Spis treści:
Zakładasz spółkę wraz z partnerem biznesowym? Rozważasz zapoczątkowanie współpracy z innym inwestorem branżowym i chciałbyś przed jej rozpoczęciem uregulować co najmniej najważniejsze aspekty, dotyczące Waszego przyszłego, wspólnego przedsięwzięcia? Wprowadzasz do spółki swojego wieloletniego współpracownika jako wspólnika i chciałbyś określić jasne i precyzyjne zasady współpracy? Myślisz o wstąpieniu do spółki jako inwestor?
Umowa inwestycyjna będzie, w takim wypadku, dla Ciebie nie tylko doskonałym pomysłem ale wręcz koniecznością. Zabezpieczy Twoje interesy dzięki uzgodnieniu i udokumentowaniu zarówno intencji stron jak i najważniejszych zasad współpracy. W przyszłości unikniesz sporu, a w wypadku jego zaistnienia będziesz wiedział jakie masz prawa. Szczegółowe zasady współpracy i Twoje prawa powinna zawierać umowa inwestycyjna.
Umowę inwestycyjną zawiera się właśnie w pierwszej kolejności w celu zabezpieczenia interesów wszystkich jej stron w związku ze wspólnym przedsięwzięciem takim jak założenie spółki, inwestycja w spółce, wspólne działanie aby zapewnić rozwój przedsiębiorstwa jednej ze stron.
Przekształcenie spółki lub działalności gospodarczej
Sprawdź naszą platformę doradztwa prawnego oraz doradztwa podatkowego Online
Umowa ma na celu zapewnienie jak ma wyglądać zaangażowanie założycieli, określenie ładu korporacyjnego we wspólnym przedsięwzięciu, jakie prawa ma inwestor, jakie są regulacje dotyczące na przykład zgromadzenia wspólników, prawa pierwokupu, rady nadzorczej. Jest ona uzgadniana przez obie strony przyszłego zobowiązania i stosownie do treści danego zobowiązania powinna zostać wykonana w trakcie istnienia wspólnego przedsięwzięcia.
Z niniejszej publikacji dowiesz się na wstępie czym de facto jest taka umowa, jaki jest przedmiot umowy a także co powinna zawierać umowa inwestycyjna, aby w jak najlepszy sposób zabezpieczała Twoje interesy.
Zwiększająca się świadomość prawna przedsiębiorców a także zwiększające się możliwości inwestycyjne przedsiębiorców skutkują większą ilością zawieranych umów inwestycyjnych dzięki czemu stały się one domeną nie tylko instytucji kapitałowych o ogromnej kapitalizacji takich jak fundusze inwestycyjne ale także przedsiębiorców należących do MŚP.
Przeanalizuj, czy nie powinieneś zawrzeć jako inwestor umowy inwestycyjnej uwzględniającej Twoje interesy oraz interesy pozostałych wspólników.
Umowa inwestycyjna, co to takiego?
Umowa inwestycyjna jest jedną z umów nienazwanych. Oznacza to, że przepisy jej dotyczące nie zostały zawarte w żadnym akcie, obowiązującym w polskim porządku prawnym. W związku z tym, granice tego co w takiej umowie może się znaleźć wyznaczają granice swobody umów. Czyli, jej postanowienia nie mogą być sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, a w pozostałym zakresie strony mają dowolność w uzgadnianiu jej warunków, zasad wejścia w życie umowy, mogą też określić warunki zawieszające.
Jednak, czym jest umowa inwestycyjna? Umowa inwestycyjna to, ni mniej ni więcej, umowa zawierana pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami, które wspólnie zamierzają realizować określoną inwestycję i w związku z tym w umowie chcą uregulować swoje wzajemne prawa i obowiązki. Jej zawarcie wiąże się z zainwestowaniem przez określone podmioty kapitału, wiedzy czy też posiadanych umiejętności w realizację określonego przedsięwzięcia.
Przepisy prawa nie określają w jakiej formie należy zawrzeć umowę inwestycyjną. Może, w związku z tym, zostać zawarta zarówno w formie ustnej, jak również w każdy inny sposób przewidziany w systemie prawnym.
Jednakże, ze względu na możliwość przyszłych sporów pomiędzy inwestorami, warto aby zostało ona zawarta co najmniej w formie pisemnej. Nie ma również przeszkód aby podpisać umowę inwestycyjną w formie „wyższej” np. z podpisem notarialnie poświadczonym czy też w formie aktu notarialnego. Jest to konieczne jeżeli jej przedmiotem ma być prawo do nabycia lub zbycia udziałów w spółce lub nieruchomości.
Czy jednak warto zawrzeć tego rodzaju umowę? Jak najbardziej tak! Przede wszystkim wskazać należy, że umowa inwestycyjna może zawierać uregulowania, co do których przyszłym inwestorom zależy aby nie były dostępne w repozytorium akt Krajowego Rejestru Sądowego, do którego istnieje powszechny i łatwy dostęp.
Warto zatem zawrzeć je w odrębnym dokumencie, który nie będzie stanowił podstawy wpisu w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Jak jednak powinna wyglądać treść umowy inwestycyjnej? Dowiesz się tego w dalszej części publikacji.
Elementy umowy inwestycyjnej
W związku z faktem, że umowa inwestycyjna jest umową nienazwaną, nie istnieje ścisły katalog postanowień, które powinny się w niej znaleźć. Wszystko zależeć będzie od konkretnych okoliczności, w których zawierana będzie tego rodzaju umowa, przy czym wydaje się, że każdorazowo powinna ona zawierać, co najmniej elementy takie jak:
- dokładne określenie stron umowy inwestycyjnej;
- określenie inwestycji, która ma zostać zrealizowana przez strony umowy;
- określenie praw i obowiązków stron umowy;
- klauzule inwestycyjne;
- postanowienia dotyczące rozwiązywania ewentualnych sporów;
- wprowadzenie kar umownych;
- zakaz działalności konkurencyjnej.
Nie ma jednak żadnych przeszkód, aby w umowie inwestycyjnej uregulować również dodatkowe kwestie. Jak już wskazywaliśmy, granice umowy inwestycyjnej wyznaczone są przez granice swobody umów.
Określenie stron umowy
Elementem każdej umowy, w tym także umowy inwestycyjnej, jest określenie stron, które ją zawierają i które w tym konkretnym wypadku, poprzez wnoszony kapitał finansowy, wiedzę, know-how, czy też prawa własności intelektualnej, zamierzają wspólnie zrealizować określony cel związany z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Stronami umowy inwestycyjnej może być zarówno osoba fizyczna, osoba prawna, jak i jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. W związku z tym, umowę inwestycyjną może m.in. zawrzeć zarówno przysłowiowy „Jan Kowalski”, jak również każda spółka prawa handlowego, niezależnie od jej formy prawnej.
Określenie inwestycji
Kolejny elementem, który powinien znaleźć się w umowie inwestycyjnej, jest określenie inwestycji, która ma zostać wspólnie zrealizowana przez strony umowy. Umowa ta powinna jasno określać czego dotyczyć ma inwestycja, a także wskazywać jej wartość. Ponadto, powinna ona także określać cały przebieg inwestycji poprzez doprecyzowanie poszczególnych jej etapów, a także procentowego udziału poszczególnych stron umowy w danym przedsiębiorstwie.
Prawa i obowiązki stron
W umowach inwestycyjnych powinny zostać również określone prawa przyznane inwestorowi lub poszczególnym inwestorom np. prawo wyboru członków organów spółki, jak również obowiązki na nich nałożone w celu jak najlepszej realizacji inwestycji. Część z tych uprawnień zostanie następnie wprowadzona do postanowień umowy spółki.
Wśród obowiązków takich możemy wyróżnić na przykład obowiązek finansowania inwestycji w określony sposób (np. poprzez udzielania pożyczek, wnoszenia dopłat na identycznych lub na podobnych warunkach dla wszystkich inwestorów) i w określonym zakresie, jak również obowiązek wykonywania pracy na rzecz spółki lub innych świadczeń (np. pełnienie funkcji w zarządzie).
Klauzule w umowie inwestycyjnej
Do jednych z ciekawszych klauzul jakie można zawrzeć w umowie inwestycyjnej możemy zaliczyć klauzule, takie jak:
- klauzula drag along;
- klauzula lock up;
- klauzula anti-dilution;
- prawo pierwszeństwa;
- prawo pierwokupu.
W dalszej części publikacji przybliżymy Ci pokrótce na czym polegają poszczególne klauzule i wyjaśnimy dlaczego warto zadbać aby znalazły się w umowie inwestycyjnej.
Klauzula drag along
Jest to klauzula, która zabezpiecza interesy inwestora, na wypadek gdyby chciałby on wyjść ze spółki i znalazł w związku z tym nabywcę zainteresowanego nabyciem udziałów, jednak wszystkich udziałów a nie tylko tych należących do inwestora zainteresowanego ich zbyciem.
Przedmiotem klauzuli drag along jest zatem prawo żądania przez inwestora sprzedaży przez pozostałych wspólników ich udziałów na takich samych warunkach na jakich ma nastąpić sprzedaż między żądającym inwestorem a przyszłym nabywcą. Jej zastosowanie ma największy sens wówczas gdy mamy do czynienia przede wszystkim z inwestorem finansowym warto jednak wprowadzić taką klauzulę do każdej umowy.
Klauzula lock up
Jest to klauzula, która zapobiega zbyciu przez określony czas np. podczas trwania umowy, bądź we wskazanym okresie po jej zakończeniu udziałów w przedsiębiorstwie.
Strony mogą postanowić zarówno, że zakaz zbycia udziałów dotyczyć będzie zarówno wszystkich udziałów w spółce, jak również jedynie części z nich np. należących do konkretnego wspólnika.
Klauzula ta daje gwarancję inwestorowi przystępującemu do realizacji inwestycji, że jego partner biznesowy nie wycofa się w określonym umownie czasie ze wspólnie prowadzonej przez nich inwestycji. Tym samym można uznać, że klauzula ta nakłada na określonego wspólnika czy też wspólników obowiązek pozostania w spółce przez określony czas.
Klauzula anti-dilution
Klauzula ta wprowadza ochronę inwestora przed zmniejszeniem jego procentowego udziału w danym przedsiębiorstwie. Dzięki wprowadzeniu takiej klauzuli do umowy, w przypadku emisji nowych udziałów lub akcji w spółce, wspólnik chroniony taką klauzulą nabywał będzie w sposób niejako automatyczny odpowiednią liczbę udziałów – tak aby jego procentowy udział w przedsiębiorstwie nie uległ zmniejszeniu.
Prawo pierwszeństwa
Umowa inwestycyjna może przewidywać również prawo pierwszeństwa w nabyciu udziałów lub akcji od innego inwestora. Zastrzeżenie tego prawa na rzecz danego wspólnika, daje mu możliwość zakupu udziałów lub akcji wystawionych na sprzedaż na takich samych warunkach na jakich miały one zostać zbyte osobie trzeciej.
Prawo pierwokupu
Bardzo podobną opcją do pierwszeństwa nabycia udziałów lub akcji jest prawo ich pierwokupu. Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że przed wystawieniem udziałów lub akcji na sprzedaż, zbywający ma obowiązek zaoferować ich sprzedaż wspólnikowi, na rzecz którego zastrzeżone zostało prawo pierwokupu. W związku z tym warto w umowie wyraźnie ustalić kiedy wspólnik może skorzystać z tego prawa.
Prawo to zapewnia ochronę inwestora przed wprowadzeniem podmiotów trzecich do spółki w niekontrolowany sposób, dając jednak możliwość określonemu wspólnikowi na wystąpienie z prowadzonej inwestycji.
Klauzule dotyczące sporów
Jednym z bardzo istotnych elementów jakie powinny znaleźć się w umowie inwestycyjnej, jest określenie zasad rozstrzygania sporów, które mogą pojawić się między stronami w czasie trwania umowy.
Przyszli inwestorzy mogą określić w umowie zasady rozwiązywania potencjalnych sporów poprzez mediację czy też sąd polubowny, jak również wskazać konkretne sytuacje w których powinny być one prowadzone. Co więcej, strony mogą także zawrzeć klauzule w umowie inwestycyjnej dotyczące zasad rozwiązania ich współpracy na wypadek zajścia wskazanych w umowie okoliczności.
Uregulowanie zasad polubownego zakończenia sporów, pozwoli w przyszłości zażegnać ewentualne nieporozumienia, a tym samym zaoszczędzić czas i środki, które miałyby zostać przeznaczone na sądowe dochodzenie praw przez poszczególnych inwestorów.
Kary umowne
W zawieranych umowach inwestycyjnych, warto również zadbać o to, aby zostały do nich wprowadzone postanowienia nakładające obowiązek zapłaty kar umownych w wypadku naruszenia określonych postanowień umownych.
Ich wprowadzenie ma na celu zdyscyplinowanie stron umowy do przestrzegania jej postanowień. Pamiętaj jednak, że kara umowna może zostać zastrzeżona tylko i wyłącznie na wypadek braku wykonania zobowiązania niepieniężnego. Takim rodzajem zobowiązania będzie na przykład obowiązek świadczenia określonych usług przez poszczególnych inwestorów przy realizacji wspólnego przedsięwzięcia.
W żadnym natomiast wypadku, kara umowna, nie może ona zostać zastrzeżona w przypadku braku realizacji zobowiązania pieniężnego, na przykład takiego jak obowiązek wpłaty na rzecz spółki określonych środków pieniężnych w umownie określonych wypadkach.
Zakaz konkurencji
Warto również wprowadzić do umowy inwestycyjnej, postanowienia dotyczące zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej przez jej strony. Nakaz wyłączności operacyjnej ma na celu całkowite uniemożliwienie lub jedynie ograniczenie prowadzenia przez poszczególnych inwestorów innej działalności zawodowej.
Umowa może przewidywać pewne wypadki, w których nakaz wyłączności operacyjnej, nie będzie obowiązywał, dając inwestorom w pewnych sytuacjach możliwość prowadzenia działalności o podobnym profilu. Umowa może wskazywać na przykład, że działalność w określonych spółkach, czy na rzecz określonych osób nie będzie stanowiła działalności konkurencyjnej.
Warto także nadmienić, że na wypadek naruszenia zakazu konkurencji może również zostać zastrzeżona kara umowna.
Podsumowanie
Zawarcie umowy inwestycyjnej, pozwala na uregulowanie kwestii związanych ze wspólnym prowadzeniem biznesu przez kilka podmiotów, tak aby w jak najlepszy sposób zabezpieczyć interesy wszystkich stron.
W związku z tym, umowy inwestycyjne powinny zawierać zarówno ogólne postanowienia takie jak określenie jej stron, wskazanie ich praw i obowiązków i konsekwencje braku ich dotrzymania, jak również specjalistyczne klauzule, ograniczające możliwość zbywania udziałów lub akcji.
Pamiętaj jednak, że każdorazowo decyzja o rozpoczęciu działalności z innym podmiotem, a co za tym idzie wzięcie na siebie określonych zobowiązań powinno być poprzedzone analizą rynkową.
Przed przystąpieniem do sporządzenia umowy inwestycyjnej powinieneś mieć możliwość oceny czy pomysł potencjalnego kontrahenta na stworzenie konkretnej firmy ma szanse powodzenia, a w związku z tym czy warto w niego zainwestować środki pieniężne, czas czy też Twoje dotychczasowe doświadczenie.
Umowa inwestycyjna powinna zatem zostać zawarta dopiero po dokonaniu analizy rynku i określeniu czy za pewien będzie można oczekiwać zwrotu pieniędzy zainwestowanych w daną działalność.
Oferta Kancelarii
Planujesz rozpoczęcie inwestycji wspólnie z innym podmiotem i chciałbyś dobrze przygotować się do zawarcia umowy inwestycyjnej aby jak najlepiej zabezpieczyć swoje interesy, jasno określić swoje zobowiązania, jak również zobowiązania Twojego partnera biznesowego, a także w sposób jasny uregulować prawa jakie będą Wam przysługiwały w związku ze wspólnie prowadzonym przedsięwzięciem, nie wiesz jednak jak poprawnie napisać umowę inwestycyjną, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.
Zapraszamy do kontaktu pod nr tel.:
Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.
