Likwidacja prostej spółki akcyjnej

Prosta spółka akcyjna jest stosunkowo nową spółką kapitałową, obok już wcześniej istniejących w kodeksie spółek handlowych – akcyjnej i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Została wprowadzona do obrotu prawnego nowelizacją kodeksu spółek handlowych i przepisy jej dotyczące weszły w życie 1 lipca 2021 roku.

Strukturę i cechy właściwe dla tego nowego typu spółki opisaliśmy w następującym artykule https://bogdanchudoba.pl/prosta-spolka-akcyjna-psa-warta-zauwazenia/.

Jeśli jesteś zainteresowany, kliknij w powyższy link i zapoznaj z treścią publikacji.

A może jesteś wspólnikiem startupu, prowadzonego w formie prostej spółki akcyjnej, który niestety kończy się niepowodzeniem i myślisz o jego likwidacji, ale nie wiesz jakie kroki powinieneś w związku z tym podjąć? Słyszałeś, że likwidacja prostej spółki akcyjnej może przybrać uproszczoną formę, ale nie wiesz, z czym się to wiążę? A może dopiero zastanawiasz się nad rozpoczęciem działalności i nie wiesz, czy prosta spółka akcyjna może być dla Ciebie dobrym rozwiązaniem? Zapraszamy do lektury niniejszego artykułu!

Jakie sposoby rozwiązania prostej spółki akcyjnej przewidział ustawodawca?

Prostą spółkę akcyjną można rozwiązać na dwa sposoby:

1. po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego – z chwilą wykreślenia spółki z rejestru;
2. bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego – w drodze tzw. procedury uproszczonej, poprzez przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego, który to akcjonariusz przejmujący majątek spółki staje się zobowiązany do zaspokojenia wierzycieli spółki oraz roszczeń innych akcjonariuszy.

Ustawodawca zatem poza sposobem przypisanym dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, czy spółki akcyjnej, zaproponował również nową, nieznaną dotychczas kodeksowi spółek handlowych procedurę, stanowiącą wyjątek od obowiązkowej procedury likwidacyjnej.

Zanim omówimy każde z tych sposobów, najpierw przedstawimy przyczyny rozwiązania prostej spółki akcyjnej.

Przyczyny rozwiązania prostej spółki akcyjnej.

Rozwiązanie prostej spółki akcyjnej kodeks spółek handlowych przedstawia jako powielenie rozwiązań stosowanych dla innych spółek kapitałowych, a zatem dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej, występują jednak pewne różnice.

Zgodnie z uregulowaniem zawartym w kodeksie spółek handlowych rozwiązanie prostej spółki akcyjnej powodują:

• przyczyny przewidziane w umowie prostej spółki akcyjnej;
• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę;
• wyrok sądu wydany na żądanie akcjonariusza lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo zachodzą inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki wskazujące, że dalsze funkcjonowanie spółki wiązałoby się z pokrzywdzeniem akcjonariuszy lub byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami;
• ogłoszenie upadłości prostej spółki akcyjnej;
• inne przyczyny przewidziane prawem.

Musisz pamiętać jednak, że wszystkie z wymienionych wyżej przyczyn nie powodują automatycznie utraty bytu prawnego prostej spółki akcyjnej. Następuje on dopiero z chwilą wykreślenia spółki z rejestru, zasadniczo po przeprowadzeniu likwidacji spółki.

Czym mogą być przyczyny przewidziane w umowie spółki?

Konstruując umowę prostej spółki akcyjnej jej akcjonariusze posiadają pewną swobodę w zakresie kształtowania jej treści. Mogą oni między innymi wprowadzić do umowy prostej spółki akcyjnej postanowienia, które będą wskazywać na pewne zdarzenia, które zgodnie z ich wolą powinny doprowadzić do rozwiązania spółki. Takimi zdarzeniami może być na przykład osiągnięcie celu spółki, do zrealizowania, którego została ona utworzona, upływ czasu na jaki została zawarta umowa spółki, utrata licencji czy zezwolenia potrzebnego do prowadzenia obranej przez wspólników działalności.

W tym konkretnym wypadku, w sytuacji w której wspólnicy zmienią zdanie, mogą oni zapobiec rozwiązaniu prostej spółki akcyjnej. Konieczne będzie jednak podjęcie uchwały walnego zgromadzenia większością 3/4 głosów oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji. Taka uchwała będzie mogła zostać podjęta, o ile nie został jeszcze złożony wniosek o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców KRS.

Jaki rodzaj uchwał walnego zgromadzenia spowoduje rozwiązanie spółki ?

Aby doszło do rozwiązania prostej spółki akcyjnej walne zgromadzenie akcjonariuszy musi podjąć uchwałę o jej rozwiązaniu lub też uchwałę o przeniesieniu jej siedziby za granicę, co jednak nie zawsze spowoduje skutek w postaci rozwiązania spółki.

Uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki może zostać podjęta w każdym momencie jej funkcjonowania np. w sytuacji złej kondycji finansowej akcjonariuszy. Musi ona zostać podjęta większością 3/4 głosów – chyba że w umowie spółki zostały przewidziane surowsze warunki w tym zakresie.

Proces likwidacji prostej spółki akcyjnej może również zainicjować podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały o przeniesieniu siedziby spółki za granicę. Nie dojdzie jednak do rozwiązania spółki jeśli siedziba zostanie przeniesiona do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (a zatem wszystkie państwa należące do Unii Europejskiej oraz dodatkowo Norwegia, Islandia oraz Lichtenstein), a prawo tego państwa dopuszcza taką możliwość.

W związku z tym, rozwiązanie spółki spowoduje przykładowo podjęcie uchwały o przeniesieniu jej siedziby do Wielkiej Brytanii, która obecnie nie jest ani członkiem Unii Europejskiej ani częścią Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Podobnie jak przy rozwiązaniu spółki w sytuacji zaistnienia zdarzeń, które zostały przewidziane w jej umowie, również w tym wypadku – o ile nie został jeszcze złożony wniosek o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców – wspólnicy mogą zapobiec jej rozwiązaniu.

Również w tym wypadku konieczne będzie podjęcie uchwały walnego zgromadzenia większością 3/4 głosów oddanych w obecności akcjonariuszy, którzy reprezentują co najmniej połowę ogólnej liczby akcji.

Jaki wyrok wydany na żądanie akcjonariusza lub członka organu spółki powoduje rozwiązanie spółki ?

Rozwiązania prostej spółki akcyjnej powoduje wyrok sądu wydany na żądanie akcjonariusza lub członka organu spółki, w sytuacji, w której osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo zachodzą inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki wskazujące, że dalsze funkcjonowanie spółki wiązałoby się z pokrzywdzeniem akcjonariuszy lub byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami.

Z żądaniem rozwiązania spółki może wystąpić w tym wypadku każdy z akcjonariuszy (niezależnie od ilości posiadanych akcji) jak również każdy z członków jej organów a zatem na przykład prezes jej zarządu.

Niemożność osiągnięcia celu nastąpi na przykład w sytuacji kiedy celem osób zawiązujących spółkę było prowadzenie konkretnego rodzaju przedsiębiorstwa, do istnienia którego konieczne jest uzyskanie koncesji – której to jednak nie udało się uzyskać.

Co oznacza ogłoszenie upadłości spółki?

Ogłoszenie upadłości spółki następuje z chwilą wydania postanowienia w tym zakresie przez właściwy sąd upadłościowy. Nie dojdzie zatem do rozwiązania spółki już w momencie złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W przypadku ogłoszenia upadłości spółki zarząd jej majątkiem obejmuje syndyk masy upadłości, a tym samym traci go dotychczasowy zarząd. Do rozwiązania spółki dochodzi po zakończeniu postępowania upadłościowego, z chwilą w której spółka zostaje wykreślona z rejestru przedsiębiorców, chyba że na przykład postępowanie upadłościowe doprowadzi do zaspokojenia wszystkich wierzycieli w całości.

Co kryje się pod pojęciem innej przyczyny rozwiązania spółki przewidziane prawem?

Za takie przyczyny uznać można na przykład sytuację, w której nie zawarto umowy spółki, określony w umowie przedmiot działalności jest sprzeczny z prawem, umowa spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki akcyjnej lub wkładów, jak również sytuację, w której wszystkie osoby zawierające umowę spółki nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili jej zawierania.

Likwidacja prostej spółki akcyjnej.

Kiedy już wiesz, jakie przyczyny mogą spowodować rozwiązanie spółki, musisz jeszcze dowiedzieć się w jaki sposób można przeprowadzić ten proces. Jak już wspomnieliśmy na początku publikacji, istnieją dwa sposoby rozwiązania prostej spółki akcyjnej – a mianowicie po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego oraz innowacyjna procedura uproszczona – bez jego przeprowadzania.

W zakresie przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego prostej spółki akcyjnej, kodeks spółek handlowych odsyła do przepisów dotyczących likwidacji spółki akcyjnej.

Na gruncie wskazanych przepisów można wymienić następujące kroki w ogólnym ujęciu:

• ustanowienie likwidatorów – zasadniczo będą nimi członkowie zarządu (chyba że wspólnicy w umowie spółki lub podjętej uchwale postanowili inaczej), a ich zadaniem będzie m.in. zakończenie bieżących interesów, windykacja należności oraz upłynnienie majątku spółki;
• sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji spółki;
• zgłoszenie otwarcia likwidacji do rejestru przedsiębiorców KRS oraz ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym;
• czynności likwidacyjne;
• zakończenie działalności;
• sporządzenie sprawozdania likwidacyjnego, które po jego zatwierdzeniu jest ogłaszane w siedzibie spółki;
• złożenie wniosku o wykreślenie spółki z KRS.

W niniejszej publikacji skupimy się na przybliżeniu procesu likwidacji prostej spółki akcyjnej na skutek podjęcia przez jej akcjonariuszy o zakończeniu jej bytu prawnego, w związku z czym zostaje przeprowadzona niejako „tradycyjna” procedura likwidacyjna. W dalszej części publikacji przybliżymy także, na czym polega procedura uproszczona.

Otwarcie likwidacji spółki. Wezwanie wierzycieli.

Tak jak w przypadku pozostałych spółek kapitałowych (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej), likwidacja rozpoczyna się od podjęcia przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki i otwarciu jej likwidacji.

Uchwała walnego zgromadzenia podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Takiego zgłoszenia likwidatorzy dokonują jednokrotnie, wzywając tym samym wierzycieli do zgłoszenia się ze swoimi wierzytelnościami wobec spółki.

Wierzyciele prostej spółki akcyjnej, tak jak wierzyciele spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, mają na to trzy miesiące od dnia ogłoszenia o rozwiązaniu i otwarciu likwidacji spółki. Jest to jednak jedynie termin instrukcyjny, co oznacza, że jego przekroczenie nie zamyka wierzycielowi drogi do odzyskania jego należności względem spółki.

Podział majątku prostej spółki akcyjnej.

O podziale majątku prostej spółki akcyjnej możesz zacząć myśleć dopiero po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Chodzi tutaj nie tylko o wierzycieli, którzy zgłosili swoje wierzytelności spółce ale o wszystkich jacy są jej znani. Oznacza to, że nawet jeśli wierzyciel nie zgłosił prostej spółce akcyjnej swojej wierzytelności ale zdaje sobie ona sprawę z posiadanego długu, nie może rozpocząć podziału majątku pomiędzy akcjonariuszy do czasu jego zapłaty lub zabezpieczenia.

Majątek spółki pozostały po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli dzieli się między akcjonariuszy spółki proporcjonalnie do liczby akcji, a w przypadku gdy wkłady nie zostały wniesione w całości – w stosunku do wartości wniesionych wkładów.

Jeżeli posiadasz akcje uprzywilejowane to korzystasz z prawa pierwszeństwa przy podziale majątku spółki. Oznacza to tyle, że w pierwszej kolejności w zakresie określonym w umowie, Ty zostaniesz zaspokojony, a dopiero jeśli zostanie nadwyżka, to należy ją podzielić na zasadach ogólnych między pozostałych akcjonariuszy.

W umowie prostej spółki akcyjnej mogą również zostać inaczej określone zasady podziału majątku. Pamiętaj o tym, aby umowa prostej spółki akcyjnej była od początku skonstruowana tak jak chcą tego akcjonariusze. Pozwoli to uniknąć niepotrzebnych problemów już na etapie jej funkcjonowania, w tym na etapie postępowania likwidacyjnego.

Zbycie składników majątku spółki w trakcie trwania likwidacji.

Przepisy dopuszczają w toku likwidacji zbycie składników majątku spółki na rzecz byłego członka zarządu, rady nadzorczej lub biegłego rewidenta. Warunkiem jest powzięcie w tym przedmiocie uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 3/4 głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji.

Niedopuszczalne jest jednak aby pod jakimikolwiek warunkami majątek został zbyty na rzecz likwidatora, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest on powiązany osobiście lub gospodarczo.

Jest to bardzo istotny przepis dający dużą swobodę i decyzyjność, ale dedykowany przede wszystkim tym spółkom, w których nie ma sporu, a są chęci aby rozliczyć majątek spółki również z uwzględnieniem byłych członków zarządu.

Przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego

Jest to zupełna nowość i wyjątek od tradycyjnej procedury likwidacji. Jakie warunki muszą być spełnione w ogólnym ujęciu?

Co należy zrobić aby rozwiązać prostą spółkę akcyjną bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego? Otóż, uproszczona procedura likwidacji prostej spółki akcyjnej wygląda następująco:

• walne zgromadzenie akcjonariuszy musi podjąć uchwałę przewidującą przejęcie całego majątku spółki przez wskazanego w niej akcjonariusza z obowiązkiem zaspokojenia pozostałych akcjonariuszy i ewentualnych wierzycieli prostej spółki akcyjnej;
• uchwała ta musi zostać podjęta większością ¾ głosów, oddanych w obecności akcjonariuszy reprezentujących co najmniej połowę ogólnej liczby akcji;
• prosta spółka akcyjna musi złożyć wniosek do sądu o zezwolenie na przejęcie jej majątku przez oznaczonego w uchwale akcjonariusza;
• do wniosku spółka musi dołączyć: listę swoich wierzycieli wraz ze wskazaniem rodzaju i wysokości wierzytelności a także dokumenty wskazujące przejmowany majątek spółki oraz sytuację majątkową akcjonariusza przejmującego;
• niezwłocznie po otrzymaniu wniosku, sąd rejestrowy musi ogłosić o podjęciu uchwały i przejęciu całego majątku prostej spółki akcyjnej przez akcjonariusza przejmującego, wzywając jednocześnie wierzycieli do zgłaszania sprzeciwu w terminie nie krótszym niż 30 dni od dnia ogłoszenia;
• wierzyciel, który kwestionuje przejęcie całego majątku spółki przez jednego z akcjonariuszy zgłasza sprzeciw do sądu rejestrowego, doręczając jego odpis spółce;
• sąd zezwala na przejęcie majątku przez akcjonariusza przejmującego, jeśli spółka uprawdopodobni, że nie doprowadzi to do pokrzywdzenia wierzycieli ani akcjonariuszy spółki.

W jakich spółkach i kiedy się sprawdzi?

Jeśli w Twojej spółce jest niewielki majątek przeznaczony do podziału, bądź jeśli jest niewielu wierzycieli, albo nie ma ich w ogóle, to taki sposób rozwiązania spółki będzie najmniej czasochłonny i nie wymagający skomplikowanych procedur.

Nie potrzebujesz ogłoszeń do Monitorze Sądowym i Gospodarczym, ani wzywania wierzycieli. Przepisy już teraz gwarantują rozwiązanie prostej spółki akcyjnej bez skomplikowanych procedur, a umowa spółki może jeszcze dookreślić zaproponowaną przez ustawodawcę procedurę.

To sąd rejestrowy ogłasza o podjęciu uchwały o przejęciu wzywając wierzycieli do zgłaszania sprzeciwu w terminie nie krótszym niż trzydzieści dni od dnia ogłoszenia. Jest to zatem termin zdecydowanie krótszy niż w przypadku ogłoszeń o rozwiązaniu spółki i wszczęciu jej likwidacji w tradycyjnej formie.

Jakie środki ochrony przysługują wierzycielowi?

Wierzyciel, jak była już o tym mowa, może wnieść sprzeciw w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia przez sąd rejestrowy o podjęciu przez walne zgromadzenie akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej uchwały o przejęciu całego majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego.

We wniesionym przez siebie sprzeciwie wierzyciel musi uprawdopodobnić, że przejęcie majątku przez jednego akcjonariusza – akcjonariusza przejmującego, może doprowadzić do pokrzywdzenia wierzyciela, który zdecydował się na wniesienie sprzeciwu.

Wskazać należy, że uprawdopodobnienie, jest jedynie „surogatem dowodu” niedającym pewności, a jedynie prawdopodobieństwo zaistnienia określonych faktów. Środek ten pozwala na znaczne przyspieszenie postępowania, pozwalając tym samym na szybsze rozstrzygnięcie wniesionego przez wierzyciela sprzeciwu.

Jeśli wierzyciel zdecyduje się na wniesienie sprzeciwu, sąd wyznaczy posiedzenie jawne, po którym rozstrzygnie w przedmiocie zezwolenia na przejęcie całego majątku prostej spółki akcyjnej przez jednego z akcjonariuszy.

Czy akcjonariusz może zaskarżyć uchwałę?

Jak najbardziej tak! Akcjonariusze, pod pewnymi warunkami mogą zaskarżyć uchwałę walnego zgromadzenia akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej przewidującą przejęcie całego majątku spółki przez wskazanego w niej akcjonariusza z obowiązkiem zaspokojenia przez niego wierzycieli spółki i pozostałych akcjonariuszy. Jednak aby akcjonariusz mógł zaskarżyć taką uchwałę, muszą zostać spełnione pewne warunki, m.in. akcjonariusz taki musiał być obecny na zgromadzeniu, na którym uchwała ta został podjęta, musiał głosować przeciw uchwale oraz zażądać zaprotokołowania sprzeciwu.

Dodatkowo, akcjonariusz zaskarżający uchwałę musi wykazać, że uchwała ta zmierza do jego pokrzywdzenia, a co więcej, że jest ona również sprzeczna ze statutem lub dobrymi obyczajami.

Co istotne, zaskarżenie uchwały nie wstrzymuje postępowania w przedmiocie zezwolenia na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego. Sąd wprawdzie może zawiesić postępowanie po przeprowadzeniu posiedzenia jawnego, ale nie ma takiego obowiązku.

Kiedy dojdzie do rozwiązania prostej spółki akcyjnej?

Po uprawomocnieniu się postanowienia sądu rejestrowego zezwalającego na przejęcie majątku spółki przez akcjonariusza przejmującego, na wniosek spółki (reprezentowanej przez jej zarząd) złożony do sądu rejestrowego następuje wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Rozwiązanie spółki następuje w dniu wykreślenia jej z rejestru przedsiębiorców.

Oferta Kancelarii

Jeżeli zmierzasz do zakończenia działalności firmy, w tym takiej prowadzonej w ramach prostej spółki akcyjnej, a w związku z tym jesteś zainteresowany pomocą prawną przy procedurze jej likwidacji i wykreślenia spółki z rejestru lub potrzebujesz innego doradztwa prawno-podatkowego przy podjęciu decyzji biznesowych, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.

Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.: (+48) 511 090 050.