Kasy zapomogowo-pożyczkowe od 11 października 2021 r. działają na podstawie ustawy. O zakresie najważniejszych zmian wprowadzonych w funkcjonowaniu kas zapomogowo-pożyczkowych pisaliśmy w informacji „Kasa zapomogowo-pożyczkowa – trzy najważniejsze zmiany i ich znaczenie”.
Czym jest fundusz w strukturach kasy zapomogowo-pożyczkowej. Jakie są obowiązkowe fundusze?
Fundusz jest wyodrębnioną częścią majątku KZP. Jest kapitałem, na który składają się środki pieniężne, w zależności od rodzaju funduszu pochodzące np. ze wpisowego, ewentualnie wkładów wpłacanych przez członków kasy, niepodjętych wkładów, odsetek od lokat terminowych, darowizn, środków przeksięgowanych z funduszu na fundusz czy też dobrowolnych wpłat uiszczonych przez członków.
Każdy z obowiązkowych funduszy ma w ustawie ściśle określone przeznaczenie i określone źródło środków, z których jest tworzony.
Fundusze, które kasy zapomogowo-pożyczkowe mają obowiązek utworzyć to:
- fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy,
- fundusz rezerwowy,
- fundusz zapomogowy.
Sposób gospodarowania środkami pieniężnymi znajdującymi się na danym funduszu obowiązkowym również jest jasno określony w ustawie, na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących. Nie ma tu dowolności dla ustaleń, a wymogi wynikające z przepisów prawnych w tym zakresie należy wprowadzić do statutu bez zmian.
Przypomnijmy, że podstawowym dokumentem, na którym opierają swoje działanie kasy zapomogowo-pożyczkowe jest statut uchwalany przez walne zebranie członków.
Warto również wspomnieć, że zdolność prawna KZP jest w ustawie ograniczona do zadań określonych w ustawie i statucie danej kasy zapomogowo-pożyczkowej. Do zapisów statutu należy wprowadzić zatem jak najwięcej rozwiązań, szczegółowych elementów i warunków, na jakich działają kasy zapomogowo-pożyczkowe.
Fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy.
Ten fundusz powstaje z wkładów członkowskich, wpłacanych w wysokości określonej w statucie, a środki z niego są przeznaczane na udzielanie pożyczek. Można powiedzieć, więc że jest to podstawowy fundusz, na którym opiera się cel działania każdej kasy zapomogowo-pożyczkowej. W ramach tego funduszu, członkowie KZP gromadzą oszczędności i mogą ubiegać się o nieoprocentowaną pożyczkę.
Wpłata na ten fundusz jest zapisywana na indywidualnym rachunku każdego członka KZP.
Warto wspomnieć, że w kasach zapomogowo-pożyczkowych, wygodną praktyką jest dokonywanie na rzecz KZP potrąceń wpisowego czy miesięcznych wkładów członkowskich. Pracownik, będący członkiem kasy zapomogowo-pożyczkowej uprzednio wyraża zgodę na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia. Najlepiej, żeby odbyło się to w pisemnej formie oświadczenia członka KZP skierowanego do pracodawcy.
Fundusz rezerwowy.
Zgodnie z art. 32 ustawy fundusz rezerwowy jest przeznaczony na pokrycie szkód i strat, nieściągalnych zadłużeń, prowizji i opłat za czynności związane z prowadzeniem rachunku płatniczego oraz na odpis na fundusz zapomogowy.
Fundusz rezerwowy powstaje z wpłaty wpisowego wnoszonego przez każdego z członków kasy zapomogowo-pożyczkowej, z niepodjętych wkładów członkowskich, z odsetek od lokat terminowych, z odsetek zasądzonych przez sąd, z darowizn (np. od pracodawcy, albo dowolnych innych osób fizycznych), spadków i zapisów.
Dla kas zapomogowo-pożyczkowych ustawa nakłada obowiązek przechowywania środków pieniężnych KZP na rachunku bankowym. Prowizje i opłaty za czynności związane z ich prowadzeniem należy opłacić z funduszu rezerwowego. Pracodawca, uczestnicząc w pomocy KZP także może bezpośrednio pokrywać opłaty za prowadzony rachunek bankowy lub przekazać darowiznę na rzecz kasy, którą kasa zaksięguje na funduszu rezerwowym i następnie przeznaczy ją na pokrycie opłat za konto bankowe.
Pracodawca ma również obowiązek niezwłocznie odprowadzać wpłaty wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na rachunek płatniczy KZP.
Co może być szkodą lub stratą dla kasy zapomogowo- pożyczkowej?
Na chwilę obecną kasy muszą wdrożyć szereg zmian i dostosować swoje funkcjonowanie do ustawy o kasach zapomogowo- pożyczkowych. W tym zakresie warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawników. Zgodnie z ustawą to pracodawca ma obowiązek zapewnić kasie zapomogowo-pożyczkowej pomoc m.in. w zakresie obsługi prawnej, w tym także finansować doradztwo prawne związane z przystosowaniem funkcjonowania kasy do nowych przepisów. Jednak w praktyce pracodawca nie zawsze godzi się na zapłatę za usługę prawną dostosowania dokumentów kasy do ustawy. Wówczas powstaje szkoda, którą kasa może pokryć z funduszu rezerwowego. Zarząd kasy jednak powinien w tym zakresie podjąć niezbędne działania dokumentacyjne.
Fundusz zapomogowy.
Ten fundusz powstaje z odpisów z funduszu rezerwowego i jest przeznaczony na wypłaty członkom kasy zapomóg, w przypadku szczególnych zdarzeń losowych. Zdarzeniem losowym jest sytuacja nadzwyczajna, która nie dotyczy życia codziennego i jest najczęściej niezależna od człowieka. W statucie należy opisać, jakie konkretnie zdarzenia losowe będą przesłanką do wypłaty zapomogi w celu uniknięcia nieporozumień. Mogą to być przewlekłe czy nagłe choroby, śmierć bliskiej osoby, klęski żywiołowe, kosztowna operacja czy wypadek.
Czy kasa zapomogowo-pożyczkowa może tworzyć inne fundusze?
W statucie, oprócz postanowień rozstrzygniętych w sposób obligatoryjny w przepisach prawa, które należy po prostu zawrzeć w sposób niezmieniony, jest wiele możliwości stworzenia zapisów indywidualizujących warunki działania danej KZP. Jednym z nich jest właśnie możliwość utworzenia dodatkowych funduszy dla kasy zapomogowo-pożyczkowej funkcjonującej u danego pracodawcy.
Ustawa w zakresie utworzenia dodatkowych funduszy pozostawia organom kasy dowolność, określając w przepisach, że każda kasa zapomogowo-pożyczkowa może wedle swojego uznania i własnych potrzeb tworzyć dodatkowe fundusze. Środki na takie fundusze kasa może pozyskać w dowolny sposób (nie może jednak prowadzić działalności gospodarczej). Najczęściej są to po prostu dodatkowe wpłaty, które wnoszą członkowie kasy zapomogowo-pożyczkowej lub pracodawca z określonym przeznaczeniem na dodatkowy fundusz.
Można obrać dowolną nazwę dla takiego dodatkowego funduszu specjalnego przeznaczenia. Należy również określić całość struktury takiego funduszu: zasady finansowania, krąg osób uprawnionych do korzystania z danych świadczeń, tryb przyznawania pomocy, sposób dokumentowania wniosków o przyznanie takiej pomocy itp.
O ile w przypadku funduszy statutowych (obowiązkowych) obejmują one wszystkich członków kasy, to przy funduszach dodatkowych można określić, że członkami takiego funduszu będą osoby, które zadeklarują w nich udział. Wskazać należy, że udział w dodatkowym funduszu wiąże się z dodatkowymi wpłatami, które dowolnie określa kasa poprzez zapisy w statucie. Zatem taki fundusz powstaje z wpłat członków kasy.
Najczęściej tworzone fundusze dodatkowe.
Praktyka pokazuje, że częstymi funduszami dodatkowymi działającymi przy kasach zapomogowo-pożyczkowych są przykładowo fundusze: obrotowy, koleżeński, pomocowy czy urodzinowy.
Warto przyjrzeć się szczególnie funduszowi obrotowemu. Jest to fundusz dodatkowy, na którego utworzenie kasy decydują się najczęściej. Kasy zapomogowo- pożyczkowe nie prowadzą działalności gospodarczej, a pracodawca nierzadko spełnia obowiązki wobec kasy w zakresie minimalnym. Stąd w kasach zapomogowo- pożyczkowych może brakować środków na bieżącą obsługę. Wówczas warto utworzyć dodatkowy fundusz z przeznaczeniem na opłaty związane, chociażby z zakupem artykułów biurowych.
Tworzenie dodatkowych funduszy jest tematem, nad którym warto się zastanowić, gdy tworzymy kasy zapomogowo-pożyczkowe. Jest to często rozwiązanie pomocne dla pracownika. Zwiększa możliwości gromadzenia oszczędności i udzielania członkom pomocy materialnej, a więc zmierza do wykonania celu, dla jakiego tworzona jest kasa zapomogowo-pożyczkowa.
Analizując temat finansowania w kasach zapomogowo-pożyczkowych warto wspomnieć, że zgodnie z ustawą członkowie organów KZP nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu wykonywanych na rzecz kasy czynności. Stąd, wszelkie premie, nagrody, czy jakiekolwiek inne finansowanie pod różną postacią i wypłacanie środków finansowych z rachunków płatniczych KZP na ten cel jest niedopuszczalne. Na wniosek zarządu, czy organizacji związkowej, pełniącej nadzór nad KZP, pracodawca może wyróżnić w sposób finansowy danego członka zarządu, czy księgowego. Jednakże zawsze odbywa się to ze środków pracodawcy.
Oferta pomocy prawnej przy wdrożeniu koniecznych zmian do prawidłowego funkcjonowania kas zapomogowo- pożyczkowych.
Jesteś zainteresowany dostosowaniem funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych do nowych przepisów? Zapraszamy do skorzystania z oferty Kancelarii Bogdan Chudoba Adwokaci Spółka partnerska. Kancelaria służy pomocą prawną w zakresie nie tylko wdrożenia zmian, ale i tworzenia kas zapomogowo-pożyczkowych, czy likwidacji KZP.
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie.
