Fundacja rodzinna a podatki

Fundacje rodzinne są bardzo korzystnym rozwiązaniem dla osób, którym zależy na zgromadzeniu posiadanego majątku inwestycyjnego w jednym podmiocie i możliwości pomnażania go przy jednoczesnym zabezpieczeniu finansowym siebie i najbliższej rodziny. Dzięki elastyczności rozwiązań w konstruowaniu statutów w fundacjach rodzinnych fundator zyskuje możliwość zindywidualizowania sposobu sukcesji składników majątkowych, mienia przekazanego fundacji, tworząc prywatny plan sukcesyjny. Jednocześnie najczęściej także fundacja kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej fundatora. Niezwykła popularność jaką cieszą się fundacje rodzinne wynika także z faktu, że ustawodawca przewidział, iż opodatkowanie fundacji rodzinnej będzie bardzo korzystne.

Czy wiesz jednak, jakie dokładnie podatki płaci fundacja rodzinna, a także jej beneficjenci na gruncie polskiego porządku prawnego? W niniejszym artykule Fundacja rodzinna a podatki postaramy się opisać wszystkie regulacje podatkowe jakie przewidują opodatkowanie fundacji rodzinnej. Dotyczy to nie tylko opodatkowania uzyskiwanych przez fundację rodzinną przychodów, a więc opodatkowania CIT ale także jak wygląda opodatkowanie VAT i podatek PIT. W wielu obszarach opodatkowanie fundacji rodzinnej jest bardzo korzystne i to też decyduje o popularności tej instytucji prawnej.

Zwolnienie fundacji rodzinnej z podatku dochodowego.

Fundacja rodzinna jest podmiotem, posiadającym osobowość prawną, który jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Jednocześnie, ustawodawca zdecydował się na zwolnienie podmiotowe fundacji rodzinnej ze wskazanego podatku.

Mianowicie, zgodnie z obowiązującymi przepisami, fundacja rodzinna nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od osiąganych przez nią na bieżąco dochodów. Jest to jedna z preferencji podatkowych jaką cieszą się fundacje rodzinne.

Obowiązek podatkowy powstaje zasadniczo dopiero w momencie, przekazania przez fundację świadczeń na rzecz jej beneficjentów. Regulacja ta zbliża się bardzo do zasad opodatkowania spółki tzw. estońskim CIT, o czym pisaliśmy w artykule Fundacja Rodzinna i Estoński Cit.

Wobec tego, fundacja rodzinna osiągając dochody pochodzące z poczynionych przez nią inwestycji, sprzedaży aktywów, transakcji na rynku finansowym, zbywania papierów wartościowych bezpośrednio po ich osiągnięciu nie będzie co do zasady zobowiązana do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych.

Obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych, zostanie zaktualizowany, co do zasady dopiero w momencie kiedy fundacja rodzinna przekaże na rzecz swojego beneficjenta (fundatora, członka rodziny fundatora) przyznane mu w statucie fundacji świadczenia.

Wyobraźmy sobie zatem sytuację, w której w związku z wynajmem nieruchomości, fundacja rodzinna osiąga w każdym miesiącu dochód w wysokości 100 tysięcy złotych. W standardowej sytuacji, inna osoba prawna, w związku z takim dochodem, byłaby zobowiązana w każdym miesiącu do zapłaty na rzecz fiskusa zaliczki na podatek CIT. O ile najemcą nie jest podmiot powiązany, zasada ta nie będzie obowiązywała fundacji rodzinnej.

Fundacja rodzinna, będzie musiała jednak dokonać wskazanej zapłaty dopiero w momencie gdy dojdzie do przekazania świadczenia na rzecz jej beneficjentów, na zasadach które zostały określone w jej statucie przez fundatora. Takie opodatkowanie fundacji rodzinnej jest niezwykle korzystne. Fundacja rodzinna będzie posiadała możliwość reinwestowania zarobionych środków, bez obciążeń podatkowych, dotyczących innych osób prawnych.

Warto przy tym wskazać, że obowiązek zapłaty podatku może zostać odroczony nawet o kilka miesięcy, a nawet lat, umożliwiając tym samym fundacji rodzinnej poczynienie kolejnych inwestycji, a tym samym zwiększenia jej zysków. Należy jednak zaznaczyć, że to zwolnienie podatkowe obowiązuje pod warunkiem, że fundacja rodzinna działa w zakreślonych przez ustawę o fundacji rodzinnej obszarach dopuszczalnej działalności gospodarczej.

Okoliczności uzasadniające obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Przyjmuje się, że obowiązek zapłaty podatku dochodowego przez fundację rodzinną powstaje dopiero w momencie przekazania beneficjentowi fundacji rodzinnej świadczenia określonego w statucie fundacji.

Warto jednak zastanowić się, co to właściwie oznacza i czy jest to jedyny przypadek kiedy fundacja rodzinna zobowiązana jest do zapłaty podatku CIT od osiąganych przez nią dochodów.

Na gruncie obowiązujących przepisów, zdarzeniem skutkującym powstaniem obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych przez fundację rodzinną, jest:

1. przekazanie na rzecz beneficjenta świadczenia pieniężnego zgodnie z postanowieniami statutu fundacji rodzinnej;
2. przekazanie, stosownie do postanowień statutu, na rzecz beneficjenta fundacji rodzinnej innego świadczenia, niż świadczenie pieniężne, w szczególności świadczenia polegającego na oddaniu beneficjentowi do korzystania mienia fundacji;
3. przekazanie świadczenia z tytułu ukrytych zysków;
4. przekazanie mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej (jeżeli na przykład zostanie podjęta uchwała o rozwiązaniu fundacji rodzinnej).

Wskazać zatem należy, że choć w uproszczeniu przyjmuje się, że fundacja rodzinna zobowiązana jest do zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych w momencie wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów, w istocie istnieją dodatkowe sytuacje, w których również powstanie obowiązek podatkowy.

Wysokość zobowiązania podatkowego fundacji.

W przypadku, wystąpienia jednego ze wskazanych powyżej zdarzeń, fundacja rodzinna będzie musiała zapłacić podatek dochodowy w wysokości 15 %. Co jednak stanowić będzie podstawę opodatkowania fundacji rodzinnej?

W sytuacji przekazywania beneficjentom, zgodnie z postanowieniami statutu, świadczeń o charakterze pieniężnym i niepieniężnym, podstawę opodatkowania stanowić będzie rynkowa wartość danego świadczenia.

Co niezwykle istotne, obowiązujące przepisy nie dają podstaw do odliczenia przez fundację rodzinną od tak ustalonej podstawy opodatkowania, poniesionych przez fundację rodzinną kosztów uzyskania przychodów (w obszarze w jakim fundacja nie podlega opodatkowaniu od uzyskiwanych przychodów).

Wobec tego fundacja rodzinna nie będzie miała możliwości do odliczenia faktycznie poniesionych przez nią wydatków, które poniosła w związku z prowadzoną przez nią działalnością – a zatem na przykład kosztów związanych z remontami wynajmowanych lokali.

Fundacja rodzinna powinna zapłacić należny podatek dochodowy CIT do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do przekazania jej beneficjentom określonych statutem świadczeń, bądź do przekazania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.

Opodatkowanie bieżących dochodów fundacji rodzinnej.

Jak od każdej zasady, również od braku obowiązku opodatkowania bieżących dochodów fundacji rodzinnej zachodzą określone przepisami prawa wyjątki.

Otóż, w pewnych wypadkach fundacja rodzinna będzie zobowiązana do zapłaty zaliczki na podatek dochodowy CIT na zasadach ogólnych – a zatem bezpośrednio po zarobieniu określonych środków.

Z taką sytuacją mamy do czynienia, w sytuacji gdy fundacja rodzinna osiąga dochody:

1. w związku z działalnością gospodarczą spoza dozwolonego katalogu;
2. z wynajmu lub dzierżawy, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa lub majątek służący prowadzeniu działalności gospodarczej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot z nimi powiązany;
3. w razie opóźnienia w zgłoszeniu do rejestru fundacji rodzinnych.

Dozwolona działalność gospodarcza.

Ustawa o fundacji rodzinnej zawiera zamknięty katalog działalności gospodarczej, która może być wykonywana przez fundację rodzinną. Zgodnie w obowiązującymi przepisami, fundacja rodzinna może wykonywać jedynie działalność gospodarczą, która polega na:

1. zbywaniu mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
2. najmie, dzierżawie lub udostępnianiu mienia do korzystania na innej podstawie;
3. przystępowaniu do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwie w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
4. nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
5. udzielaniu pożyczek spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, udzielaniu pożyczek beneficjentom;
6. obrocie zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
7. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
8. gospodarce leśnej.

W przypadku gdy fundacja rodzinna w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej nie wychodzi poza wskazane ramy, nie jest ona zobowiązana do bieżącego odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy CIT.

Jednakże, jeśli w zakresie działalności fundacji rodzinnej znajdzie się również inna działalność – na przykład działalność w zakresie usług prawnych – fundacja rodzinna zobowiązana będzie do bieżącego opodatkowania osiągniętych z jej tytułu dochodów. Co więcej, zostaną one opodatkowane stawkę 25 % CIT.

Zgłoszenie fundacji rodzinnej do rejestru.

Zgodnie z zapisami ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna powinna zostać zgłoszona do rejestru fundacji rodzinnych w terminie 6 miesięcy od dnia sporządzenia aktu założycielskiego. Rejestr ten prowadzony jest przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

W sytuacji gdy, fundacja rodzinna nie zostanie zgłoszona do rejestru we wskazanym terminie, zgodnie z zapisami ustawy o fundacji rodzinnej, ulega ona rozwiązaniu.

W takim też wypadku, będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od dochodów, które osiągnęła do tego czasu, niezależnie od faktu czy doszło do jakiegokolwiek przekazania świadczeń na rzecz beneficjentów takiej fundacji.

Ukryte zyski.

Jak już wskazaliśmy, zasadniczo fundacja rodzinna nie jest obciążona podatkiem dochodowym od osób prawnych od swoich bieżących dochodów.

Jednakże, obowiązek zapłaty podatku powstaje w ściśle określonych ustawą okolicznościach, do których zaliczamy realizację świadczeń z ukrytych zysków. Czym jednak są takie świadczenia?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, świadczenia w postaci ukrytych zysków to, m.in.:

1. odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
2. darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia, inne niż świadczenia określone w statucie fundacji na rzecz jej beneficjentów, przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
3. świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.
4. pożyczka udzielona przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.

Obowiązek podatkowy beneficjentów.

Co niezwykle istotne, oprócz tego że w ściśle określonych przepisami wypadkach, fundacja rodzinna jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego, również na jej beneficjentach ciąży obowiązek odprowadzenia do fiskusa podatku od otrzymanych przez daną osobę świadczeń.

Nie oznacza to jednak, że każdy z beneficjentów fundacji zobowiązany będzie do zapłaty podatku dochodowego. Wszystko będzie zależało od stopnia pokrewieństwa, który łączy danego beneficjenta z fundatorem fundacji rodzinnej.

Stopień pokrewieństwa a podatek PIT.

Wysokość opodatkowania podatkiem dochodowym beneficjentów fundacji rodzinnej, przedstawia się następująco:

1. świadczenia otrzymywane przez samego fundatora oraz przeznaczone dla jego najbliższej rodziny, tj. dla małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierbów, rodzeństwa, a także ojczyma i macochy – zwolnione są od podatku od dochodu (tak grupa osób jest zwolniona podmiotowo);
2. świadczenia dla zięcia, synowej, teściów, zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych – opodatkowane są 10 % stawką podatku dochodowego jako przychody z innych źródeł;
3. świadczenia na rzecz pozostałych osób – opodatkowane są 15 % stawką podatku dochodowego jako przychody z innych źródeł.

Wobec tego uznać należy, że decydujące znaczenia w odniesieniu do wysokości zobowiązania w podatku dochodowym będzie miał stopień pokrewieństwa lub powinowactwa, a nie faktyczne relacje łączące fundatora i beneficjentów danej fundacji.

Z tej przyczyny, osoby chcące ustanowić beneficjentami fundacji rodzinnej ich życiowych partnerów, z którymi nie są w związku małżeńskim, powinny mieć na uwadze, że w konsekwencji osoby te zapłacą podatek w wysokości 15%.

Fundacja rodzinna a inne podatki.

Wiemy już, jak wygląda opodatkowanie fundacji rodzinnej w podatku dochodowym, warto jednak zastanowić się również, jak wygląda kwestia objęcia fundacji rodzinnej opodatkowaniem VAT, podatkiem od nieruchomości oraz od czynności cywilnoprawnych.

Podatek VAT.

Zgodnie z postanowieniami ustawy o fundacji rodzinnej, jak również ustawy o podatku od towarów i usług, nie zostały wprowadzone żadne szczególne regulacje, dotyczące opodatkowania fundacji rodzinnej tego rodzaju podatkiem. Tym samym, fundację rodzinną obowiązywały będą ogólne zasady opodatkowania podatkiem VAT.

Jednocześnie wskazać należy, że ustawowy zakres, w którym fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą, pokrywa się z definicją działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Tym samym, działalność gospodarcza fundacji rodzinnej polegająca m.in. na zbywaniu mienia, bądź jego wynajmie, związana będzie z opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług wskazanych czynności fundacji rodzinnej.

Podatek związany z nieruchomościami.

Nie ma żadnych przeszkód prawnych, aby fundacja rodzinna posiadała w swoim majątku nieruchomości, które mogą stanowić jednocześnie podstawę prowadzonej przez fundację rodzinną działalności. Z ich posiadaniem wiążą się jednak pewne obowiązki podatkowe.

Mianowicie, fundacja rodzinna posiadająca w swoim majątku nieruchomości, będzie zobowiązana do zapłaty podatku od nieruchomości, na podstawie przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Co więcej, może na niej również ciążyć obowiązek w zakresie tzw. podatku od przychodów z budynków. Sytuacja taka będzie miała miejsce gdy nieruchomości położone na terytorium Polski, stanowiące część majątku fundacji, zostaną oddane w najem, dzierżawę lub będą przedmiotem umowy o podobnym charakterze – w związku z czym fundacja będzie osiągała przychody.

Podatek od czynności cywilnoprawnych.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, w pierwszej kolejności wskazać należy, że przekazanie fundacji rodzinnej mienia przez jej fundatora bądź fundatorów nie jest obciążone wskazanym podatkiem.

Jednakże, w pozostałym zakresie fundacja rodzinna będzie zobowiązana do zapłaty PCC na zasadach ogólnych. Obowiązek wskazanego podatku zależał będzie od transakcji, w których będzie brała udział fundacja rodzinna. Powstanie on na przykład przy zawarciu przez fundację rodzinną umowy spółki, jej zmianie czy też w przypadku udzielania pożyczek przez fundację.

Oferta Kancelarii.

Zależy Ci na ochronie majątku rodzinnego, w związku z czym rozważasz założenie fundacji rodzinnej? A może chciałbyś dowiedzieć się więcej jak wygląda prowadzenie działalności w formie fundacji rodzinnej?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online, lub kontaktu telefonicznego:

Nasz poradnik – Jak mądrze założyć fundację rodzinną.

Jeżeli myślisz o założeniu fundacji rodzinnej zapraszamy Cię także do zapoznania się z naszym poradnikiem – Jak mądrze założyć fundację rodzinną.

Poprzedni

Następny