Aport przedsiębiorstwa czy przekształcenie spółki. Możliwe formy restrukturyzacji Twojej działalności

Czym jest restrukturyzacja?

Prowadząc działalność gospodarczą, czy to w formie spółki czy też w formie jednoosobowej działalności gospodarczej osiąga się pewien poziom rozwoju, w którym dotychczasowa forma prowadzonej działalności staje się nieodpowiednia i wymaga zmian. Zmiany te są określane restrukturyzacją czyli reorganizacją działalności tak aby była ona lepiej dopasowana do poziomu rozwoju przedsiębiorstwa jaki został osiągnięty.

Przyczyną restrukturyzacji może być szybki rozwój działalności, konieczność dywersyfikacji ryzyka, planowana sukcesja biznesu, chęć optymalizacji podatkowej, czy oparcia działalności o nową strategię podatkową.

Restrukturyzacja może przybrać różnorodne formy. Może to być założenie nowej spółki, w której przedsiębiorca będzie rozwijał nowy kierunek działalności biznesowej, może to być przekształcenie spółki lub jednoosobowej działalności w spółkę (możesz dokonać wyboru np. spółki z o.o.), może to być aport, czyli przeniesienie całości lub części działalności do spółki i objęcie udziałów z tytułu wniesienia aportu.

 

Jaką formę restrukturyzacji wybrać?

Przed podjęciem decyzji w zakresie sposobu przeprowadzenia restrukturyzacji przedsiębiorstwa konieczne jest zdefiniowanie celów jakie chcesz osiągnąć.

Konsultacje przeprowadzone z adwokatem i doradcą podatkowym i odpowiedzi na zadawane pytania pozwolą na wspólne nadanie Twojej wizji konkretnych ram i działań. Taka konsultacja pozwoli na wypracowanie planu działań i określi skutki podatkowe restrukturyzacji zarówno w podatku PIT, podatku CIT, podatku VAT oraz podatku od czynności cywilnoprawnych.

Najbardziej typowymi formami restrukturyzacji jest przekształcenie spółki w inną spółkę, przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę (wybór spółki z o.o. jest najczęstszym wyborem) oraz aport, którym jest w rozumieniu prawnym, rzeczowy, niepieniężny wkład do spółki.

Aport oraz aport przedsiębiorstwa – co to właściwie oznacza?

Aport jest to rzeczowy, niepieniężny wkład wniesiony do spółki prawa handlowego przez wspólnika spółki. W zamian za wniesiony aport do spółki wspólnik otrzymuje udziały, akcje, ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.
W związku z wniesieniem aportu, wkładu do spółki dochodzi do zmiany właściciela przedmiotu wkładu niepieniężnego. Wniesienie oznacza przeniesienie na spółkę określonych aktywów, uprawnień, praw majątkowych. Właścicielem aktywów, stanowiących wkład niepieniężny staje się bowiem spółka, do której ten wkład został wniesiony, a przestaje nim być wspólnik, który dokonał jego wniesienia. Dokonując zatem wkładu wyzbywasz się prawa własności do przedmiotu wkładu. Wartość wkładu to wartość tych aktywów, aczkolwiek w przypadku spółek kapitałowych część wartości może być zaksięgowana jako kapitał zapasowy a część jako podstawowy (zakładowy).

Aport może polegać na wniesieniu szeregu rozmaitych praw takich jak prawo własności nieruchomości, prawa własności intelektualnej (mające charakter wartości niematerialnych), majątkowe prawa autorskie, znaki towarowe, jak również prawo własności maszyn czy urządzeń (czyli rzeczy ruchome, ruchomości, środki trwałe), które mogą być wykorzystywane w określonej działalności gospodarczej. Wspólną cechę ww. aktywów jest to, że muszą posiadać tzw. zdolność aportową, czyli być zbywalne i mieć określoną wartość rynkową (zaniżenie wartości aportu może rodzić odpowiedzialność majątkową).

Czyli zakładając spółkę z o.o. tytułem wkładu na pokrycie kapitału zakładowego możesz wnieść prawo własności nieruchomości. Jest to rozwiązanie, które dopuszczają przepisy kodeksu spółek handlowych.

Niestety przepisy o podatku dochodowym przewidują, że wnosząc aport do spółki kapitałowej osiągasz przychód od którego powinieneś zapłacić podatek dochodowy w wysokości 19 % wartości wkładu (kapitałów pieniężnych). W takim wypadku podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa wnoszonego aportu (wartości wkładu) i jest to przychód z kapitałów pieniężnych.

Z uwagi na skutki podatkowe aport nie jest obecnie atrakcyjną formą przeniesienia własności w celu pokrycia udziału dla wnoszącego aport gdyż powoduje powstanie obowiązku podatkowego a dodatkowo może być potraktowane jako odpłatna dostawa towarów co będzie rodzić obowiązek zapłaty podatku VAT. Podatek dochodowy jaki należy uiścić skutecznie zamknął wspólnikom tą formę dokapitalizowania spółek i najczęściej wnoszone są wkłady pieniężne.

Wyjątkiem od ww. niekorzystnej regulacji podatkowej jest aport przedsiębiorstwa lub aport jego zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP).

Czym jest przedsiębiorstwo i jego zorganizowana część?

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zbiorem składników materialnych i niematerialnych, które są łącznie przeznaczone do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład przedsiębiorstwa wchodzą najczęściej: nazwa, którą posługuje się przedsiębiorstwo, własność nieruchomości, które są wykorzystywane w prowadzonej działalności (np. biura, hale produkcyjne, magazyny), jak również ruchomości, czyli własność urządzeń (środki trwałe), wyrobów i towarów, prawa rzeczowe. W zakres przedsiębiorstwa wchodzą także m.in. prawa wynikające z zawartych umów najmu oraz dzierżawy, wierzytelności i środki pieniężne, patenty, prawa autorskie, czy posiadane przez przedsiębiorstwo tajemnice, a także środki pieniężne, prawa do wartości niematerialnych.

Natomiast, zorganizowana część przedsiębiorstwa (ZCP) to wyodrębniony w danym przedsiębiorstwie zespół składników (ruchomości, środki trwałe, wartości niematerialne, prawa), które są zdolne do samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej. Możliwość wyodrębnienia ZCP będzie istniała właściwie w każdej firmie, w której dochodzi do podziału jej działalności na kilka odrębnych gałęzi.

Przykładowo, z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia w firmie stolarskiej specjalizującej się w produkcji mebli kuchennych, która oprócz samej produkcji mebli świadczy również usługi w zakresie ich montażu. W związku z tym, że w biznesie tym istnieją dwa odrębne segmenty, posiadające własne zaplecze osobowe, przypisany majątek (nieruchomości, linie produkcyjną, samochody, narzędzia), a także własne kontrakty – istnieje możliwość wydzielenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa i wniesienie aportu do innego podmiotu.

Aport a umowa spółki

W przypadku gdy dochodzi do wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej lub osobowej, konieczne jest dokładne określenie w umowie spółki lub w jej statucie (w zależności od formy prawnej danego podmiotu) co jest przedmiotem aportu oraz określenie wspólnika, który zdecydował się wnieść aport do spółki oraz wartość objętych w zamian udziałów. W sytuacji gdy aport to przedsiębiorstwo, umowa spółki powinna dokładnie określać co wchodzi w jego skład oraz jego wartość.

Aport przedsiębiorstwa a podatki

W przypadku gdy przedmiotem aportu do spółki kapitałowej jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, czynność ta zasadniczo nie jest zwolniona jest od podatku od czynności cywilnoprawnych chociaż istnieje kilka wyjątków. Jest to czynność natomiast zwolniona od podatku od towarów i usług i co najważniejsze od podatku dochodowego, o czym pisaliśmy powyżej.

Istotne jest jednak, aby wnoszone do spółki aktywa w istocie stanowiły przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa, a nie jedynie wszystkie były własnością osoby, która zdecydowała się na wniesienie aportu do spółki. W takim bowiem wypadku, każda składnik majątku wniesiony aportem do spółki z o.o., akcyjnej będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w stawce 0,5 % wartości wkładu określonej w umowie spółki oraz będzie podlegał podatkowi dochodowemu.

Opodatkowaniu podlegało będzie także wniesienie aportu w postaci przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa do spółki osobowej (tj. spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej oraz komandytowo-akcyjnej). W tym wypadku stawka podatku również wynosi 0,5 % wartości przedsiębiorstwa lub ZCP.

Należy podkreślić, że na gruncie podatku dochodowego, wniesienie przedsiębiorstwa aportem do spółki prawa handlowego nie pociąga za sobą konsekwencji w podatku PIT. Nie powstaje bowiem dochód, który miałby podlegać opodatkowaniu. Jest to zatem czynność neutralna podatkowo.

Aport do spółki. Krok po kroku.

Aby doszło do wniesienia aportu do spółki konieczne jest podjęcie następujących działań. Przede wszystkim konieczne jest wprowadzenie zapisów w umowie lub statucie spółki. Aport, wkład niepieniężny wymaga wprowadzenia odpowiednich postanowień w umowie spółki gdyż w zamian za wkład do spółki nastąpi nabycie udziałów lub akcji przez wspólnika.

Dodatkowo konieczne będzie zawarcie odrębnej umowy, na podstawie której dojdzie do przeniesienia własności składników majątkowych i niemajątkowych, stanowiących przedsiębiorstwo. Będzie to w istocie umowa wykonująca zobowiązanie zawarte w umowie spółki. Jeżeli w skład przedsiębiorstwa wchodzą nieruchomości wówczas należy dopilnować, aby umowa została zawarta w formie aktu notarialnego. Z chwilą zawarcia tej umowy aport (wkład niepieniężny) staje się własnością spółki. W zamian za wniesiony aport wspólnik uzyska prawo do udziałów.

Po wniesieniu wkładu niepieniężnego do spółki konieczne jest dokonanie odpowiedniego wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Aport a zawarcie lub zmiana umowy spółki

W przypadku gdy przedsiębiorca decyduje się na wniesienie swojego przedsiębiorstwa do spółki w zamian za objęcie udziałów lub akcji, bądź ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, konieczne jest określenie w umowie spółki co składa się na to przedsiębiorstwo bądź na jego zorganizowaną część.

W zależności od tego z jaką spółką mamy do czynienia konieczne będzie zachowanie odpowiedniej formy dla zawarcia lub zmiany umowy spółki. Wkład niepieniężny może zostać bowiem wniesiony zarówno przy zawiązywaniu spółki, jak również już na etapie jej funkcjonowania. I tak oto, dla zawarcia i zmiany umowy spółki jawnej, wystarczające jest zachowanie zwykłej formy pisemnej. Natomiast w odniesieniu do wszystkich innych spółek prawa handlowego, konieczna będzie wizyta w notariacie i zachowanie formy aktu notarialnego.

Spółki kapitałowe

Jeśli wkład niepieniężny ma zostać wniesiony do spółki kapitałowej w trakcie prowadzonej przez nią działalności, zmiana umowy spółki powinna polegać na podwyższeniu kapitału zakładowego, które może przybrać formę podwyższenia wartości już istniejących w spółce udziałów lub akcji, bądź utworzenia pakietu nowych, które będą mogły zostać co do zasady objęte zarówno przez obecnych jak i nowych wspólników.

Co jednak istotne, w pewnych wypadkach do podwyższenia kapitału zakładowego nie będzie potrzebne przeprowadzenie zmiany umowy spółki. Będzie to możliwe w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ale tylko o tyle o ile jej umowa przewiduje możliwość podwyższenia kapitału zakładowego bez zmiany umowy spółki i wskazuje możliwą wysokość podwyższenia i czas do kiedy takie podwyższenie może nastąpić.

W takim wypadku, aby wnieść aport wystarczające będzie podjęcie odpowiedniej uchwały przez wspólników spółki, do której podjęcia nie jest konieczne zachowanie żadnej formy szczególnej. Jednakże, nawet jeśli dochodzi do podwyższenia kapitału we wskazany sposób, uchwała o podwyższeniu powinna jasno wskazywać wspólnika oraz co jest przedmiotem aportu.

Spółki osobowe

Natomiast, w odniesieniu do spółek osobowych, w których nie występuje pojęcie kapitału zakładowego, sprawa przedstawia się nieco inaczej. W takim wypadku możliwe będzie wniesienie dodatkowych wkładów (w tym aportu w postaci przedsiębiorstwa) przez dotychczasowych wspólników spółki, przy czym aby do tego doszło konieczne będzie dokonanie zmiany umowy spółki i określenie jakie wkłady, o jakiej wartości są wnoszone przez danego wspólnika.

Co więcej, o ile umowa spółki osobowej zawiera taką możliwość, będzie mógł do niej także przystąpić nowy wspólnik, a przedmiotem wniesionego przez niego wkładu niepieniężnego do spółki będzie mogło zostać jego przedsiębiorstwo. W tym wypadku również konieczne będzie dokonanie zmiany umowy spółki osobowej.

Aport a umowa przeniesienia własności przedsiębiorstwa

Kiedy już dojdzie do zmiany umowy spółki (bądź podjęcia w spółce z o.o. uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego i pokryciu go wkładem stanowiącym przedsiębiorstwo), w następnej kolejności konieczne będzie jeszcze zawarcie umowy zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Aby umowa taka była ważna musi zostać zawarta w formie z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jednakże, w sytuacji gdy dla przeniesienia choćby jednego z aktywów stanowiących część wnoszonego do spółki przedsiębiorstwa, konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego, umowa taka będzie musiała zostać zawarta przy wykorzystaniu wskazanej formy. Forma aktu notarialnego musi zostać zachowana przede wszystkim dla przeniesienia własności nieruchomości, ale także prawa użytkowania wieczystego.

Aktualizacja wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym

Kiedy już dojdzie do podpisania odpowiednich dokumentów, na podstawie których dochodzi do wniesienia aportu do spółki, konieczne jeszcze jest złożenie wniosku do sądu rejestrowego. Może być to zarówno wniosek o rejestrację spółki – jeśli aport jest wnoszony do nowo powstałego podmiotu lub wniosek o dokonanie zmian w rejestrze przedsiębiorców KRS – w sytuacji gdy wkład niepieniężny wniesiony został już na etapie jej funkcjonowania.

W każdym z tym wypadków, wniosek powinien zostać złożony przy wykorzystaniu Portalu Rejestrów Sądowych, a jego koszt to odpowiednio 600 zł w przypadku rejestracji nowej spółki oraz 350 zł jeśli jedynie dotyczy on jedynie zmian na skutek których doszło do wniesienia aportu.

Aport a przekształcenie spółki – alternatywna forma restrukturyzacji

Inną dostępną formą restrukturyzacji jak aport jest przekształcenie formy prawnej, w której prowadzona jest działalność gospodarcza. Przekształcenie może dotyczyć zarówno osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak również spółki cywilnej oraz wszystkich spółek prawa handlowego.

Na skutek przekształcenia obecne przedsiębiorstwo pozostaje w rękach tej samej osoby (wspólników), jednak zmienia się forma prawna, w której prowadzona jest działalność gospodarcza. Przykładowo jednoosobowy przedsiębiorca ma możliwość przekształcenia swojego biznesu w jedną ze spółek kapitałowych (spółkę z o.o., akcyjną lub prostą spółkę akcyjną). Nie ma także przeszkód, aby na przykład wspólnicy spółki z o.o. zdecydowali o przekształceniu jej w spółkę jawną lub komandytową, a zatem w jedną ze spółek osobowych.

Przekształcenie zapewnia zasadę kontynuacji działalności przez ten sam podmiot co dotychczas, jednak w zmienionej formie prawnej.

Tymczasem, w przypadku aportu przedsiębiorstwa danej osoby do istniejącej lub nowo założonej spółki skutkuje zmianą właściciela wnoszonych do spółki aktywów. Właścicielem przedsiębiorstwa staje się bowiem spółka, do której został wniesiony aport.

Etapy procesu przekształcenia

Zmiana formy prawnej prowadzonej działalności wymaga, aby cały proces został odpowiednio przeprowadzony. Kodeks spółek handlowych jasno wskazuje jakie kroki powinny zostać podjęte w przypadku podjęcia decyzji o przekształceniu określonego przedsiębiorcy w inną formę prawną. Inaczej cały proces przebiegał będzie w odniesieniu do przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, a inaczej w przypadku przekształcenia spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzą jej sprawy, a jeszcze inaczej w wypadku spółki z o.o.

Dokumenty konieczne do przekształcenia

Zasadniczo, przekształcenie będzie wiązało się z koniecznością sporządzenia i podpisaniu planu przekształcenia (z wyjątkiem spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzą jej sprawy), sporządzenia załączników do planu przekształcenia, a wśród nich projektu uchwały (oświadczenia) w sprawie przekształcenia, projektu statutu lub umowy spółki, sprawozdania finansowego dla celów przekształcenia. Najczęściej, konieczne będzie także dokonanie zawiadomień wspólników spółki o planowanym przekształceniu dotychczasowej formy prawnej.

Kolejnym niezwykle istotnym w procesie przekształcenia dokumentem jest złożenie oświadczenia o przekształceniu – w przypadku osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, bądź podpisanie uchwały w sprawie przekształcenia przez wspólników danej spółki. Niezależnie od tego o przekształcenie jakiego podmiotu chodzi, czynność ta powinna zawsze zostać przeprowadzona przy zachowaniu aktu notarialnego.

Opinia biegłego rewidenta

W odniesieniu do osób fizycznych planujących przekształcenie (niezależnie od wybranej spółki, w którą zamierzają się przekształcić), jak również wszystkich spółek, które zamierzają się przekształcić w spółkę akcyjną, konieczne jest poddanie planu przekształcenia badaniu przez biegłego rewidenta.

Biegły wyznaczany jest przez sąd rejestrowy na skutek złożonego przez przedsiębiorcę lub spółkę wniosku. Co istotne, może być to osoba wybrana wcześniej przez podmiot, który zamierza się przekształcić. Samodzielny wybór biegłego jest bardzo dobrym pomysłem, pozwala bowiem przyspieszyć całą procedurę i zaoszczędzić sporo stresu związanego z badaniem.

Wniosek o wpis przekształcenia

Kiedy już zostaną dopełnione wszystkie formalne aspekty związane z przekształceniem, pozostaje jeszcze złożenie do Krajowego Rejestru Sądowego wniosku o wpis spółki powstałej z przekształcenia. Wniosek ten powinien zostać złożony przy wykorzystaniu Portalu Rejestrów Sądowych.

Składając wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego spółki powstałej z przekształcenia można wskazać konkretny dzień, w którym powinno dojść do przekształcenia. Warto rozważyć możliwość skorzystania z takiej możliwości.

Koszty związane z przekształceniem

Biorąc pod uwagę przekształcenie warto wziąć pod uwagę związane z tym koszty, wśród których możemy wyróżnić:

• koszty notarialne, związane z podpisaniem planu przekształcenia (w przypadku jednoosobowych przedsiębiorców oraz jednoosobowych spółek kapitałowych) oraz oświadczenia bądź uchwały o przekształceniu;/li>
• koszty wynagrodzenia biegłego rewidenta, w przypadku gdy sporządzenie opinii jest konieczne; koszt ten waha się od 6.000 zł netto do 15.000 zł netto i zależy od nakładu pracy biegłego;
• koszty sądowe, związane ze złożeniem wniosku o wyznaczenie biegłego (300 zł) oraz rejestracją spółki powstałej z przekształcenia (600 zł);
• koszty pomocy prawnej i podatkowej – w przypadku przekształcenia warto skorzystać z pomocy doświadczonych doradców, którzy przeprowadzą Cię przez cały proces. Koszt ten jest uzależniony od rodzaju przekształcenia i nakładu pracy adwokatów i doradców podatkowych.

Aport czy przekształcenie, co będzie lepszym wyborem?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, która z możliwych ścieżek restrukturyzacji działalności gospodarczej jest lepszą opcją. Wszystko zależy bowiem od indywidualnej sytuacji danego przedsiębiorcy i efektu na jakim mu zależy.

Zasadniczo, w sytuacji gdy pierwszorzędne znaczenie dla danego przedsiębiorcy ma zachowanie kontynuacji prowadzonej działalności, lepszym wyborem będzie przekształcenie obecnej formy jej prowadzenia w inną formę prawną. Jeśli jednak, aspekt ten nie ma zasadniczego znaczenia, warto rozważyć wniesienie przedsiębiorstwa aportem do spółki, tym bardziej że jest to zdecydowanie mniej czasochłonny i kosztowny sposób restrukturyzacji.

Oferta Kancelarii

Zastanawiasz się, czy wnosząc wkład niepieniężny do spółki z o.o. musisz bardzo szczegółowo określać przedmiot wkładu? A może rozważasz czy przedmiotem aporty może być odpłatne świadczenie usług?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.

Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.: