Założenie spółki jawnej – co uregulować w umowie spółki? Jak założyć spółkę jawną?

Spółka jawna stanowi formę spółki osobowej, której istotą jest ścisła współpraca pomiędzy wspólnikami, którzy w zamian za włożony wkład oraz osobiste zaangażowanie w zakresie prowadzenia spraw spółki dzielą się zarówno zyskami, jak i wspólnie ryzykiem odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Pomimo swojej prostoty i elastyczności, proces jej zakładania wymaga uwzględnienia szeregu regulacji prawnych, które mogą różnić się w zależności od specyfiki planowanej działalności gospodarczej.

W niniejszej publikacji przedstawimy Ci najważniejsze aspekty związane z zakładaniem spółki jawnej, przede wszystkim skupiając się na skonstruowaniu umowy spółki jawnej. Wspólnicy spółki jawnej, decydując się na prowadzenie działalności w tej formie prawnej, powinni precyzyjnie określić warunki współpracy, co sprzyjać będzie nie tylko prowadzeniu działalności, ale również minimalizować ryzyko potencjalnych sporów w przyszłości.

Co więcej, z uwagi na specyfikę tej formy prowadzenia działalności gospodarczej, istotne jest, by przed jej założeniem jej przyszli wspólnicy byli świadomi zarówno korzyści, jak i obowiązków wynikających z takiej struktury organizacyjnej.

Warto więc poznać zasady regulujące funkcjonowanie spółki jawnej, którą może w prosty sposób założyć w systemie S24, a przeciwieństwie do spółki cywilnej ma ona zdolność prawną i może funkcjonować w obrocie gospodarczym jako odrębny podmiot prawa, a więc we własnym imieniu nabywać prawa.

Spółka jawna – korzyści z prowadzenia biznesu we wskazanej formie prawnej

Wśród zalet związanych z wyborem spółki jawnej jako formy prowadzenia działalności gospodarczej jest fakt, że jej założenie oraz prowadzenie jej stosunkowo proste. Samo założenie spółki jawnej nie wymaga poniesienia dużych nakładów finansowych. Przepisy nie określają konieczności zgromadzenia kapitału na określonym poziomie do założenia spółki tego rodzaju. Jest to zatem forma działalności warta do rozważenia przez małe firmy lub startupy, które chcą rozpocząć działalność przy braku konieczności inwestowania na samym początku większych sum.

Co więcej, działalność prowadzona w formie spółki jawnej nie wymaga zapewnienia złożonej struktury zarządzania. Co do zasady, każdy wspólnik spółki jawnej ma prawo do reprezentacji spółki jawnej, przy czym decyzje wspólników spółki powinny być podejmowane przez nich wspólnie. Co jednak istotne, wspólnicy mogą dowolnie kształtować zasady ich współpracy i podziału zysków, dostosowując je do swojej indywidualnej sytuacji.

Wśród zalet związanych z tą formą prowadzenia biznesu jest także fakt, że spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. W związku z tym, dochody uzyskane przez spółkę są opodatkowane jedynie na poziomie wspólników spółki. Zapewnia to jednokrotne opodatkowanie dochodów.

Co więcej, w przypadku spółki jawnej prowadzenie jej księgowości jest co do zasady prostsze niż w przypadku spółek będących podatnikami CIT, to z kolei wpływa na związane z tym koszty.

Spółka jawna – czy ta forma prowadzenia biznesu posiada same korzyści?

Niestety, prowadzenie działalności w formie spółki jawnej, posiada również kilka mankamentów, na które powinieneś zwrócić uwagę przy wyborze przyszłej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Przede wszystkim powinieneś mieć na uwadze, że każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za jej zobowiązania całym swoim majątkiem, bez jakiegokolwiek ograniczenia. Odpowiedzialność wspólników jest solidarna ze spółką oraz pozostałymi wspólnikami, przy czym wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero kiedy egzekucja z majątku spółki jawnej okaże się bezskuteczna.

Podjąłem decyzję, co teraz?

Jeśli dokonałeś wyboru spółki jawnej jako Twojej przyszłej formy prowadzenia działalności gospodarczej, nadszedł czas aby przystąpić do podjęcia działań zmierzających do jej założenia. W tym celu konieczne będzie podjęcie dwóch zasadniczych kroków, a mianowicie:

1. zawarcie umowy spółki jawnej;
2. rejestracja spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Warto na tym etapie skonsultować się z doświadczonym adwokatem lub radcą prawnym, którzy doradzą jakie postanowienia warto wprowadzić do umowy spółki jawnej, jak również pomogą dokonać rejestracji spółki jawnej w rejestrze przedsiębiorców KRS.

Umowa spółki jawnej

Istnieją dwie możliwości dotyczące zawarcia umowy spółki jawnej. Przede wszystkim umowa spółki jawnej może zostać zawarta przez wspólników spółki jawnej na piśmie. Jest to minimalna forma jaka musi zostać zachowana przez wspólników, aby umowa spółki jawnej została ważnie zawarta. Nie ma przy tym przeszkód, aby umowa spółki jawnej została zawarta w formie kwalifikowanej, tj. na przykład w formie aktu notarialnego, przy czym będzie się to wiązało z dodatkowymi kosztami.

Co więcej, ustawodawca przewidział także możliwość zawarcia umowy spółki jawnej przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki udostępnionego w systemie S24. Każdy ze sposobów pozwoli na osiągnięcie zamierzonego efektu tj. założenia spółki jawnej. W tej publikacji skupimy się jednak na możliwościach związanych ze sporządzeniem umowy spółki jawnej w tradycyjny sposób, tj. na piśmie.

Zawarcie umowy w tradycyjny sposób daje zdecydowanie większe możliwości w zakresie uregulowania relacji pomiędzy wspólnikami spółki jawnej, jak również doprecyzowania ciążących na wspólnikach obowiązków i przysługujących im praw.

Co również istotne, zawarcie umowy spółki jawnej w tradycyjnej formie będzie konieczne w sytuacji gdy wspólnicy chcieliby wnieść do niej wkłady niepieniężne tj. na przykład własność nieruchomości, posiadane wierzytelności bądź prawo ochronne na znak towarowy.

Jakie elementy trzeba zawrzeć w umowie spółki jawnej?

Przystępując do przygotowania umowy spółki jawnej, należy mieć na względzie, przede wszystkim, że wszelkie postanowienia należy skonstruować od podstaw. Co więcej, trzeba wziąć pod uwagę, że istnieją pewne postanowienia, które bezwzględnie muszą znaleźć się w sporządzanej umowie spółki, jak również takie które warto zawrzeć jednak ich brak nie będzie powodował braku możliwości rejestracji spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Obligatoryjne elementy umowy spółki jawne.

Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, umowa spółki jawnej powinna:

1. wskazywać firmę oraz siedzibę spółki jawnej;
2. określać wkłady wspólników i ich wartość;
3. wskazywać przedmiot działalności spółki jawnej;
4. określać czas trwania spółki jawnej jeśli ma być on oznaczony.

Wskazane elementy muszą zostać określone w każdej umowie spółki jawnej. Warto zatem pochylić się nad ustaleniem wskazanych kwestii przed przystąpieniem do prac nad umową spółki.

Firma i siedziba spółki

Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedsiębiorcy – a zatem także spółki jawne, działają pod firmą. W odniesieniu do spółki jawnej firmą spółki jest nazwa spółki jawnej, na którą musi składać się nazwisko co najmniej jednego wspólnika oraz oznaczenie „spółka jawna”. Nie ma przy tym przeszkód, aby w firmie spółki jawnej zawarte zostały nazwiska wszystkich wspólników bądź jedynie części z nich. Nie ma także przeszkód, aby oprócz nazwiska wspólników w firmie spółki jawnej dodać dodatkowe określenie lub nazwę fantazyjną.

Co jednak istotne, decydując się na przyjęcie określonej firmy spółki jawnej, powinieneś zweryfikować czy w rejestrze przedsiębiorców nie została zarejestrowana spółka o tożsamej lub bardzo zbliżonej firmie. Bowiem zgodnie z obowiązującymi przepisami, firma jednego przedsiębiorcy powinna odróżniać się w dostateczny sposób od firm innych przedsiębiorców, którzy działają na tym samym rynku. Jeśli wybierzesz zajętą już nazwę, sąd rejestrowy odmówi wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego, o ile nie zdecydujesz się na jej zmianę już w toku rejestracji.

Natomiast przechodząc do rozważań dotyczących określenia siedziby spółki jawnej, należy wskazać, że siedzibą spółki jawnej będzie miejscowość określona w umowie spółki. W umowie spółki nie ma potrzeby, aby podawać dokładny adres jej siedziby, a nawet nie jest to wskazane. W toku działalności może bowiem dojść do nawet do wielokrotnej zmiany takiego adresu w obrębie jednej miejscowości. To z kolei wiązałoby się z koniecznością zmiany umowy spółki jawnej i dokonaniem zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym. Gdyby jednak, wspólnicy spółki jawnej zdecydowali się na przeniesienie siedziby do innej miejscowości dokonanie zmian we wskazanym zakresie i tak będzie potrzebne.

Określenie wkładów wnoszonych przez wspólników i ich wartości oraz terminu ich wniesienia

Kolejnym elementem, który koniecznie musi znaleźć się w umowie spółki jawnej, jest określenie wkładów wnoszonych przez wspólników do spółki jawnej, jak również ich wartości. Co istotne, w odniesieniu do spółki jawnej, ustawodawca pozostawił szeroki wachlarz możliwości w zakresie tego co może zostać wniesione do spółki jawnej tytułem wkładu przez wspólników tej spółki.

Przede wszystkim wspólnicy spółki jawnej mogą wnieść do niej zarówno wkłady pieniężne, jak i wkłady o niepieniężnym charakterze. Nie ma także przeszkód aby wspólnik zdecydował się na wniesienie wkładów o dwojakim charakterze. Kwestia ta powinna zostać dokładnie określona w umowie spółki.

W odniesieniu do spółki jawnej wkłady mogą polegać zarówno na przeniesieniu jak i obciążeniu prawa własności, a także innych praw (na przykład prawa użytkowania wieczystego), ustanowieniu prawa niezbywalne na rzecz spółki, a także na dokonaniu świadczeń na rzecz spółki, w tym świadczenia pracy lub świadczenia usług na jej rzecz (za wyjątkiem świadczenia, które będzie polegało na prowadzeniu spraw spółki). Co więcej, określając wkłady wnoszone przez wspólników do spółki jawnej, należy także określić ich wartość.

Określenie przedmiotu działalności spółki jawnej

W umowie spółki jawnej, należy także obowiązkowo zawrzeć postanowienia, dotyczące przedmiotu działalności jaka będzie prowadzona w jej ramach. Co prawda przepisy Kodeksu spółek handlowych, nie wskazują że istnieje konieczność określenia przedmiotu działalności spółki w oparciu o obowiązujące kody PKD, jednak w praktyce będzie się to do tego właśnie sprowadzało w związku z faktem, że dokonując zgłoszenia spółki jawnej do Krajowego Rejestru Sądowego i tak należy dokonać wyboru mając na uwadze wcześniej wspomniane kody.

W umowie spółki jawnej może zostać określona dowolna liczba kodów PKD, przy czym w Krajowym Rejestrze Sądowym umieszcza się ich nie więcej niż 10, w tym jeden kod stanowiący odzwierciedlenie przeważającej działalności prowadzonej przez danego przedsiębiorcę.

Warto także wskazać, że od stycznia 2025 roku obowiązują nowe kody, w związku z dostosowaniem dotychczasowych kodów do nowych realiów gospodarczych, a także rozwoju technologii i powstawaniem rodzajów działalności, które dotychczas nie były znane. Wobec tego wybierając kody, koniecznie kieruj się nowo wprowadzoną klasyfikacją.

Określenie czasu trwania spółki

Umowa spółki jawnej może zostać zawarta zarówno na czas określony jak i bezterminowo. W sytuacji gdy wspólnicy decydują się na zawarcie umowy spółki jawnej na czas oznaczony musi on zostać wskazany w umowie spółki. W tym celu można zarówno wskazać konkretny dzień danego roku (np. 31 grudnia 2040 roku), jak również wystąpienie określonego zdarzenia.

Jakie postanowienia warto zawrzeć w umowie spółki jawnej?

W umowie spółki jawnej, oprócz elementów wymaganych przez Kodeks spółek handlowych, warto także zawrzeć szereg dodatkowych postanowień, które będą miały kluczowe znaczenie dla sprawnego funkcjonowania spółki, zarządzania nią oraz rozwiązywania potencjalnych sporów między wspólnikami.

Do postanowień, o których warto pomyśleć przy sporządzaniu umowy spółki jawnej, należą:

1. określenie zasad podziału zysków i pokrywania strat;
2. zasady dotyczące podejmowania decyzji;
3. konsekwencje zaistnienia sytuacji nadzwyczajnych;
4. zasady dotyczące przystąpienia nowego wspólnika;
5. zakaz konkurencji.

Powyżej zostały wskazane przez nas jedynie przykładowe elementy jakie mogą zostać wprowadzone do umowy spółki jawnej. Ich zakres może być jednak znacznie szerszy. Wspólnicy mogą wprowadzić do umowy spółki w zasadzie dowolne postanowienia, o ile nie sprzeciwiają się one bezwzględnie obowiązującym przepisom prawa.

To okoliczności danego przypadku determinowały będą tak naprawdę jakie postanowienia powinny zostać zawarte w umowie spółki jawnej. W związku z tym poszczególne kwestie należy rozpatrzeć indywidualnie przy sporządzeniu umowy konkretnej spółki.

Zasady podziału zysku i pokrycia strat

W tym celu warto na przykład zadbać o uregulowanie takich kwestii jak określenie zasad podziału zysków i pokrywania strat ponoszonych przez spółkę. Może okazać się zasadne przykładowo w sytuacji gdy wkłady wspólników znacząco odbiegają od siebie wartością.

Co do zasady bowiem, każdy wspólnik spółki jawnej ma prawo do równego udziału w zyskach i stratach, bez względu na to jaki wkład wniósł do spółki i jaka była jego wartość. Rozwiązanie to może okazać się jednak nietrafione w znacznej części spółek, wobec czego warto zadbać o uregulowanie wskazanej kwestii przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku. Pozwoli to uniknąć nieporozumień i sporów w przyszłości.

Zasady dotyczące podejmowania decyzji

Co więcej, w umowie spółki jawnej warto określić sposób podejmowania decyzji, szczególnie w kwestiach istotnych dla działalności spółki, takich jak rozporządzanie majątkiem spółki, wprowadzanie nowych wspólników, czy zaciąganie zobowiązań o określonej wartości. Nie ma przeszkód, aby w tym względzie umowa spółki określała czy decyzje tego rodzaju będą podejmowane jednomyślnie, określoną większością głosów.

Konsekwencje zaistnienia sytuacji nadzwyczajnych

Co więcej, w umowie spółki jawnej (jak również w umowie każdej innej spółki prawa handlowego) warto określić konsekwencje zaistnienia tzw. sytuacji nadzwyczajnych, takich jak śmierć, zaginięcie, czy też długotrwała choroba wspólnika spółki. Jest to niezwykle istotne z punktu widzenia niezakłóconego prowadzenia działalności w sytuacji zaistnienia zdarzenia, które potencjalnie mogłoby sparaliżować możliwość podejmowania decyzji i prowadzenie bieżącej działalności przez spółkę.

Przykładowo należy wskazać, że co do zasady spółka jawna ulega rozwiązaniu w przypadku śmierci jej wspólnika. Nie musi jednak do tego dojść o ile umowa spółki (lub podjęta przez pozostałych przy życiu wspólnikach) wprowadza w tym zakresie odpowiednie postanowienia. Warto zatem zawczasu zadbać i możliwe konsekwencje wystąpienia zdarzenia nadzwyczajnego jakim jest śmierć wspólnika.

Zasady dotyczące przystąpienia nowego wspólnika

Zawierając umowę spółki jawnej warto przewidzieć zasady dotyczące przystąpienia nowych wspólników do spółki, w tym zasady odnoszące się do zbycia ogółu praw i obowiązków wspólników na rzecz innych podmiotów. Co do zasady bowiem, nie będzie to możliwe bez wprowadzenia do umowy spółki jawnej odpowiednich postanowień. Przepisy ogólne dotyczące spółek osobowych (a zatem także spółki jawnej) wprowadzają bowiem zasadę nieprzenoszalności praw wspólników w tego rodzaju spółkach.

Zakaz konkurencji

W umowie spółki mogą znaleźć się także zapisy dotyczące zakazu konkurencji wspólników spółki. Zakaz taki może dotyczyć braku możliwości podejmowania przez określonego wspólnika działalności o konkurencyjnym charakterze względem działalności podejmowanej przez spółkę. Zakaz ten może dotyczyć konkretnych produktów bądź usług oferowanych przez spółkę, jak również całości prowadzonej przez nią działalności.

Decydując się na wprowadzenie zakazu konkurencji do umowy spółki, warto również określić czas obowiązywania zakazu, jak również konsekwencje jego naruszenia.

Rejestracja spółki jawnej w KRS

Kiedy umowa spółki została zawarta, kolejnym krokiem który musi zostać podjęty, aby powstała spółka jawna, jest złożenie wniosku o jej rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym. Spółka jawna powstaje bowiem dopiero w momencie wpisania jej do rejestru przedsiębiorców KRS. W przeciwieństwie do spółek kapitałowych (spółki z o.o., akcyjnej i prostej spółki akcyjnej), do powstania spółki nie jest wystarczające zawarcie samej umowy.

W zależności od tego w jaki sposób doszło do zawarcia umowy spółki jawnej, różnić będzie się sposób złożenia wniosku o rejestrację spółki w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Jednak w każdym wypadku wniosek taki powinien zostać złożony elektronicznie. W sytuacji gdy umowa spółki zostaje zawarta na piśmie, wniosek o wpis spółki jawnej do rejestru powinien zostać złożony za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych. Natomiast, gdy umowa zostaje zawarta w systemie teleinformatycznym S24, wniosek też powinien zostać złożony przy jego wykorzystaniu.

Do wniosku, oprócz umowy spółki jawnej muszą zostać załączone również dodatkowe dokumenty. Należą do nich m.in. oświadczenie o wyrażeniu zgody do reprezentowania spółki (chyba że wniosek podpisany został przez danego wspólnika), czy też listę adresów do doręczeń osób uprawnionych do reprezentacji spółki. W przypadku gdy wniosek składa pełnomocnik konieczne także jest dołączenie pełnomocnictwa.

Do zgłoszenia spółki jawnej do Krajowego Rejestru Sądowego uprawniony jest każdy ze wspólników tego rodzaju spółki. Jeśli jednak, wspólnicy zdecydują się na samodzielne złożenie wniosku (bez udziału pełnomocnika), a dołączone przez nich dokumenty zostały sporządzone w zwykłej formie pisemnej, a następnie zeskanowane i dołączone do wniosku, konieczne także będzie złożenie ich w oryginale w sądzie rejestrowym w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku.

Złożenie dokumentów w sądzie w oryginale nie będzie natomiast konieczne jeśli do wniosku dołączane są dokumenty, które zostały podpisane elektronicznie. Nie ma bowiem przeszkód, aby zgody wspólników bądź lista ich adresów do doręczeń zostały podpisane przez nich przy wykorzystaniu podpisu zaufanego lub kwalifikowanego.

Oferta Kancelarii

Chciałbyś uzyskać pomoc w przygotowaniu umowy spółki jawnej, bądź umowy spółki cywilnej? A może zastanawiasz się czy po wpisaniu spółki jawnej do rejestru powinieneś złożyć wniosek o ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, bądź potrzebujesz pomocy w zakresie przygotowania zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertą usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online. Sprawdź https://online.bogdanchudoba.pl/

Zapraszamy do kontaktu.

Poprzedni

Następny