Umowa pożyczki w kasie zapomogowo-pożyczkowej. Jak ustalić zasady jej udzielania?

Instytucji kas zapomogowo-pożyczkowych poświęciliśmy już kilka publikacji, a to dlatego, że do 11 kwietnia 2023 roku kasy funkcjonujące u danego pracodawcy musiały dostosować swój statut i wszystkie dokumenty wewnętrzne do obowiązującej obecnie ustawy o kasach zapomogowo-pożyczkowych z dnia 11 października 2021 roku. Pracownicza kasa zapomogowo pożyczkowa zobowiązana była do dokonania zmian statutu i wewnętrznych zasad działania w ww. terminie.

Wyżej wymieniona ustawa zastąpiła rozporządzenie Rady Ministrów w dnia 19 grudnia 1992 roku w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Natomiast jeśli chcesz dowiedzieć się więcej jakie zmiany zostały wprowadzone przez ustawodawcę, zapoznaj się z naszą publikacją: https://bogdanchudoba.pl/kasa-zapomogowo-pozyczkowa-trzy-najwazniejsze-zmiany-i-ich-znaczenie/

W firmach, gdzie działają kasy zapomogowo-pożyczkowe, jej członkowie mogą liczyć na zapewnienie pomocy materialnej. W związku z tym, istnienie w danym miejscu pracy kasy zapomogowo-pożyczkowej jest dobrym sposobem na zachęcenie pracownika do długiej współpracy z firmą. 

Należy jednak pamiętać, że instytucja pracowniczej kasy zapomogowo pożyczkowej jest odmienna od instytucji zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, gdyż tworzone kasy zapomogowo pożyczkowe, jako odrębne instytucje prawne, udzielają pomocy w ramach, której członek kasy uzyskuje prawo do uzyskania nieoprocentowanej pożyczki jakie udzielają pracownicze kasy zapomogowo pożyczkowe na zasadach określonych w statucie kasy. Kasa zapomogowo pożyczkowa jest zatem instytucję zbliżoną do firm oferujących „chwilówki”, aczkolwiek na zdecydowanie bardziej przyjaznych zasadach gdyż pożyczki są nieoprocentowane.

Kasa zapomogowo pożyczkowa nie jest też tożsama z instytucją spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych (popularne SKOK) więc pracowniczych kas zapomogowo pożyczkowych nie można identyfikować z ww. instytucjami prawnymi.

W tej publikacji przedstawimy zasady udzielenia pożyczek przez kasy zapomogowo- pożyczkowe.

Jakie są ogólne zasady udzielania pożyczki przez kasy zapomogowo-pożyczkowe?

Pomocne przy ustaleniu jakie są ogólne zasady udzielania pożyczek przez kasy zapomogowo-pożyczkowe, będzie przede wszystkim sięgnięcie do przepisów ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 roku o kasach zapomogowo-pożyczkowych. Jak już wspominaliśmy ustawa ta zastąpiła rozporządzenie w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i obecnie w sposób kompleksowy reguluje zasady działania kas zapomogowo pożyczkowych oraz zasady działania zarządu kasy i innych organów kasy. Dawna pracownicza kasa zapomogowo pożyczkowa to obecnie kasa zapomogowo-pożyczkowa. Spółdzielczą kasę oszczędnościowo kredytową regulują natomiast odrębne przepisy.

Ustawa ta zawiera w swej treści ogólne warunki jakie należy spełnić aby uzyskać pożyczkę z kasy zapomogowo-pożyczkowej, jak również wskazuje na zasady, odnoszące się do samej umowy pożyczki.

Zasady te mogą zostać, a nawet powinny być doprecyzowane w statucie konkretnej kasy zapomogowo-pożyczkowej. Ważne jest bowiem, żeby statut został stworzony z myślą o konkretnej kasie, mając na względzie jej członków, ich potrzeby i oczekiwania.

Co zawierają przepisy ustawy?

Zgodnie z przepisami ustawy, aby uzyskać pożyczkę od kasy zapomogowo-pożyczkowej należy przede wszystkim:

• być członkiem kasy zapomogowo-pożyczkowej;
• wpłacić wpisowe oraz co najmniej dwa kolejne wkłady członkowskie;
• złożyć wniosek o udzielenie pożyczki;
• po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przez zarząd kasy zapomogowo-pożyczkowej zawrzeć umowę pożyczki.

Dodatkowo w odniesieniu do samej umowy pożyczki, która jest zawierana pomiędzy kasą zapomogowo-pożyczkową, ustawa wskazuje jedynie:

1. formę w jakiej umowa pożyczki powinna zostać zawarta;
2. wymóg zabezpieczenia pożyczki przez poręczycieli w określonych ustawą sytuacjach;
3. wymogi jakie musi spełniać poręczyciel.

Wszystkie powyższe kwestie mogą, a nawet powinny zostać dookreślone w statucie kasy zapomogowo-pożyczkowej. Wskazać w tym miejscu należy, że podczas obrad walnego zebrania członków KZP, to właśnie członkowie kasy zapomogowo-pożyczkowej są odpowiedzialni za uchwalanie statutu KZP i wprowadzanie w nim zmian.

Wobec tego mają oni bezpośredni wpływ na zasady ustalane w statucie, również te związane z udzielaniem pożyczek, ich wysokością, zabezpieczeniami, a także okresem ich spłaty.

Bycie członkiem KZP – jakie daje korzyści?

Należy zwrócić uwagę na to, że pożyczki mogą być udzielane przez kasy zapomogowo-pożyczkowe jedynie jej członkom.

W związku z tym możesz liczyć na wsparcie finansowe ze strony kasy tylko w sytuacji gdy jesteś w gronie osób wykonujących pracę zarobkową u danego pracodawcy i wypełnisz deklarację członkowską, dzięki której zostaniesz przyjęty w grono członków KZP. Co niezwykle istotne, obecnie nie ma znaczenia forma zatrudnienia w oparciu, o którą wykonujesz prace.

Co ważne, przejście na emeryturę lub rentę nie pozbawi Cię prawa członkostwa w kasie zapomogowo-pożyczkowej. W związku z tym jako emeryt lub rencista również będziesz mógł liczyć na wsparcie finansowe KZP, do której należysz.

Wpisowe i wkłady członkowskie

Jako członek KZP będziesz miał możliwość uzyskania pożyczki od kasy zapomogowo-pożyczkowej, ale tylko jeśli spełnisz pewne warunki.

Mianowicie konieczne będzie zapłacenie przez Ciebie wpisowego ustalonego uchwałą walnego zebrania członków KZP, do której należysz, jak również dwóch kolejnych miesięcznych wkładów członkowskich.

Do czasu uiszczenia wskazanych należności nie będziesz miał możliwości uzyskania wsparcia finansowego od KZP, w której uczestniczysz. Ich wysokość zależna będzie natomiast od zasad przyjętych w konkretnej kasie.

Wniosek o udzielenie pożyczki

Kiedy jesteś już członkiem kasy zapomogowo-pożyczkowej i dokonałeś koniecznych wpłat na jej rzecz, możesz złożyć wniosek o udzielenie Ci pożyczki.

We wniosku takim powinieneś wskazać m.in.:

1. o jak wysoką pożyczkę chcesz się ubiegać, przy czym jej wysokość może być uzależniona od Twojego wynagrodzenia, daty spłaty poprzedniej pożyczki, czy też wartości zgromadzonych wkładów członkowskich;
2. numer rachunku bankowego, na który pożyczka powinna zostać Ci przekazana;
3. okres spłaty pożyczki jaki zakładasz, wskazując na ile rat powinna zostać ona rozłożona.

Kto natomiast decyduje o tym, czy pożyczka zostanie Ci udzielona? Przyznawanie pożyczek jak i ustalanie okresu spłaty pożyczek należy do kompetencji zarządu kas zapomogowo-pożyczkowych.

Zarząd KZP decyduje również w zakresie uzyskania przez członka KZP kolejnej pożyczki, w sytuacji, w której poprzednia nie została jeszcze spłacona. Wskazać jednak należy, że nie w każdej kasie zapomogowo-pożyczkowej będzie możliwe ubieganie się o kolejną pożyczkę jeśli członek KZP posiada niespłacone zadłużenie.

Aby ustalić tę kwestię należało będzie zajrzeć do statutu konkretnej kasy – mogą znajdować się tam postanowienia dotyczące możliwości zaciągnięcia nowej pożyczki pod warunkiem spłaty poprzedniego zadłużenia.

Umowa pożyczki – jak powinna wyglądać?

Kiedy już złożony przez Ciebie wniosek o udzielenie Ci pożyczki zostanie zaakceptowany, kolejnym krokiem do jej uzyskania jest zawarcie umowy pożyczki. Jak jednak taka umowa powinna wyglądać?

Na względzie w tym zakresie należy mieć kilka istotnych kwestii – a mianowicie ogóle przepisy dotyczące umów, w tym umów pożyczek, jak również regulację dotyczącą umów pożyczek udzielanych przez KZP ich członkom, zawartą w ustawie o kasach zapomogowo-pożyczkowych oraz w statucie, który również powinien zawierać zapisy w tym przedmiocie.

Na gruncie wskazanych regulacji, należy uznać, że podstawowymi kwestiami, które muszą znaleźć się w umowie pożyczki, zawieranej pomiędzy kasą zapomogowo-pożyczkową, a członkami kasy zapomogowo-pożyczkowej są:

• komparycja i prawidłowe oznaczenie stron umowy wraz z podstawowymi danymi, które je identyfikują;
• kwota pożyczki i czas, na który zostaje ona udzielona;
• wielkość rat pożyczki i warunki spłaty pożyczki;
• zabezpieczenie pożyczki.

Umowa pożyczki – w jakiej formie powinna zostać zawarta?

Przepisy Ustawy o kasach zapomogowo-pożyczkowych wskazują, że umowa pożyczki powinna zostać zawarta w jednej z trzech form:

1. pisemnej – a zatem podpisanej przez obie strony na papierze;
2. dokumentowej – np. za pośrednictwem wiadomości e-mail lub w systemie informatycznym;
3. elektronicznej – przy pomocy dokumentu elektronicznego podpisanego przez członka KZP podpisem kwalifikowanym.

Ustawodawca przewidział zatem szereg możliwości w zakresie formy w jakiej może zostać zawarta umowa pożyczki udzielona przez kasę zapomogowo-pożyczkową jej członkowi. Aby jednak ustalić w jakiej formie powinieneś zawrzeć umowę z kasą zapomogowo-pożyczkową, w której uczestniczysz, powinieneś zajrzeć do statutu KZP. Może on bowiem ograniczać możliwość zawarcia umowy na przykład jedynie do formy pisemnej.

Co również niezwykle istotne, rygor zachowania wskazanej formy nie został zastrzeżony w ustawie o KZP pod rygorem nieważności. W związku z tym zawarcie umowy w formie ustnej będzie miało jedynie taki skutek, że w przypadku skierowania sprawy, dotyczącej zawartej umowy pożyczki do sądu nie będzie możliwy dowód z zeznań świadków lub przesłuchania stron w celu udowodnienia, że rzeczywiście doszło do zawarcia umowy.

Poręczenie jako rodzaj zabezpieczenia pożyczki udzielonej przez KZP.

Jak już zwróciliśmy uwagę, istnieją sytuacje, w których wymagane będzie ustanowienie poręczycieli, dla umowy pożyczki zawieranej przez członka KZP. Kiedy zatem wymagana będzie taka forma zabezpieczenia i czym jest samo poręczenie?

Poręczenie to nic innego, jak umowa zawarta pomiędzy osobą, która udziela pożyczki a osobą, która zobowiązuje się wobec niej czyli w tym wypadku wobec KZP, że spełni zobowiązanie członka KZP, w sytuacji w której nie spłaci on udzielonej mu pożyczki.

Co niezwykle istotne, zobowiązanie poręczyciela jest ściśle związane z zobowiązaniem głównego dłużnika, a zatem w tym wypadku z zobowiązaniem członka KZP. Oznacza to, że gdy dojdzie do spłaty pożyczki wygaśnie również zobowiązanie poręczyciela.

Powinieneś również zapamiętać, że oświadczenie poręczyciela musi zostać złożone na piśmie pod rygorem nieważności. Oznacza to, że w innej formie prawnej nie będzie miało ono mocy prawnej. W związku z tym, uznać należy, że na gruncie ustawy o KZP, przewidziane zostały dalej idące konsekwencje dla zawarcia umowy poręczenia bez zachowania wymaganej przepisami formy, niż dla zawarcia umowy pożyczki.

Na gruncie ustawy o KZP, poręczyciel pożyczki odpowiedzialny jest subsydiarnie za zaciągniętą przez członka kasy zapomogowo-pożyczkowej pożyczkę. Oznacza to, że KZP będzie mogło żądać od niego zapłaty dopiero w sytuacji, w której pożyczkobiorca opóźnia się w zapłacie oraz gdy minie pewien termin od zawiadomienia poręczyciela o tym opóźnieniu.

W Ustawie o kasach wprowadzone zostały pewnego rodzaju ograniczenia, dotyczące zaciągnięcia pożyczki w sytuacji, w której jej wysokość przekracza wysokość zgromadzonego wkładu członkowskiego przez członka KZP, który chce uzyskać pożyczkę.

W takiej sytuacji, zgodnie z przepisami warunkiem udzielenia pożyczki jest zobowiązanie się co najmniej dwóch poręczycieli do spłaty zadłużenia członka KZP, w przypadku gdyby członek KZP nie spłacił zadłużenia w terminie.

Co niezwykle istotne, statut KZP może określać inne warunki udzielenia pożyczki, wprowadzając inne bądź dodatkowe wymogi w zakresie udzielenia pożyczki członkowi KZP. Przykładowo, statut KZP może m.in. wprowadzać inną formę zabezpieczenia.

Pamiętaj także, że jako członek kasy zapomogowo-pożyczkowej masz wpływ na treść statutu KZP, w związku z tym również od Ciebie zależy po spełnieniu jakich warunków będziesz miał możliwość uzyskania pożyczki.

Poręczyciel – kto może nim zostać?

Obowiązujące przepisy wprowadzają pewne ograniczenia odnoszące się do osób, które mogą zostać poręczycielami umowy pożyczki na gruncie ustawy o KZP. Przede wszystkim, aby zostać poręczycielem trzeba być osobą wykonującą pracę zarobkową u danego pracodawcy, u którego działa kasa zapomogowo-pożyczkowa.

Na tym jednak nie kończą się wymogi w zakresie bycia poręczycielem osoby zaciągającej pożyczkę od kasy zapomogowo-pożyczkowej. Dodatkowo należy:

1. świadczyć pracę zarobkową u danego pracodawcy co najmniej od 6 miesięcy;
2. mieć zawartą z pracodawcą umowę (akt) na podstawie, której świadczenie pracy na rzecz pracodawcy ma być wykonywane przez co najmniej okres spłaty pożyczki przez członka KZP;
3. nie pozostawać na wypowiedzeniu;
4. nie być małżonkiem pożyczkobiorcy, chyba że między małżonkami została ustanowiona rozdzielność majątkowa;
5. wyrazić zgodę na potrącanie z przysługującego wynagrodzenia lub zasiłku zobowiązań z tytułu pożyczki udzielonej członkowi KZP.

Warto w tym miejscu wskazać, że sposób sformułowania wymogów co do poręczycieli na gruncie ustawy o KZP, powoduje że nie mogą nimi zostać emeryci i renciści. Może to powodować pewne trudności w uzyskaniu przez nich pożyczek w sytuacji, w której wymagane będzie ich poręczenie.

Trudno bowiem sobie wyobrazić, że osoba niewykonująca pracy na rzecz danego pracodawcy od dłuższego czasu zna osoby, które obecnie dla niego pracują.

Z jakich środków KZP udziela pożyczek?

Na początku warto wspomnieć, że kasa zapomogowo-pożyczkowa nie może prowadzić działalności gospodarczej i nie jest osobą prawną (chociaż ma podmiotowość prawną). Cały swój kapitał gromadzi dzięki swoim członkom i ich wpłatom w postaci miesięcznych wkładów członkowskich.

Każda kasa zapomogowo-pożyczkowa ma obowiązek utworzyć 3 obowiązkowe fundusze. Jednym z nich jest fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy. To właśnie na ten fundusz kasa zapomogowo-pożyczkowa zapisuje wpłacane przez członków comiesięczne wkłady.

Jeśli natomiast chcesz się dowiedzieć więcej o funduszach obowiązkowych i dodatkowych kasy zapomogowo-pożyczkowej, zapraszamy do przeczytania naszej publikacji na ten temat: Finansowanie w KZP. Czy kasa może utworzyć nowe fundusze? 

Statut KZP – co może określać?

Jak już wspomnieliśmy ustawa wskazuje, że warunki i zasady udzielenia pożyczki określone są w statucie, czyli najważniejszym dokumencie wewnętrznym kas zapomogowo- pożyczkowych.

Kasy, a konkretnie ich wszyscy członkowie stanowiący jeden z organów KZP jakim jest walne zebranie członków, mogą ustalać w statucie zasady w swojej kasie, w tym rodzaje udzielanych pożyczek, a także warunki ich udzielania i sposób spłaty pożyczek, jak również zasady poręczania spłaty zadłużenia.

Co jednak niezwykle istotne, wszystkie wprowadzone przez poszczególne kasy modyfikacje i własne pomysły muszą mieścić się w granicach określonych ustawą.

Umowa pożyczki a RODO

Przybliżając tematykę zasad, na których polega udzielanie pożyczek przez kasy zapomogowo-pożyczkowe należy również wspomnieć o regulacji związanej z przetwarzaniem danych osobowych.

Członkostwo w kasie zapomogowo-pożyczkowej, zawieranie umów pożyczek, jak również umów poręczenia łączy się z udostępnianiem KZP danych osobowych członków kasy, oraz poręczycieli i przetwarzaniem danych tych osób przez KZP.

Odbywa się to w celu realizacji zadań ustawowych związanych z członkostwem w KZP, w tym gromadzeniem wkładów członkowskich oraz udzielaniem pomocy materialnej w formie pożyczek lub zapomóg, a także dochodzeniem związanych z nimi praw lub roszczeń.

Należy tutaj zaznaczyć, że możliwość kas zapomogowo-pożyczkowych do przetwarzania danych osobowych opiera się na zgodzie udzielonej w formie oświadczenia członka KZP lub oświadczenia poręczyciela. Co jednak istotne, poręczyciel ma prawo wycofać zgodę, której udzielił.

W tym miejscu pojawia się pytanie w jaki sposób można zabezpieczyć strony zobowiązania, aby uniknąć nieporozumień, związanych z wycofaniem przez poręczyciela zgody na przetwarzanie danych osobowych?

Jednym z możliwych rozwiązań w tym zakresie jest dodanie w umowie pożyczki zapisu, wskazującego na to, że pożyczkobiorca został poinformowany o możliwości wycofania zgody na przetwarzanie danych przez poręczyciela, które skutkuje rozwiązaniem umowy poręczenia.

Równocześnie w takim wypadku, należałoby zobowiązać pożyczkobiorcę, pod rygorem natychmiastowej wymagalności zobowiązania, wynikającego z umowy pożyczki, a więc natychmiastowej spłaty pozostałej kwoty, do wskazania przez niego nowego poręczyciela.

Takie zapisy zabezpieczą interesy kasy zapomogowo- pożyczkowej, jak również członka kasy.

Podsumowanie.

Aby ustalić zasady udzielenia pożyczki przez daną KZP, należy w pierwszej kolejności zweryfikować regulację zawartą w statucie danej kasy zapomogowo-pożyczkowej, której jest się członkiem i od której chce się pozyskać finansowanie.

Stosownie do postanowień Ustawy o kasach zapomogowo-pożyczkowych, statut powinien zawierać zapisy dotyczące rodzaju udzielanych przez daną kasę pożyczek, jak również warunki ich udzielania i spłaty.

Na uwadze należy mieć również regulację zawartą wprost w przepisach ustawy o kasach, może bowiem okazać, że do statutu nie zostaną przeniesione ogólne zasady z niej wynikające.

Tym samym, chcąc uzyskać pożyczkę od kasy zapomogowo-pożyczkowej, której jesteś członkiem powinieneś w pierwszej kolejności zapoznać się ze statutem, który najprawdopodobniej rozwieje Twoje wszelkie wątpliwości związane z możliwością uzyskania finansowania od Twojej kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Tym niemniej, każdorazowo powinieneś mieć na uwadze, że aby uzyskać pożyczkę od KZP, powinieneś być członkiem danej kasy, wpłacić na jej rzecz wpisowe oraz co najmniej dwa wkłady członkowskie.

Oferta Kancelarii.

Potrzebujesz pomocy w redakcji dokumentów wewnętrznych, do funkcjonującej na gruncie poprzedniego stanu prawnego w Twoim zakładzie pracy pracowniczej kasy zapomogowo-pożyczkowej, zapraszamy do kontaktu.

Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.:

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.