Podstawę prawną definiującą pojęcie powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika na rzecz spółki z o.o. stanowi art. 176 kodeksu spółek handlowych, który brzmi następująco:
Art. 176. § 1. Jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń.
§ 2. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.
Powtarzającymi się świadczeniami niepieniężnymi na rzecz wspólnika mogą być wszelkie czynności wykonywane przez niego na rzecz spółki, o ile będą wykonywane w sposób powtarzalny.
Nie ma ograniczenia co do rodzaju tych świadczeń, mogą to być usługi administracyjne, księgowe, reklamowe, marketingowe, informatyczne, doradcze, szkoleniowe, analityczne. Może to być też dostawa potrzebnych towarów lub surowców związanych z działalnością gospodarczą spółki. Zakres proponowanych świadczeń wspólnika spółki powinien być skonsultowany z adwokatem bądź radcą prawny oraz z doradcą podatkowym.
Co konkretnie oznaczają pojęcia wskazane w kodeksie spółek handlowych?
Obowiązek określenia świadczeń w umowie spółki z o.o.
Przede wszystkim, jeśli wspólnik będzie zobowiązany do powtarzających się świadczeń kodeks spółek handlowych wskazuje, że ten obowiązek musi być opisany w umowie spółki z o.o. zawartej w formie aktu notarialnego. W przypadku założenia spółki z o.o. przez internet, za pomocą wzorca udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości, nie ma możliwości skorzystania z tej instytucji. Jeśli umowę zarejestrowano elektronicznie to niezbędna będzie zmiana umowy przed notariuszem. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby te obowiązki wprowadzić w późniejszym czasie, po rejestracji spółki, zgodnie z występującą potrzebą.
Dla prawidłowego przygotowania umowy spółki z o.o. najlepiej skorzystać z pomocy radcy prawnego lub adwokata zajmującego się prawem spółek. Wówczas umowa będzie sporządzona z uwzględnieniem wszystkich niezbędnych aspektów prawnych i podatkowych, będzie przewidywała rozwiązania zgodne z wolą wspólników i celami zmiany spółki.
W umowie spółki należy określić rodzaj oraz zakres świadczeń, do których spełnienia zobowiązuje się wspólnik, a także ich częstotliwość. Redakcja tych postanowień jest na tyle istotna, że ich określenie nie może pozostawiać wątpliwości co do rodzaju, czy zakresu wykonania. Należy to opisać szczegółowo, ponieważ w innym wypadku przepisy te będą bezskuteczne wobec spółki. Spółka nie będzie mogła wyegzekwować spełnienia świadczeń nieokreślonych.
Powtarzalność i okresy spełnienia świadczeń niepieniężnych
Założenie powtarzalności odnosi się do periodyczności. Nie może być to świadczenie ciągle, wykonane jednokrotnie, ani kilka razy. Musi być wykonywane przez dłuższy czas, w odstępach czasu.
Jakie wynagrodzenie należy się wspólnikowi za spełnienie świadczeń niepieniężnych?
Za spełnienie świadczeń niepieniężnych spółka wypłaca wspólnikowi wynagrodzenie. Świadczenia niepieniężne nie mogą być nieodpłatne, a kwota wynagrodzenia wspólnika nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie. Chodzi zatem o ceny rynkowe, funkcjonujące w obrocie gospodarczym w danej dziedzinie spełnianych świadczeń niepieniężnych.
O czym należy jeszcze pamiętać chcąc zastrzec w umowie spółki zobowiązanie wspólnika do wykonywania powtarzających się świadczeń na rzecz spółki?
W przypadku ustalenia powtarzających się świadczeń wspólnika na rzecz spółki nie należy zawierać pomiędzy spółką, a wspólnikiem jakichkolwiek dodatkowych umów (zlecenia, dzieło, dostawy, o współpracy, czy świadczenia usług), które mogłyby poddać w wątpliwość organom podatkowym, czy uzyskiwane przychody to przychody z wynikające z zobowiązania wspólnika zawartego w umowie spółki, czy z tychże dodatkowych umów, czy z działalności gospodarczej. Wpływa to bowiem na różne zasady opodatkowania.
Dlatego tak istotne jest doradztwo prawno-podatkowe przy podejmowanych decyzjach biznesowych.
Tak jak wspominaliśmy powyżej w umowie spółki sporządzonej w formie aktu notarialnego, należy zawrzeć szczegółowy opis rodzaju oraz zakresu świadczenia.
Warto zwrócić uwagę, że jeśli nie będzie można precyzyjnie określić ram czasowych periodycznie spełnianego świadczenia można pozostawić tą kwestię uchwale zgromadzenia wspólników lub decyzji zarządu spółki.
Z kolei gdyby w umowie sp. z o.o. nie został wskazany okres końcowy świadczenia, to przyjąć należy, że taki obowiązek jest bezterminowy i wygaśnie najpóźniej po zmianie umowy spółki, z chwilą zakończenia likwidacji i wykreślenia sp. z o.o. z KRS.
Jeśli chodzi o wynagrodzenie to warto wskazać, że nie trzeba w umowie spółki określać jego wysokości, a jedynie fakt, że będzie ono wypłacane. W praktyce takie dane mogą się znaleźć w uchwale zgromadzenia wspólników.
Wygaśnięcie zobowiązania do powtarzających się świadczeń niepieniężnych wobec danego wspólnika. Zbycie udziału.
W jakich przypadkach nastąpi wygaśnięcie zobowiązania do powtarzających się świadczeń niepieniężnych? Będą to okoliczności wskazane w umowie spółki lub zbycie udziału. Zobowiązanie wygasa również w przypadku uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników o zniesieniu obowiązku świadczenia, przy czym uchwała taka wymaga zmiany umowy spółki oraz zgody danego wspólnika.
O czym należy pamiętać przy zbyciu udziału wspólnika zobowiązanego do powtarzających świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki?
Należy wskazać na wykładnię przepisu art. 176 § 3, który stanowi, że:
W przypadku określonym w § 1 zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału, bądź obciążenie udziału, może nastąpić jedynie za zgodą spółki, o której mowa w art. 182, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Prawidłowa wykładnia przepisu wskazuje na to, że w przypadku zbycia takiego udziału obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych przechodzi na nabywcę. Obowiązek ten jest bowiem „przywiązany” do udziału, a nie osoby wspólnika. To świadczenie nie ma charakteru osobistego. Oczywiście, może się zdarzyć tak, że nabywca nie będzie w stanie sprostać spełnieniu świadczenia niepieniężnego na rzecz spółki z uwagi chociażby na inny profil swojej działalności.
Rozwiązaniem jest wówczas zmiana zapisów w umowie, przed zbyciem udziałów, które zdejmują ze wspólnika obowiązek wykonywania powtarzalnych świadczeń niepieniężnych.
Wskazać należy również na solidarną odpowiedzialność zbywcy i nabywcy wobec spółki za niespełnione świadczenie należne spółce.
Podatkowe aspekty ustalenia w umowie powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Polski Ład.
W dobie Polskiego Ładu i szukania przez rząd środków dla finansowania wydatków budżetowych instytucja powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest bardzo elastyczna i warta bliższej analizy pod kątem jej zastosowania w swoim biznesie.
Zgodnie z przepisami wynagrodzenie wspólnika za powtarzające się świadczenia niepieniężne jest wypłacane również w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku.
Jak jest opodatkowane wynagrodzenie wspólnika?
Wynagrodzenia dla wspólnika za świadczenia wykonywane na podstawie umowy spółki nie da się przyporządkować do szczególnych źródeł przychodów określonych w ustawie o PIT. Wynagrodzenie to należy zakwalifikować jako przychód z innych źródeł.
Wspólnik powinien rozliczyć się w zeznaniu rocznym, które podlega opodatkowaniu na tzw. zasadach ogólnych.
Kiedy powstanie przychód podatkowy po stronie spółki a kiedy koszt?
Świadczenia niepieniężne wspólnika na rzecz spółki są odpłatne, jak już podkreślaliśmy wcześniej. W przypadku braku ich uregulowania powstanie zatem przychód podatkowy. W wypadku jego uregulowania po stronie spółki powstanie koszt podatkowy.
Oprócz zapłaty wynagrodzenia musi nastąpić też odpowiednie jej udokumentowanie. Potwierdza to interpretacja podatkowa z 7 sierpnia 2018 roku. Koszty ponoszone przez spółkę na wynagrodzenia jej wspólników z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych „jako służące generowaniu po stronie Wnioskodawcy przychodów podatkowych mogą stanowić koszty podatkowe, pod warunkiem ich należytego udokumentowania”.
Jak uniknąć składki zdrowotnej i składki ZUS?
Tutaj należy dokonać rozróżnienia, czy mówimy o jednoosobowej spółce z o.o., czy wieloosobowej.
Art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (ZUS) wskazuje, że osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej prowadzą pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracującymi podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zgodnie z dalszymi przepisami ustawy o ZUS wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność.
Jak wynika z powyższych przepisów tylko wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. uważa się za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Wobec tego taki wspólnik musi płacić składki ZUS i składkę zdrowotną od pobieranego wynagrodzenia za świadczenia na rzecz spółki. Natomiast wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o. nie płacą składek ZUS, a także składki zdrowotnej.
W obecnym stanie prawnym powtarzające się świadczenia niepieniężne nie podlegają obowiązkowi zapłaty składki zdrowotnej.
Co to jest ukryta dywidenda?
Ustawa o CIT wprowadziła przepisy dotyczące tzw. ukrytej dywidendy, które weszły w życie 1 stycznia 2023 r. Zgodnie z nimi, do kosztów uzyskania przychodów spółka nie będzie mogła zaliczać wydatków poniesionych w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany w rozumieniu przepisów o cenach transferowych z tą spółką lub ze wspólnikiem tej spółki, jeżeli poniesienie tego kosztu stanowi ukrytą dywidendę.
Koszty wskazane powyżej stanowią ukrytą dywidendę, jeżeli:
- wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku lub
- racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany z podatnikiem, przy czym przy określaniu wysokości tych kosztów stosuje się zasadę ceny rynkowej, lub
- koszty te obejmują wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem podatnika.
Jak zawsze w przypadku nowych przepisów należy śledzić stanowisko organów podatkowych i obserwować jaka zostanie wypracowana praktyka.
Oferta Kancelarii
Jeżeli jesteś zainteresowany pomocą prawną przy zawieraniu umowy spółki z o.o., ustaleniu prawnych i podatkowych aspektów powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika na rzecz spółki, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.
Zapraszamy do kontaktu
