimo to występuje za nie dodatkowa odpowiedzialność wspólników. Każdy wspólnik spółki odpowiada bowiem za jej zobowiązania w sposób osobisty, nieograniczony, solidarnie z innymi wspólnikami, pod warunkiem że egzekucja z jej majątku okaże się bezskuteczna.
W związku z tym pamiętaj, że będąc wspólnikiem spółki jawnej, w sytuacji, w której nie będziesz brał udziału w reprezentowaniu spółki jawnej i tak będziesz ponosił pełną odpowiedzialność za zaciągnięte przez Twoją spółkę zobowiązania.
Reprezentacja a prowadzenie spraw spółki.
Od pojęcia reprezentowania spółki należy rozróżnić pojęcie prowadzenia spraw spółki jawnej, które obejmuje relacje wewnętrzne w spółce jawnej. Przejawia się ono w podejmowaniu decyzji, które dotyczą funkcjonowania spółki. Jest to zatem wewnętrzny proces decyzyjny niezależny od reprezentacji spółki. Może on mieć charakter sformalizowany (posiedzenia wspólników, podejmowanie uchwał, protokołowanie uchwał) lub niesformalizowany. Biorąc pod uwagę, że prowadzenie spraw spółki to proces decyzyjny reprezentację spółki można uznać za proces wykonania podjętych decyzji np. podjęcie decyzji o zaciągnięciu kredytu (prowadzenie spraw spółki) i zawarcie umowy kredytowej (reprezentacja spółki).
W związku z tym zapamiętaj, że reprezentacja i prowadzenie spraw spółki są zupełnie odrębnymi od siebie aspektami. Oznacza to m.in., że wspólnik spółki jawnej może zostać pozbawiony prawa reprezentowania spółki, a mimo to będzie miał prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki.
Osoby uprawnione do reprezentowania spółki.
W spółce jawnej możemy rozróżnić kilka podmiotów, które mogą być uprawnione do reprezentowania spółki. Będą to przede wszystkim wspólnicy spółki jawnej. Uprawnienie to może zostać jednak przyznane również prokurentom i pełnomocnikom, a w pewnych przypadkach także kuratorowi czy likwidatorowi.
W dalszej części publikacji przybliżymy Ci pokrótce jak wygląda reprezentowanie spółki jawnej przez wskazane podmioty.
Wspólnicy spółki jawnej.
Jak stanowi Kodeks spółek handlowych, każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, a prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Co więcej prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
Co niezwykle istotne, prawo do reprezentowania spółki jest prawem osobistym jej wspólników, które powstaje z mocy samego prawa. Wobec tego, wspólnik spółki jawnej nie musi otrzymać żadnego rodzaju dodatkowego upoważnienia do reprezentacji spółki. Prawo takie powstanie bowiem już przez samo zawiązanie spółki jawnej.
W związku z tym, że prawo to jest ściśle związane z osobami będącymi wspólnikami spółki, jest ono prawem niezbywalnym. Wobec tego, wspólnicy spółki jawnej nie mają możliwości przenieść tego prawa na inny podmiot. Prawo reprezentacji spółki, może zostać przeniesione na inną osobę tylko i wyłącznie poprzez przeniesienie ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej.
Prokurenci i pełnomocnicy.
Spółka jawna na gruncie obowiązujących przepisów jest przedsiębiorcą, w związku z czym może ona udzielić prokury – a zatem szczególnego rodzaju pełnomocnictwa do wykonywania czynności sądowych oraz czynności pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Udzielając prokury, wspólnicy spółki jawnej mogą postanowić, czy wybrany przez nich prokurent będzie mógł reprezentować ją samodzielnie bądź czy konieczne będzie jego współdziałanie ze wspólnikiem czy też z kilkoma wspólnikami.
Wspólnicy posiadający prawo reprezentowania spółki mają również możliwość udzielenia prokury kilku osobom zarówno łącznie jak i oddzielnie. Od rodzaju udzielonej prokury zależeć będzie zakres umocowania prokurenta do występowania w imieniu spółki.
Oprócz możliwości udzielenia prokury, spółka jawna może również udzielić pełnomocnictwa – rodzajowego, do konkretnej czynności, czy też pełnomocnictwa ogólnego. Powinieneś jednak mieć na względzie, że pełnomocnictwo ogólne może obejmować jedynie umocowanie do czynności zwykłego zarządu.
Kuratorzy i likwidatorzy.
Oprócz możliwości reprezentacji spółki jawnej przez jej wspólników, czy też ustanowionych przez nią prokurentów oraz pełnomocników, istnieją także pewne przypadki kiedy spółka jawna będzie reprezentowana przez kuratora lub likwidatora.
W okresie likwidacji, osobami uprawnionymi do reprezentacji spółki są likwidatorzy spółki, którymi z mocy samego prawa są wszyscy wspólnicy. Mogą oni jednak powołać na likwidatorów, na mocy jednomyślnej uchwały, tylko niektórych spośród siebie, a nawet osoby spoza swego grona.
Może również dojść do sytuacji kiedy w spółce jawnej nie będzie żadnego wspólnika, który będzie uprawniony do jej reprezentowania. W takiej sytuacji sąd rejestrowy powinien dla takiej spółki ustanowić kuratora.
Ograniczenia w reprezentowaniu spółki.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, prawo wspólnika do reprezentacji spółki nie może zostać ograniczone ze skutkiem wobec osób trzecich. Wskazanej zasady wypływającej z przepisów kodeksu spółek handlowych nie można w żaden sposób zmienić, dokonując modyfikacji w umowie spółki jawnej czy też w uchwale podjętej przez wspólników spółki.
Czy jednak przedstawiony zakaz ma charakter bezwzględny? Absolutnie nie! Jest to zakaz o względnym charakterze, który powoduje, że wspólnicy mogą wprowadzić w umowie spółki czy też uchwale wspólników regułę, zgodnie z którą ograniczeniu ulegnie możliwość reprezentowania spółki przez określonego wspólnika, jednak ograniczenie to będzie wywierało skutek tylko i wyłącznie w stosunkach wewnętrznych, pomiędzy samymi wspólnikami.
Wskazana regulacja ma na celu ochronę osób trzecich. Dzięki niej, potencjalni kontrahenci spółki mogą czuć się bezpiecznie, zawierając umowę ze spółką jawną, która jest reprezentowana w sposób ujawniony w rejestrze przedsiębiorców. Wskazać bowiem należy, że sposób reprezentacji spółki, podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Możliwe modyfikacje w umowie spółki jawnej.
Jak już wspominaliśmy, każdy ze wspólników spółki jawnej jest uprawniony do jej reprezentowania. Oznacza to, że każdy z nich ma możliwość samodzielnej reprezentacji spółki, bez konieczności współdziałania w tym celu z innymi wspólnikami.
Umowa spółki jawnej może jednak przewidywać w tym zakresie pewne modyfikacje. Może ona na przykład wskazywać, że określony wspólnik w ogóle zostanie pozbawiony prawa reprezentowania spółki, w której uczestniczy, czy też będzie mógł ją reprezentować, ale tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić oprócz tego tylko i wyłącznie na mocy prawomocnego orzeczenia sądu.
Ciekawym przykładem modyfikacji, względem ustawowych zasad, sposobu reprezentacji spółki jawnej, jest wprowadzenie w umowie spółki postanowień, zgodnie z którymi, każdy ze wspólników będzie miał prawo reprezentować spółkę jawną samodzielnie do określonej w umowie spółki wartości czynności, a powyżej wskazanej kwoty konieczne będzie współdziałanie dwóch wspólników.
Na przykład, do umowy spółki jawnej mogą zostać wprowadzone zapisy, zgodnie z którymi, wspólnicy reprezentują spółkę jednoosobowo, w sprawach których wartość nie przekracza kwoty 20 tysięcy złotych, a powyżej tej kwoty konieczne jest współdziałanie dwóch wspólników.
W związku z tym, że w umowie spółki mogą znaleźć się różnego rodzaju modyfikacje ustawowych reguł, dotyczących zasad reprezentacji w danej spółce, każdorazowo określając sposób reprezentacji, warto zajrzeć do umowy spółki. Może ona bowiem zawierać pewne zmiany względem ogólnych reguł, choć wspólnicy mogą w niej także przyjąć zasadę reprezentacji jednoosobowej określoną przez ustawodawcę. Co niezwykle istotne, wprowadzenie reprezentacji łącznej w żadnym zakresie nie narusza zakazu ograniczenia prawa reprezentacji spółki wobec osób trzecich.
Pamiętaj także, że jeśli w umowie spółki, w której uczestniczysz nie ma wprowadzonych szczególnych zasad reprezentacji obowiązuje reguła ogólna – każdy wspólnik spółki ma prawo jednoosobowo reprezentować spółkę w pełnym zakresie. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie aby przeprowadzić modyfikacje umowy spółki. Oczywiście pod warunkiem, że pozostali wspólnicy również wyrażają na nie zgodę.
Podsumowanie.
Po lekturze tej publikacji zapamiętaj przede wszystkim, że:
- czynności z zakresu reprezentacji spółki to czynności dokonywane w imieniu spółki w w stosunkach zewnętrznych – a zatem m.in. w relacjach z sądami, urzędami, czy też kontrahentami. Prawo reprezentowania dotyczy zatem wszelkich czynności sądowych i pozasądowych;
- reprezentacja spółki jawnej to zarówno aktywne działania w jej imieniu, ale również przyjmowanie oświadczeń na jej rzecz;
- spółkę jawną reprezentują przede wszystkim jej wspólnicy, ale w pewnych sytuacjach może być ona reprezentowana także przez pełnomocników, prokurentów, likwidatorów, a nawet kuratora;
- Kodeks spółek handlowych wprowadza zasadę reprezentacji jednoosobowej w spółce jawnej, zgodnie z którą każdy ze wspólników może reprezentować spółkę, w której uczestniczy i nie jest możliwe ograniczenie tego prawa ze skutkiem wobec osób trzecich;
- do umowy spółki jawnej można wprowadzić pewne modyfikacje względem ustawowych zasad, w związku z czym może nastąpić całkowite pozbawienie wspólnika prawa reprezentacji lub może zostać wprowadzona zasada reprezentacji łącznej, zgodnie z którą czynności będą musiałby być podejmowane z udziałem dwóch wspólników tzn. wspólnik będzie musiał działać łącznie z innym wspólnikiem (lub prokurentem);
- wspólnik może zostać również pozbawiony prawa reprezentacji spółki, jednak może to nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu;
- sposób reprezentacji spółki jawnej ujawniony jest w Krajowym Rejestrze Sądowym, dzięki czemu zawsze możesz zyskać pewność, że zawierana przez Ciebie umowa ze spółką jawną zawierana jest w jej imieniu przez upoważnioną do tego osobę.
Oferta Kancelarii.
Jesteś wspólnikiem spółki jawnej, jednak ustawowe zasady jej reprezentacji nie spełniają Twoich oczekiwań lub dopiero chcesz rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej i chciałbyś aby umowa spółki została skonstruowana w kompleksowy i spełniający Twoje oczekiwania sposób, a może wahasz się między spółką cywilną a spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.
Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.:
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online .
