Spółka jawna jest jedną z osobowych spółek handlowych. To ważna cecha ponieważ kodeks spółek handlowych wskazuje nam, że w spółce tej liczy się czynnik osobowy, a nie kapitał, jak w spółkach kapitałowych. Jeżeli więc planujesz oparcie biznesu, przynajmniej w początkowej fazie rozwoju bardziej na współpracy z innymi osobami i Waszej pracy, a mniej na wnoszonym kapitale to spółka jawna może być dla Ciebie dobrym wyborem. Rozważ też ewentualnie inne spółki osobowe prawa handlowego.
Wybór spośród spółek kapitałowych uregulowanych w kodeksie spółek handlowych powinien być rozważony gdy chce się bardziej opierać swoją działalność na kapitale niż na współpracy osób – wspólników. Ewentualnie rozważ utworzenie spółki z o.o. gdy planujesz utworzyć jednoosobową spółkę z tej racji, że nie możesz zawrzeć jednoosobowej spółki jawnej. Inną spółką handlową warto też zainteresować się gdy chce ograniczyć swoją odpowiedzialność i zabezpieczyć majątek prywatny.
Niestety nie można utworzyć jednoosobowej spółki jawnej, więc zawsze musisz mieć wspólnika. Wspólnikiem spółki jawnej może być osoba fizyczna lub inny podmiot prawny.
Jakie wady i zalety ma spółka jawna?
Dla kogo będzie korzystną formą prowadzenia działalności gospodarczej? Czy dla Ciebie jako przedsiębiorcy będzie elastyczną formą? W jakich warunkach możesz pomyśleć o założeniu spółki jawnej bądź przekształceniu swojego biznesu w tą formę prowadzenia działalności?
Co koniecznie musisz zawrzeć w umowie spółki jawnej, czy nazwa spółki jawnej może być obrana dowolnie? Czy będziesz odpowiedzialny za prowadzenie spraw spółki?
Postaramy się odpowiedzieć na te pytania.
Ogólne cechy spółki jawnej. Co musisz wiedzieć? Kiedy warto zainteresować się spółką jawną?
To co warto wiedzieć o spółce jawnej, to fakt, że nie jest ona osobą prawną, ale ma zdolność prawną – oznacza to, że jest osobnym od wspólników bytem prawnym i może zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, zaciągać kredyty, czy być stroną umowy pożyczki, nabywać prawa, czy zawierać umowy we własnym imieniu; prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Zdolność prawną należy rozumieć jako odrębność prawną od osób wspólników. Nie jest to pełna odrębność ponieważ w określonych sytuacjach wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki.
Zdolność prawna jaką ma spółka jawna i działanie pod własną firmą (spółka jawna prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą) to ważne cechy odróżniające jej od spółki cywilnej, a właściwie od umowy spółki cywilnej (spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej a jest jedynie uzgodnieniem, a więc umową kilku osób). Wspomnimy o tym poniżej.
Spółki jawnej nie możesz założyć sam. Potrzebujesz wspólników, którzy mogą być osobami fizycznymi, prawnymi, bądź też takich, którzy nie posiadają osobowości prawnej, ale mają podmiotowość prawną, jak np. spółka komandytowa czy inna spółka jawna.
Wspólnicy w umowie zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu. Zawierając umowę spółki jawnej trzeba na to zwrócić szczególną uwagę.
O czym musisz pamiętać nadając nazwę swojej spółce jawnej? Kodeks spółek handlowych wymusza, aby w nazwie osobowej spółki, jaką jest spółka jawna pojawiło się nazwisko (ewentualnie firma – w wypadku osób prawnych) wszystkich albo nazwisko albo firma (nazwa) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna” (sp. j.). Wymogi jakie powinna spełniać nazwa spółki jawnej to kwestia nazwiska wspólnika. Przynajmniej jednego, ale w pozostałym zakresie masz już swobodę, o ile firma Twojej spółki nie będzie wprowadzała w błąd.
Teraz opiszemy ogólne powody, dla których możesz się zdecydować na prowadzenie biznesu pod prawną postacią spółki jawnej.
Z jakich powodów spółka jawna może być dla Ciebie wygodną formą? Wiele zalet spółki jawnej
Spółka jawna jest dosyć popularną form założenia biznesu ze względu na jej prostotę oraz elastyczność. Oto kilka powodów, dlaczego spółka jawna jest wygodną formą założenia biznesu:
- Prosta struktura organizacyjna: Spółka jawna ma prostą strukturę organizacyjną i nie wymaga skomplikowanego formalnego zarządzania, nie posiada organów (np. zarządu), decyzje są podejmowane przez wspólników. O sprawach spółki decydują więc wspólnicy. Każdy ma równy głos, o ile nie umówią się inaczej. Każdy ma też obowiązek prowadzenia spraw spółki. Warto zakres tego zobowiązania uściślić w umowie spółki. Do reprezentowania spółki uprawnieni są także wspólnicy. Ta zaleta spółki jawnej jest na pewno atrakcyjna dla początkujących przedsiębiorców.
- Możliwość założenia i rejestracji spółki jawnej przez system s24: spółkę jawną możesz założyć z wykorzystaniem wzorca udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Wówczas wymaga się opatrzenia umowy spółki jawnej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Skorzystanie z systemu S24 bardzo przyśpiesza proces rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym.
- Współpraca: Spółka jawna umożliwia współpracę dwóch lub więcej osób, co może zwiększyć szanse na sukces, ponieważ każda osoba wnosi własne umiejętności i wiedzę. Za prowadzenie spraw spółki wspólnik zasadniczo nie pobiera wynagrodzenia.
- Rozdział zadań: W spółce jawnej zadania można rozdzielić pomiędzy jej wspólników, co pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów. Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej jest solidarna.
- Majątek spółki jawnej: Spółka ma odrębny od wspólników majątek. Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie i bez ograniczeń swoim prywatnym majątkiem. Spółka natomiast nie odpowiada wobec wierzyciela wspólnika.
- Podział zysków i strat: W przypadku spółki jawnej zyski i straty są dzielone pomiędzy jej wspólników, co może być korzystne w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo spółki osiąga sukces finansowy. Dodatkowo zobowiązania spółki jawnej wobec wierzycieli można pokryć z majątku spółki mimo odpowiedzialności wspólników całym swoim majątkiem osobistym.
- Elastyczność: Spółka jawna jest elastyczną formą organizacji, co oznacza, że można ją łatwo zmodyfikować, np. poprzez dodanie istotnych dla wspólników zasad organizacyjnych lub zmianę struktury organizacyjnej.
- Brak formalności rachunkowych. To bardzo korzystana cecha. Zasadniczo spółka jawna nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości. Spółka w takim wypadku nie podlega ustawie o rachunkowości. To powoduje, że koszty stałe są mniejsze i mniej jest też formalności.
- Proste rozwiązanie spółki jawnej. Rozwiązanie spółki jawnej może być proste, pozbawione konieczności przeprowadzania skomplikowanego postępowania likwidacyjnego. W niektórych sytuacjach rozwiązanie spółki jawnej polega na wykreśleniu spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Prosta struktura organizacyjna
Spółka jawna jest w strukturze organizacyjnej bardziej skomplikowana niż jednoosobowa działalność gospodarcza. Jednak nie wymaga organizacji tylu formalności co bardziej skomplikowane spółki kapitałowe. Dlaczego jej prowadzenie jest proste?
- nie ma określonego minimalnego wkładu,
- nie musisz sporządzać umowy spółki jawnej w formie aktu notarialnego, umowa nie wymaga nawet notarialnego poświadczenia podpisów,
- możesz zarejestrować spółkę jawną w prosty, szybki i tani sposób, który opiszemy niżej.
Co istotne, spółka jawna pod względem rachunkowym prowadzenia spraw spółki, nie wymaga pełnej księgowości (pod warunkiem, że przychody osiągnięte przez spółkę jawną nie będą przekraczać 2 mln euro). Jest to mniej uciążliwe, zmniejsza koszty zlecenia spraw dla biura rachunkowego. Uproszczona księgowość to również mniejsze ryzyko podatkowe. Ewentualnie księgowość mogą skomplikować rozliczenia podatku VAT, a uprościć skorzystanie z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Spółka ta – w razie potrzeby może tworzyć jednostki organizacyjne. Jednostki organizacyjne to na przykład oddziały spółki.
Możliwość założenia i rejestracji spółki jawnej przez system S24
Aby założyć spółkę jawną nie musisz udawać się do notariusza (jak w przypadku innych spółek), wystarczająca jest forma pisemna pod rygorem nieważności.
Co ważne, możesz również skorzystać z rejestracji spółki w systemie s24, a więc bez wychodzenia z domu wypełnić formularz udostępniony przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Musisz znać podstawowe dane, które należy wpisać do formularza. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, a także naszym doświadczeniem, potrzebne jest określenie:
- firmy i siedziby spółki,
- wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości,
- przedmiotu działalności spółki,
- nazwisk i imion albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresów wspólników albo ich adresów do doręczeń albo adresów do doręczeń elektronicznych, na co się składa częściowo nazwa spółki jawnej,
- czasu trwania spółki, jeżeli jest oznaczony; czas trwania spółki jawnej zazwyczaj poza szczególnymi przypadkami powinien być nieoznaczony,
- zasad prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji (nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji),
- sposobu podejmowania decyzji przez wspólników spółki jawnej,
- zasad uczestnictwa w zysku i stratach,
- warunków rozwiązania spółki.
System następnie wygeneruje Twoją umowę spółki i założenie spółki już już w toku.
Należy jednak pamiętać, że jeżeli wnosisz do spółki jawnej wkład niepieniężny, to tak jak w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie można jej założyć za pośrednictwem systemu s24. Również w przypadku, gdy spółka jawna powstaje z przekształcenia spółki cywilnej, to nie można jej zawrzeć przez Internet.
Dodatkowo, pamiętaj, ze spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS, nie ma w przypadku spółki jawnej mowy o podmiocie w organizacji.
Cały proces omawiamy na przykładzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w publikacji https://bogdanchudoba.pl/ile-kosztuje-zalozenie-spolki-z-o-o/.
Współpraca i rozdział zadań
Jednoosobową działalność gospodarczą prowadzisz sam, możesz wprawdzie zatrudniać pracowników, ale odpowiadasz za ich wybór. W przypadku spółki jawnej masz co najmniej jednego wspólnika, z którym możesz partycypować w działaniach, strategiach i planowaniu rozwoju swojej firmy.
To właśnie współpraca i rozdział zadań w spółce jawnej odgrywają kluczową rolę w jej funkcjonowaniu.
Współpraca w spółce jawnej zasadniczo opiera się na zasadzie równouprawnienia i równorzędności wspólników. Każdy ze wspólników ma takie samo prawo do podejmowania decyzji i wpływu na kierowanie spółką. Jednocześnie, każdy ze wspólników ponosi odpowiedzialność za długi spółki w pełnym zakresie swojego majątku. Można sie umówić inaczej.
Poprzez zawarcie umowy spółki wspólnicy zobowiązują się do współpracy. W celu skutecznego działania spółki jawnej, ważne jest ustalenie dokładnego zakresu obowiązków każdego z partnerów biznesowych oraz zasad współpracy między nimi. W tym celu warto sporządzić umowę spółki jawnej, w której wspólnicy spółki jawnej określą zakres obowiązków, sposób podejmowania decyzji (jakie decyzje wymagają zgody wszystkich wspólników), podział zysków i strat oraz zasady prowadzenia spraw spółki. To jest elastyczność w kształtowaniu relacji spółki jawnej.
Podział zadań w spółce jawnej powinien być elastyczny i dostosowany do indywidualnych umiejętności i predyspozycji każdego z partnerów biznesowych. Może to oznaczać, że jeden wspólnik będzie odpowiadał za kwestie finansowe, a drugi za marketing i sprzedaż. Ważne jest, aby obowiązki były jasno określone i każdy z partnerów miał świadomość swojego zakresu odpowiedzialności.
Warto pamiętać, że w spółce jawnej wszyscy partnerzy odpowiadają za długi spółki solidarnie i bez ograniczeń, co oznacza, że każdy z partnerów może zostać zobowiązany do pokrycia całego długu spółki. Dlatego też, przed przystąpieniem do spółki jawnej, należy dokładnie przeanalizować ryzyka związane z tą formą prowadzenia działalności gospodarczej i rozważyć ewentualną alternatywę, jaką może być np. spółka z o.o.
Musisz wiedzieć, że jeśli przystępujesz do umowy spółki jawnej, jako nowy wspólnik, będziesz odpowiadał za zobowiązania powstałe przed przystąpieniem do niej.
Dodatkowo ważnym czynnikiem wpływającym na charakter współpracy w spółce jawnej jest to, ze nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Nie można również zawrzeć w umowie spółki przeciwnym zapisów.
Majątek spółki jawnej
Skoro spółka jawna jest osobnym bytem, wyodrębnionym od swoich wspólników, to na majątek spółki jawnej składają się:
- mienie wniesione jako wkład przez wspólników (który może być pieniężny, jak i niepieniężny – (jak pisaliśmy wyżej, wówczas trzeba zwrócić uwagę na formę założenia spółki jawnej)
- mienie nabyte w czasie istnienia spółki.
Warto podkreślić jeszcze raz, że w przypadku spółki jawnej wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki w całości, a nie tylko do wysokości swojego wkładu. To oznacza, że w przypadku problemów finansowych spółki, wierzyciele mogą żądać zwrotu długu od dowolnego z wspólników, niezależnie od tego, ile dokładnie wniosłeś wkładu do spółki.
Podział zysków i strat
Zgodnie z art. 51 kodeksu spółek handlowych:
„§ 1. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
§ 2. Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także do jego udziału w stratach.
§ 3. Umowa spółki może zwolnić wspólnika od udziału w stratach”.
Zatem w spółce jawnej podział zysków i strat odbywa się zgodnie z umową spółki. Jako wspólnik masz prawo do udziału w zyskach i ponosisz odpowiedzialność za straty w proporcji do swego udziału w spółce.
W umowie spółki jawnej jako jej wspólnicy możecie ustalić dowolny inny sposób podziału zysków i strat, np. na podstawie wkładu każdego ze wspólników, stopnia zaangażowania w prowadzenie spraw spółki jawnej czy działalności gospodarczej spółki lub innych kryteriów.
Jeśli jednak umowa spółki nie precyzuje inaczej, to zyski i straty dzielone są między wszystkich wspólników w równych częściach.
Ważne jest, że wspólnicy ponoszą odpowiedzialność solidarną i bez ograniczeń za zobowiązania spółki, co oznacza, że każdy z nich odpowiada za długi spółki w całości, a nie tylko w części odpowiadającej jego udziałowi w spółce.
Elastyczność
Dlaczego spółka jawna jest jedną z najbardziej elastycznych form organizacji swojego biznesu?
Przede wszystkim umożliwia łatwą zmianę składu wspólników oraz struktury organizacyjnej. Jako wspólnicy możecie wprowadzić zmiany do umowy spółki w dowolnym momencie, za zgodą wszystkich wspólników lub zgodnie z procedurami określonymi w umowie spółki.
Wprowadzenie nowych wspólników do spółki jawnej jest stosunkowo proste, ponieważ nie wymaga zmiany formy prawnej spółki ani wprowadzania skomplikowanych procedur rejestracyjnych, jak to ma miejsce w przypadku niektórych innych form organizacji biznesu. Wystarczy jedynie zawarcie umowy spółki z nowym wspólnikiem. Dodatkowo jako wspólnicy macie dużą swobodę w kształtowaniu postanowień umowy spółki jawnej.
Zmiana struktury organizacyjnej spółki jawnej może obejmować np. zmianę podziału zysków i strat, zwiększenie kapitału spółki, zmianę sposobu prowadzenia jej działalności lub zmianę celów jej działalności. Wszystkie te zmiany są stosunkowo proste do wprowadzenia, o ile zostaną zaakceptowane przez wszystkich wspólników i zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Kiedy warto przekształcić się w spółkę jawną?
Na pewno myśląc o przekształceniu dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej w spółkę jawną warto to zrobić jeżeli prowadzisz spółkę cywilną. Spółka cywilna to najprostsza forma współpracy co najmniej dwóch osób. Jako najprostsza forma – spółka cywilna – ma swoje wady i zalety. Najpoważniejszą wadą jest to, że spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej. Oznacza to ryzyko bardzo poważnych perturbacji w sytuacji gdy jeden ze wspólników spółki cywilnej umiera.
Aby zabezpieczyć się przed tym ryzykiem warto przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną. Przepisy kodeksu spółek handlowych przewidują, że przekształcenie jest pozbawione formalności a prawa i obowiązki przekształconej spółki cywilnej przejmuje spółka jawna. Każdy wspólnik spółki jawnej przejmuje uprawnienia jakie posiadał w spółce cywilnej.
Brak osobowości prawnej i podmiotowości prawnej spółki cywilnej to poważny argument przemawiający za przekształceniem spółki cywilnej.
Podsumowanie
Spółka jawna sprawdzi się w branżach o niewielkim stopniu ryzyka gospodarczego. Pamiętaj, że wówczas prowadzisz uproszczoną księgowość i w przypadku, gdy Twój biznes jest stabilny ekonomicznie i nie planujesz dużych i ryzykownych inwestycji, to spółka jawna jak najbardziej się sprawdzi jako jedna z dostępnych form prowadzenia biznesu.
Umowa spółki jawnej pozwala na dużą swobodę kreowania jej zapisów, stąd wszystko możesz ustalić ze swoim wspólnikiem lub wspólnikami i zapisach w granicach dopuszczonym prawem.
Masz również możliwość ustalenia pokrywania zobowiązań spółki jawnej z jej majątku, co jest niezwykle wygodnym rozwiązaniem i pozwala na rozplanowanie zysków.
Czy jesteś przekonany, aby założyć spółkę jawną? Być może potrzebujesz konsultacji z adwokatem bądź doradcą podatkowym. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii.
Oferta Kancelarii
Jeżeli chcesz założyć spółkę jawną bądź przystąpić do już istniejącej i potrzebujesz pomocy prawno-podatkowej, bądź jesteś zainteresowany skorzystaniem ze stałej obsługi prawnej lub podatkowej, skontaktuj się z nami.
