Obecnie w dużych miastach w Polsce funkcjonuje ponad 500 punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Niestety część z nich nie jest ogólnodostępna, a niektóre są przystosowane jedynie do wybranych modeli. Brak wystarczającej liczby punktów ładowania powoduje, że pojazdy o napędzie elektrycznym nie cieszą się w Polsce dużą popularnością. Dofinansowanie do budowy stacji być może zachęci więc firmy do inwestowania w ich rozwój. Zwiększenie liczby miejsc ładowania może zaś wpłynąć na decyzję końcowych klientów o zakupie aut zasilanych energią elektryczną. Wówczas dopiero miałyby one szanse stać się konkurencją dla pojazdów spalinowych.
31 grudnia 2019 r. weszło w życie rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków udzielania oraz sposobu rozliczania wsparcia ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu dla przedsiębiorców. Nie oznacza to jednak, że od początku 2020 r. ruszył nabór wniosków na budowę inwestycji infrastruktury ładowania pojazdów z napędem alternatywnym. Zgodnie z treścią rozporządzenia, konieczne jest bowiem jeszcze udzielenie przez Komisję Europejską zgody na pomoc publiczną w postaci dopłat.
Jednym z celów rozporządzenia jest możliwość otrzymania przez przedsiębiorców wsparcia na budowę lub rozbudowę infrastruktury dla dystrybucji lub sprzedaży gazu ziemnego lub wodoru, lub infrastruktury do ładowania pojazdów energią elektryczną, wykorzystywanych w transporcie.
Warto podkreślić, że na etapie prac legislacyjnych nastąpiła istotna zmiana dotycząca podmiotów, które mogą ubiegać się o otrzymanie wsparcia. Pierwotny projekt rozporządzenia bardzo zawężał krąg firm mogących się ubiegać o dofinansowanie, obejmując wyłącznie te wykonujące działalność koncesjonowaną (dystrybucja paliw lub energii, obrót paliwem lub energią), będące operatorami ogólnodostępnej stacji ładowania (stacji gazu ziemnego) lub dostawcami usługi ładowania lub świadczącymi usługi w zakresie zadań publicznych lub usługi transportu zbiorowego. Ponadto podmiot ubiegający się o dopłatę musiał wykazać się co najmniej dwuletnim doświadczeniem w prowadzeniu ww. działalności. W praktyce oznaczało to zamknięcie dostępu do budowy infrastruktury dla przedsiębiorców z innych branż, które chciałyby rozwijać w Polsce nowoczesną flotę pojazdów, zasilanych elektrycznie lub paliwem alternatywnym. Mowa tu m. in. o dealerach, którzy co do zasady nie spełniali żadnych z wyżej wymienionych wymagań.
Z uwagi na przeprowadzone konsultacje publiczne, uwzględniono zgłoszone uwagi i określono w sposób najbardziej ogólny, że o wsparcie mogą ubiegać się przedsiębiorcy, którzy posiadają siedzibę lub oddział w Polsce. Umożliwi to budowę infrastruktury również przez inne zainteresowane firmy, w tym przez dealerów pojazdów, serwisy samochodowe czy wypożyczalnie pojazdów. Zmianę tę należy ocenić pozytywnie. Jest więc szansa, że cel wprowadzenia rozporządzenia – czyli popularyzacja pojazdów napędzanych energią elektryczną oraz paliwami alternatywnymi – zostanie zrealizowany.
Jak wyjaśniono na etapie konsultacji, celem udzielenia wsparcia jest budowa lub rozbudowa infrastruktury do ładowania, co nie dotyczy jednak modernizacji istniejącej infrastruktury.
Co ważne, wsparcie do budowy nie będzie mogło zostać udzielone, jeżeli wniosek o nie został złożony po rozpoczęciu prac budowlanych lub po złożeniu pierwszego prawnie wiążącego zobowiązania do zamówienia urządzeń lub jakiegokolwiek innego zobowiązania, co sprawia, że realizacja inwestycji staje się nieodwracalna. To ograniczenie w stosunku do inwestycji już rozpoczętych jest niestety konieczne z uwagi na wymogi prawne związane z zasadami udzielania pomocy publicznej. Natomiast za rozpoczęcie prac nie będą uznane: zakup gruntów oraz prace przygotowawcze, takie jak uzyskanie zezwoleń i przeprowadzenie studiów wykonalności. I jeśli inwestycja jest dopiero na tym etapie, wówczas wsparcie może zostać udzielone.
To co najważniejsze dla przedsiębiorcy, to wysokość wsparcia udzielonego na budowę lub rozbudowę infrastruktury. Dofinansowanie obejmuje jedynie koszty, które kwalifikują się do objęcia wsparciem. Przykładowo w przypadku infrastruktury służącej do tankowania gazu ziemnego dopłata wynosi nie więcej niż 50 proc. kosztów kwalifikowanych, a dodatkowo dopłata w przypadku stacji tankowania sprężonego gazu ziemnego (CNG) – nie może przekroczyć 750 tys. zł, a skroplonego gazu ziemnego (LNG) –1,2 mln zł.
Mimo wniesionych uwag co do wysokości wsparcia, kwoty wsparcia pozostały niezmienne.
Co istotne, w pierwotnym projekcie rozporządzenia wskazane było wprost w rozporządzeniu, czy na budowę/rozbudowę danej inwestycji będzie przyznana dotacja czy pożyczka. W obecnym brzmieniu rozporządzenia zrezygnowano z odgórnego wskazania formy wsparcia. Forma pomocy będzie określana w chwili ogłaszania konkursów.
Do kosztów kwalifikujących się do objęcia dofinansowaniem zalicza się te wskazane w rozporządzeniu, co oznacza, że jest to katalog zamknięty. Koszty te muszą dotyczyć infrastruktury wykorzystywanej wyłącznie na potrzeby dostawy gazu ziemnego, wodoru lub energii elektrycznej. Zalicza się do nich cenę zakupu nieruchomości lub koszty dzierżawy nieruchomości w okresie realizacji inwestycji – co zostało doprecyzowane z uwagi na wątpliwości dotyczące okresu dzierżawy branego pod uwagę. W grę wchodzą ponadto: cena nabycia środków trwałych lub koszt ich wytworzenia we własnym zakresie, koszty montażu i robót budowlanych, instalacji przyłączeniowej, cena nabycia wartości niematerialnych i prawnych, koszty związane z budową magazynów energii, koszty dokumentacji technicznej, testów i odbiorów, jeżeli zwiększają wartość środków trwałych, podatki i opłaty niezbędne dla realizacji prac inwestycyjnych, poniesione w okresie ich trwania, inne niż podatek, akcyzowy oraz VAT. Natomiast podatek VAT jest objęty wsparciem, ale tylko w zakresie inwestycji (co nie dotyczy już kosztów operacyjnych) – jeżeli podmiotowi ubiegającemu się o dofinansowanie nie przysługuje prawo do odliczenia tego podatku.
Przedsiębiorca, który wnioskuje o uzyskanie dopłaty na budowę/rozbudowę infrastruktury tankowania, ma obowiązek zapewnić trwałość projektu przez co najmniej 2 lata od dnia oddania infrastruktury do użytkowania oraz ogólnodostępność stacji ładowania przez ten sam okres, a także ma obowiązek zapewnienia zgodności infrastruktury z wymaganiami technicznymi i eksploatacyjnymi określonymi w przepisach.
Wsparcie na budowę infrastruktury ładowania pojazdów, można uzyskać ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu. Co do zasady zgłaszanie wniosków o uzyskanie wsparcia będzie odbywało się w ramach trwającego konkursu przeprowadzanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).
W celu uzyskania wsparcia oraz w celu zawarcia umowy należy złożyć wniosek o wsparcie, który musi zawierać m.in. dane wnioskodawcy, opis projektu, na realizację którego może zostać przyznane wsparcie, określenie planowanego terminu rozpoczęcia i zakończenia realizacji projektu, a także wysokości wnioskowanego dofinansowania. Informację o naborach wniosków NFOŚiGW ogłasza na swojej stronie internetowej.
Do wniosku konieczne będzie załączenie dokumentów dotyczących sytuacji formalnoprawnej wnioskodawcy, posiadanego potencjału kadrowego i organizacyjnego, a także sytuacji finansowej oraz planowanych źródeł finansowania projektu, w tym oświadczenie o niezaleganiu z podatkami, opłatami i składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Komisja do Oceny Projektów dokona oceny złożonych wniosków i przekaże ją dysponentowi Funduszu wraz z uzasadnieniem i rekomendacją. Z kolei NFOŚiGW przekaże niezwłocznie wnioskodawcom pisemną informację o zakończeniu oceny wniosków i wynikach tej oceny wraz z jej uzasadnieniem.
Projekty będą oceniane m.in. według znaczenia dla potrzeb rozwoju rynku energii elektrycznej wykorzystywanej w transporcie, oceny wysokości planowanych kosztów realizacji projektu w stosunku do jego zakresu rzeczowego, zdolności organizacyjnej wnioskodawcy do realizacji projektu oraz przygotowania do jego wdrożenia. Szczegółowe kryteria wyboru projektów określa Rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z 23 grudnia 2019 roku w sprawie szczegółowych kryteriów wyboru projektów do udzielenia wsparcia ze środków Funduszu Niskoemisyjnego Transportu.
W przypadku stacji ładowania, ocenie podlegać będzie m.in. stopień przygotowania projektu do realizacji, obszar na którym planowana jest realizacja projektu (także czy projekt będzie realizowany wzdłuż siedzi bazowej TEN-T), adekwatność i trafność lokalizacji infrastruktury do ładowania pojazdu, a także wpływ na rozwój lokalnej sieci i poprawę dostępności infrastruktury ładowania pojazdów w małych i średnich miastach.
Kolejnym etapem jest zawarcie umowy o wsparcie. Umowa ta będzie szczegółowo regulowała zobowiązania wnioskodawcy w zakresie realizacji projektu oraz zawierała informacje dotyczące wypłaty wsparcia. Może zostać zawarta w formie pisemnej w postaci papierowej lub elektronicznej.
Porównując wcześniejsze warianty rozporządzenia oraz wersję, która weszła w życie 31 grudnia 2019 r., należy ocenić zmianę pozytywnie. Po pierwsze uwzględniono najważniejsze zmiany dotyczące podmiotów, które mogą starać się o uzyskanie wsparcia na budowę stacji ładowania/tankowania. Zmiany oznaczają m.in., że więcej firm zainteresowanych rozwojem rynku elektromobilności (dealerzy, serwisy samochodowe czy wypożyczalnie) będzie mogło wybudować stacje ładowania.
Obecnie w dużych miastach w Polsce funkcjonuje ponad 500 punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Niestety część z nich nie jest ogólnodostępna, a niektóre są przystosowane jedynie do wybranych modeli. Brak wystarczającej liczby punktów ładowania powoduje, że pojazdy o napędzie elektrycznym nie cieszą się w Polsce dużą popularnością. Dofinansowanie do budowy stacji być może zachęci więc firmy do inwestowania w ich rozwój. Zwiększenie liczby miejsc ładowania może zaś wpłynąć na decyzję końcowych klientów o zakupie aut zasilanych energią elektryczną. Wówczas dopiero miałyby one szanse stać się konkurencją dla pojazdów spalinowych.
Cieniem na powyższe wsparcie dla przedsiębiorców, kładą się informacje z ministerstwa klimatu, o już planowanym obniżeniu wartości dotacji na zakup pojazdów elektrycznych dla konsumentów. Niestety obniżenie wsparcia planowane jest również dla przedsiębiorców. Jeżeli wprowadzone zostaną zmiany do rozporządzenia dotyczącego wsparcia, a z uzyskanych informacji, zmiany dla przedsiębiorców nie mają ograniczać się wyłącznie do obniżenia maksymalnej kwoty wsparcia – wówczas będzie to oznaczać, że przedsiębiorcy jeszcze dłużej poczekają na start naboru wniosków na wsparcie. Wynika to bowiem z tego, że po wprowadzeniu zmian do rozporządzenia, konieczne będzie ponowne wystąpienie do Komisji Europejskiej o udzielenie zgody na wsparcie.
