Prowadzisz działalność gospodarczą w spółce osobowej – w formie spółki jawnej, jednak chciałbyś przenieść przysługujące Ci prawa i obowiązki na inną osobę?
A może do Twojej spółki chciałaby przystąpić nowa osoba przy jednoczesnym pozostaniu w niej wszystkich dotychczasowych wspólników?
W tej publikacji przybliżymy Ci zasady, z którymi wiążę się przystąpienie nowego wspólnika do spółki jawnej, dzięki czemu bez trudu poradzisz sobie z przeprowadzeniem transakcji.
Zapraszamy do lektury!
Sposoby przystąpienia nowego wspólnika do spółki jawnej.
Wśród sposobów przystąpienia nowego wspólnika do spółki możemy wyróżnić następujące sytuacje:
- przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólników spółki jawnej na innego wspólnika lub osobę trzecią;
- przyjęcie w drodze zmiany umowy spółki jawnej do spółki nowego wspólnika przy jednoczesnym pozostaniu w niej dotychczasowych wspólników;
- przystąpienie wspólnika na skutek sukcesji uniwersalnej – np. spadkobrania.
W niniejszej publikacji omówimy dwa ze sposobów przystąpienia wspólnika do spółki jawnej. Będą nimi zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę oraz zmiana składu wspólników w związku ze zmianą umowy spółki.
Usługi prawne dla spółek
Sprawdź naszą platformę doradztwa prawnego oraz doradztwa podatkowego Online
Sposoby te zasadniczo się od siebie różnią. W przypadku zbycia ogółu praw i obowiązków dotychczasowy wspólnik może przenieść swoje członkostwo na obecnego wspólnika lub na osobę trzecią. W związku z tym, w tej sytuacji, może dojść do pomniejszenia składu osobowego spółki bądź może on pozostać na dotychczasowym poziomie. Natomiast w przypadku przystąpienia wspólnika przy zmianie umowy spółki, krąg wspólników spółki ulega powiększeniu.
Zbycie ogółu praw i obowiązków.
Do zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej, a zatem także w spółce jawnej, może dojść na podstawie różnego rodzaju czynności cywilnoprawnych. Wśród nich możemy wyróżnić m.in. umowę sprzedaży, darowizny czy też zamiany.
Wybór formy zbycia praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej zależał będzie każdorazowo od okoliczności faktycznych, w których ma dojść do takiego przeniesienia. Czym jednak jest zbywany ogół praw i obowiązków wspólnika?
To nic innego jak całość praw i obowiązków wspólnika, na co składa się na przykład jego prawo do udziału w zysku spółki, prawo jej reprezentowania, obowiązek partycypowania w stratach spółki, obowiązek prowadzenia spraw spółki czy też obowiązek powstrzymywania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej.
Możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej nie jest jednak nieograniczona. Aby mogło do niej dojść, musisz w pierwszej kolejności sprawdzić, czy przewidziane przepisami prawa warunki zostały spełnione.
Umowa spółki.
W pierwszej kolejności, decydując się na przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce osobowej, powinieneś zapoznać się z treścią umowy Twojej spółki. Kodeks spółek handlowych stanowi bowiem, że ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.
Co istotne, jeśli w umowie spółki nie ma zawartego postanowienia, które zezwalałoby na przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, powoduje to nieważność czynności prawnej zbycia.
W związku z tym, warto zadbać o wprowadzenie stosownego zapisu już na etapie zawiązywania spółki. Nie martw się jednak, gdy zawiązując spółkę jawną, nie przewidziałeś takiego zapisu w jej umowie.
Nawet jeżeli zawiązując spółkę jawną nie pomyślałeś o tej regulacji, stosowne postanowienie może bowiem zostać wprowadzone na etapie funkcjonowania spółki, przy czym co do zasady, wymagało to będzie zgody wszystkich wspólników. Umowa spółki może jednak w tym zakresie przewidywać mniej restrykcyjne rozwiązanie np. określając, że wystarczająca będzie zgoda 3/4 wspólników spółki jawnej.
Zgoda wspólników spółki.
Kolejną kwestią o jaką będziesz musiał zadbać chcąc zbyć przysługujący Ci ogół praw i obowiązków w spółce osobowej (w tym jawnej) jest uzyskanie pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników spółki, w której uczestniczysz.
Wymogu tego nie będziesz musiał spełnić tylko w jednym wypadku – kiedy w umowie spółki obowiązek ten zostanie wyłączony. Wobec tego, również w tym wypadku powinieneś zapoznać się z treścią umowy spółki przed przystąpieniem do dalszych działań związanych ze zbyciem przysługującego Ci ogółu praw i obowiązków.
Jeśli w umowie spółki, w której uczestniczysz, nie została zawarta regulacja dotycząca wyłączenia obowiązku wyrażenia zgody na zbycie ogółu praw i obowiązków, będziesz musiał zadbać o jej uzyskanie od pozostałych wspólników. Zadbaj również w takim wypadku, aby wspólnicy udzielili jej w formie pisemnej.
Umowa zbycia ogółu praw i obowiązków.
Kiedy potwierdzisz, że umowa spółki przewiduje możliwość zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej i uzyskasz pisemną zgodę pozostałych wspólników spółki (o ile oczywiście jest ona wymagana), możesz już przystąpić do podpisania umowy zbycia ogółu praw i obowiązków.
Forma umowy zbycia ogółu praw i obowiązków.
Kodeks spółek handlowych nie określa formy, w jakiej powinna zostać zawarta umowa zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej. Jednak musisz pamiętać o tym, że umowę taką należy przedstawić sądowi rejestrowemu, celem ujawnienia przystępującego wspólnika i wykreślenia osoby, która dokonała zbycia swoich uprawnień.
W związku z tym, umowa taka powinna zostać zawarta co najmniej w formie pisemnej. Nie ma jednak żadnych przeszkód, aby została ona również zawarta w formie kwalifikowanej, na przykład w formie aktu notarialnego bądź z podpisami notarialnie poświadczonymi.
W pewnych wypadkach możliwe również będzie zawarcie umowy przeniesienia ogółu praw i obowiązków przy wykorzystaniu wzorca takiej umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym S24. Będziesz mógł się nim posłużyć jednak tylko w sytuacji gdy również umowa spółki została zawarta przy wykorzystaniu takiego wzorca. System ten umożliwia jednak jedynie zawarcie umowy sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.
Jeśli zdecydujesz się na taką formę zawarcia umowy, zarówno oświadczenie zbywcy, jak i nabywcy będą musiały zostać opatrzone podpisem kwalifikowanym, zaufanym lub osobistym. Musisz w związku z tym zadbać o to, aby każda ze stron umowy posiadała tego rodzaju podpis.
Zmiana umowy spółki.
Przystąpienie nowego wspólnika do spółki, jak już wspominaliśmy, może oznaczać również, że wszystkie osoby dotychczas uczestniczące w spółce w niej pozostaną, przy jednoczesnym przystąpieniu nowego wspólnika. Tym samym dojdzie do rozszerzenia składu osobowego w spółce jawnej.
Kodeks spółek handlowych, stanowi, że zmiana postanowień umowy spółki osobowej – którą jest również spółka jawna – wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W związku z tym, decydując się na poszerzenie składu osobowego spółki powinieneś na wstępie zapoznać się z umową i ustalić czy wprowadza ona odstępstwa od ustawowych zasad dotyczących zmiany umowy spółki.
Forma zmiany umowy spółki.
Postanowienia kodeksu spółek handlowych nie określają formy, w jakiej powinno dojść do zmiany umowy spółki. W związku z tym należy uznać, że w nawiązaniu do ogólnych zasad prawa cywilnego, które będą miały zastosowanie w tej sytuacji, zmiana umowy spółki wymagać będzie takiej samej formy jaka ustawa lub strony przewidziały do jej zawarcia.
Tradycyjne formy.
Kodeks spółek handlowych stanowi, że umowa spółki jawnej powinna zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Jednakże, istnieją pewne sytuacje, w którym umowa spółki wymagała będzie zachowania formy szczególnej, np. formy aktu notarialnego, wykorzystywanej przy spółce komandytowo-akcyjnej, spółce komandytowej czy spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Będzie tak w sytuacji gdy tytułem wkładu do spółki wnoszony jest majątek, do którego przeniesienia wymagane jest zachowanie formy szczególnej. Będzie tak między innymi gdy do spółki tytułem wkładu wnoszona będzie własność nieruchomości. Sytuacja taka wymagała będzie, aby umowa spółki zawarta została w takiej sytuacji w formie aktu notarialnego.
Co więcej, nie ma także przeszkód, aby umowa spółki, nawet gdy nie ma takiej konieczności, zawarta została przy wykorzystaniu kwalifikowanej formy, na przykład w formie aktu notarialnego bądź z podpisami notarialnie poświadczonymi. Musisz jednak pamiętać, że wiązać będzie się to z wyższymi kosztami, jak również koniecznością zastosowania wybranej formy przy późniejszych ewentualnych zmianach umowy spółki.
Wzorzec umowy.
Umowa spółki jawnej może zostać również zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, udostępnionego w systemie teleinformatycznym S24. Jeśli w istocie dojdzie do zawarcia umowy w takiej formie, również jej zmiany będą mogły zostać przeprowadzone przy wykorzystaniu tego systemu – w tym zmiana umowy spółki, polegająca na dodaniu nowego wspólnika.
Sposób ten będzie mógł jednak zostać wykorzystany tylko i wyłącznie w sytuacji gdy po zawarciu umowy spółki nie były wprowadzane żadne jej zmiany, bądź kiedy co prawda były ale również przy wykorzystaniu wzorca uchwały o zmianie umowy spółki udostępnionego w systemie teleinformatycznym.
Wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego.
Kiedy już dojdzie do zawarcia umowy przeniesienia ogółu praw i obowiązków, bądź umowa spółki zostanie zmieniona, w wyniku czego przystąpi do niej nowy wspólnik, należy zadbać o zgłoszenie zaistniałej zmiany w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Obecnie, wszelkie wnioski do Krajowego Rejestru Sądowego składane są za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przy czym sposób złożenia różnił będzie się w zależności od sposobu, w jaki doszło do przystąpienia nowego wspólnika do spółki. I tak oto:
- jeśli przystąpienie wspólnika do spółki nastąpiło w tradycyjny sposób – wniosek powinien zostać złożony za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych na stronie internetowej: https://prs.ms.gov.pl/;
- jeśli przystąpienie wspólnika nastąpiło przy wykorzystaniu wzorca umowy zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, bądź wzorca uchwały o zmianie umowy, wniosek taki powinien zostać złożony w systemie S24, na stronie internetowej: https://ekrs.ms.gov.pl/s24/.
Zgłoszenie w CRBR.
Kolejnym, niezwykle istotnym krokiem związanym ze zmianą składu osobowego spółki jawne, jest dokonanie zgłoszenia w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. Zgłoszenia takiego dokonuje się za pośrednictwem strony internetowej: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/utworz-zgloszenie.
W przypadku wszystkich spółek osobowych obowiązkowi wpisu podlegają wszyscy wspólnicy spółki, którzy są uprawnieni do jej reprezentacji i to na nich spoczywa obowiązek zgłoszenia w rejestrze.
Co również istotne, system nie przewiduje obecnie możliwości dokonania zgłoszenia przez pełnomocnika, przy czym nie ma przeszkód, aby przygotował on w Twoim imieniu zgłoszenie, a Ty jedynie będziesz musiał wgrać je do systemu i opatrzeć swoim podpisem.
Odpowiedzialność przystępującego wspólnika.
Chcąc przystąpić do istniejącej już spółki jawnej, powinieneś mieć na uwadze, że prowadzać działalność gospodarczą, spółka ta mogła zaciągnąć szereg zobowiązań. Spółka jawna, tak jak inne spółki osobowe, może bowiem we własnym imieniu nabywać prawa, jak również zaciągać zobowiązania. Co więcej, także wspólnicy spółki jawnej mogą posiadać względem niej określone obowiązki.
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Kodeks spółek handlowych stanowi, że osoba przystępująca do spółki osobowej (w tym jawnej) odpowiada za zobowiązania spółki istniejące przed dniem jej przystąpienia (czyli za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przystąpienia wspólnika). Oprócz tego będzie ona również ponosić odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania spółki powstałe już po jej przystąpieniu do spółki. Podejmując decyzję o przystąpieniu wspólnika, trzeba mieć na względzie pewne ryzyka, jakie wiążą się z tą regulacją.
Co istotne, każdy ze wspólników spółki odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami (również wspólnikiem występującym) oraz ze spółką jawną, przy czym wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero kiedy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Odpowiedzialność za zobowiązania wspólnika występującego.
Co więcej, powinieneś mieć także na uwadze, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, skutkuje solidarną odpowiedzialnością wspólnika występującego oraz przystępującego za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce.
Do zobowiązań związanych z uczestnictwem w spółce, za które solidarną odpowiedzialność ze zbywcą będzie ponosił także nabywca ogółu praw i obowiązków, należy na przykład obowiązek wniesienia wkładu, współdziałania w dążeniu do osiągnięcia celu spółki, jak również zobowiązania zaciągnięte przez wspólnika względem innych osób.
Co jednak bardzo istotne, nie ma przeszkód prawnych, aby nowy wspólnik przystępujący do spółki ustalił na zasadzie porozumienia z dotychczasowymi wspólnikami, że jego odpowiedzialność za dotychczasowe zobowiązania spółki powstałe przed dniem jego przystąpienia zostanie wyłączona lub ograniczona. Porozumienie takie będzie jednak odnosiło skutek jedynie w relacjach pomiędzy jego stronami, nie będzie miało natomiast znaczenia dla wierzycieli spółki.
Skutki dokonania zmiany wspólnika.
Dokonując zmiany wspólnika w spółce jawnej należy pamiętać o dwóch ważnych zasadach.
Po pierwsze, że dokonanie zmiany wspólnika następuje w dniu zawarcia umowy, czyli wtedy gdy stosowne dokumenty zostaną podpisane przez wszystkie strony.
Po drugie, nowy wspólnik przystępując do spółki uzyskuje prawo do zysku, o ile nie umówiono się inaczej, za cały rok obrotowy w jakim nastąpiła zmiana wspólnika, niezależnie od tego, czy zmiana nastąpiła w styczniu, sierpniu, czy też w grudniu. Jest to ważna zasada mająca istotne znaczenie przy konieczności dokonywania rozliczeń pomiędzy wspólnikami.
Podsumowanie.
Po lekturze niniejszej publikacji zapamiętaj przede wszystkim, że:
- Zmiana składu wspólników w spółkach osobowych, w tym w spółce jawnej jest co do zasady dopuszczalna w toku działalności spółki;
- istnieje kilka różnych sposobów, dzięki którym nowy wspólnik może przystąpić do tego rodzaju spółki osobowej;
- przystąpienie do spółki może polegać na wejściu w miejsce dotychczasowego wspólnika nowej osoby lub obecnego wspólnika, jak również polegać na poszerzeniu składu osobowego spółki;
- w przypadku zamiaru przeniesienia ogółu praw i obowiązków dotychczasowego wspólnika na nową osobę, w pierwszej kolejności musisz zapoznać się z umową spółki i zweryfikować czy taka forma przystąpienia nowego wspólnika jest w ogóle możliwa;
- musisz także zadbać, aby umowa przenosząca ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej na inną osobę, czy też zmieniająca umowę spółki jawnej została zawarta w odpowiedniej formie;
- osoba przystępująca do spółki osobowej ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki istniejące w chwili jej przystąpienia;
- zmiana wspólników w spółce jawnej, wymaga również dochowania takich obowiązków jak dokonanie zmiany w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego czy zgłoszenie wspólników spółki jawnej w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.
Oferta Kancelarii.
Chciałbyś wprowadzić w miejsce dotychczasowego wspólnika spółki osobowej nową osobę, ustalić jaką odpowiedzialność jako wspólnik przystępujący poniesiesz, a może zastanawiasz się czy uzyskanie statusu komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej wiąże się z podobnymi zasadami jak w przypadku spółki jawnej, a może chcesz dokonać zmian w kapitale zakładowym spółki z o.o., pozostałymi zapoznaj się z ofertą Kancelarii.
Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.:
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.
