Zarządca sukcesyjny – kluczowe informacje dotyczące przeprowadzenia sukcesji firmy

Sytuacje nadzwyczajne i sukcesja wymuszona

Prowadząc czy to jednoosobową działalność gospodarczą czy też spółkę i rozwijając konsekwentnie prowadzony biznes warto zadbać o zabezpieczenie ciągłości działalności firmy na wypadek sytuacji nadzwyczajnych jakie mogą dotknąć każdego, zarówno przedsiębiorcę, członka zarządu jak i wspólnika lub akcjonariusza spółki.

Te sytuacje nadzwyczajne jakie mogą dotknąć przedsiębiorcę, członka zarządu spółki, wspólnika mogą być, czy to nagłą niedyspozycją zdrowotną, utratą świadomości, udarem, przypadkiem zaginięcia i związaną z tym długotrwałą nieobecnością lub też śmiercią.

Ich cechą wspólną jest losowość, nieprzewidywalność i znaczący wpływ na płynność działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę związanej z prowadzeniem przedsiębiorstwa (podejmowanie decyzji, realizowanie przyjętej strategii rozwoju) oraz ograniczenie możliwości dokonywania czynności prawnych takich jak zawieranie umów, rozwiązywanie umów oraz wykonywanie takich obowiązków jak obowiązki pracodawcy czy inne obowiązki wynikające z przepisów prawa.

Sytuacje te skutkują utratą możliwości dokonywania czynności prawnych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę, utratą kompetencji w zakresie zarządu majątkiem przedsiębiorcy, utratą lub zachwianiem ciągłości realizacji strategii gospodarczej. Mogą one mieć charakter okresowy, czasowy lub też charakter trwały.

W tym pierwszym wypadku dochodzi do sytuacji nagłej niedyspozycji zdrowotnej lecz z uwagi na jej czasowy charakter nie ma konieczności przeprowadzenia sukcesji firmy a dochodzi tylko do przejęcia tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem gdyż właściciel, przedsiębiorca, wspólnik może wrócić do wykonywania swoich obowiązków po poprawie stanu zdrowia.

W takim wypadku czasowe przejęcie uprawnień niedysponowanego wspólnika, właściciela lub właścicieli przedsiębiorstwa może być uregulowane na mocy uprzednio udzielonego pełnomocnictwa.

W drugim wypadku, gdy utrata możliwości dokonywania czynności prawnych ma charakter trwały możemy mówić o sukcesji, która ma charakter sukcesji wymuszonej. Kontynuację działalności przedsiębiorstwa muszą zapewnić następcy prawni i to oni muszą wprowadzić nowe zasady związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (lub też prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku), a nie tylko tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem na okres niedyspozycji przedsiębiorcy.

Sytuacja sukcesji wymuszonej jest związana najczęściej z przypadkiem śmierci przedsiębiorcy. Jeżeli przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą nie podejmie w odpowiednim czasie stosownych kroków prawnych np. w celu przekształcenia formy prowadzonej działalności w spółkę, prowadzone przez niego przedsiębiorstwo będzie ściśle związane z jego osobą (będzie właścicielem prowadzonego przedsiębiorstwa a wraz z nim właścicielem będzie ewentualnie małżonek przedsiębiorcy nawet gdy nie podejmuje działań związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa), a tym samym podlegało będzie dziedziczeniu. W takim wypadku wchodzi do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, a zarządca sukcesyjny działa na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku jakimi są spadkobiercy, spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy lub spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy czy też spadkobiercy wspólnika spółki cywilnej.

W praktyce, sytuacja taka w znacznym stopniu będzie utrudniała dalsze prowadzenie działalności gospodarczej wykonywanej dotychczas przez zmarłego przedsiębiorcę, ze względu na niejednokrotnie bardzo długo trwające postępowanie spadkowe. Sytuacja ta może mieć negatywne skutki dla kontrahentów i pracowników zmarłego przedsiębiorcy, w szczególności jeśli zmarły przedsiębiorca prowadził biznes na szeroką skalę.

Rozwiązanie wskazanej sytuacji zostało zawarte w przepisach Ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Przepisy wskazanej ustawy, wprowadzają możliwe do podjęcia działania dotyczące sukcesji przedsiębiorstw prowadzonych przez osoby fizyczne lub prowadzące działalność w formie spółki cywilnej.

Jeśli zatem zależy Ci na możliwości kontynuowania działalności gospodarczej wykonywanej w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej po Twojej śmierci, koniecznie zapoznaj się z niniejszą publikacją i podejmij zalecane działania.

Zabezpieczenie przed sytuacjami nadzwyczajnymi w jednoosobowej działalności gospodarczej

Aby jednak w pełni wprowadzić zabezpieczenia na wypadek opisywanych powyżej sytuacji losowych, sytuacji nadzwyczajnych konieczne jest wyjście poza powyżej wskazane regulacje ustawowe.

Obok uregulowanych w ww. ustawie instytucji prawnych, których sposób zastosowania opisujemy poniżej koniecznym elementem działań zabezpieczających płynność prowadzonego biznesu powinno być udzielenie odpowiednich pełnomocnictw, ewentualnie prokury, aby w pełni uregulować obszar zarządzania firmą w tym dokonywania czynności prawnych w wypadku nieobecności właściciela lub właścicieli przedsiębiorstwa (takim właścicielem może w określonych wypadkach być też małżonek przedsiębiorcy).

Zatem samo ustanowienie zarządcy sukcesyjnego nie umożliwi objęcia bezpieczeństwem prawnym wszelkich ryzyk związanych z losowymi sytuacjami nadzwyczajnymi.

Zarząd sukcesyjny a działalność spółki prawa handlowego

Z uwagi na fakt, iż opisywana w niniejszej publikacji ustawa wprowadzająca zasady prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz zasady w zakresie zarządu majątkiem dotyczy tylko i wyłącznie przypadków śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą lub wspólnika spółki cywilnej nie może ona mieć zastosowanie w spółkach prawa handlowego (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjne, spółka z o.o., prosta spółka akcyjna, spółka akcyjna). Wspólników tych spółek prawo nie traktuje jako właścicieli przedsiębiorstwa a właścicielem przedsiębiorstwa jest spółka, która nie traci bytu prawnego na skutek śmierci jej wspólnika, akcjonariusza lub tym bardziej członka zarządu. Nie dochodzi więc do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa.

To jest duża korzyść prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki prawa handlowego gdyż pozwala na zachowanie ciągłości prowadzonego biznesu. Natomiast istotnym wyzwaniem w przypadku spółek staje się wprowadzenie regulacji zapewniających zachowanie ciągłości zarządzania – czy to w obszarze menedżerskim, a więc w ramach zarządu spółki, czy to w obszarze właścicielskim, a więc w ramach zgromadzenia wspólników spółki.

Zabezpieczenie przed sytuacjami nadzwyczajnymi w spółce

W wypadku spółki, czy to spółki kapitałowej czy też spółki osobowej zabezpieczenie na wypadek sytuacji nadzwyczajnych polega na wprowadzeniu odpowiednich zasad sukcesji udziałów, sukcesji ogółu praw i obowiązków. Nadto w wielu wypadkach konieczne jest dokonanie zmiany umowy spółki w celu wprowadzenia zasad podejmowania decyzji w sytuacji utraty możliwości wykonywania swoich obowiązków przez wspólnika.
Celem tych działań jest wprowadzenie regulacji, które pozwolą na zachowanie ciągłości zarządzania spółką zarówno w obszarze właścicielskim i obszarze menedżerskim.

Uzupełnieniem wprowadzenia ww. zasad sukcesji jest udzielenie odpowiedniej treści pełnomocnictw, które pozwolą na zachowanie ciągłości dokonywania czynności prawnych nawet w sytuacji dłuższej niedostępności wspólnika lub członka zarządu.

Przedsiębiorstwo w spadku – sukcesja w jednoosobowej działalności gospodarczej

Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej wprowadziła do polskiego porządku prawnego, pojęcie przedsiębiorstwa w spadku. Zobaczmy zatem jak na gruncie przedmiotowych przepisów jest ono rozumiane.

Zgodnie z postanowieniami Ustawy, przedsiębiorstwem w spadku są składniki niematerialne oraz składniki materialne, które są przeznaczone do wykonywania przez określonego przedsiębiorcę działalności gospodarczej, które to składniki stanowiły jego mienie w chwili śmierci przedsiębiorcy.

Zatem można wskazać, że wprowadzona do polskiego porządku prawnego regulacja, jasno wskazuje na kilka niezwykle istotnych kwestii. Mianowicie, przede wszystkim obowiązujące przepisy wskazują kiedy dochodzi do powstania przedsiębiorstwa w spadku, jak również co wchodzi w jego zakres. Jednak na tym nie koniec. Obowiązująca ustawa wskazuje również jasno kiedy dochodzi do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego.

Przedsiębiorstwo w spadku powstaje w momencie śmierci przedsiębiorcy i trwa do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego (zakończenia zarządu sukcesyjnego) lub jeśli zarząd sukcesyjny> nie został powołany przez zmarłego przedsiębiorcę przed śmiercią – do dnia w którym wygaśnie uprawnienie do powołania zarządcy.

W skład przedsiębiorstwa w spadku wchodzą na przykład stanowiące własność przedsiębiorcy nieruchomości, wyposażenie, towary handlowe, czy też środki trwałe, jak również prawa z zawartych przez zmarłego przedsiębiorcę umów, jego renoma na rynku i posiadane przez przedsiębiorcę know-how. Są to zatem wszelkie elementy nierozłącznie związane z prowadzeniem biznesu, które odróżniają go od działalności prowadzonej przez inne podmioty.

Co ważne, w okresie kiedy przedsiębiorstwo pozostaje w spadku, posługuje się ono numerem NIP zmarłego przedsiębiorcy. Przechodzi on na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa dopiero wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego lub z jeśli zmarły przedsiębiorca nie ustanowił przed śmiercią zarządcy – do dnia, w którym wygaśnie uprawnienie do ustanowienia zarządcy sukcesyjnego. Warto zatem również odpowiedzieć sobie na pytanie kim jest zarządca sukcesyjny i jaka jest jego rola.

Zarządca sukcesyjny – kto to taki i kto może go powołać?

Zarządca sukcesyjny jest osobą, która zajmuje się prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku, dzięki czemu pomimo śmierci przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, jego firma może dalszym ciągu funkcjonować bez większych zakłóceń zachowując ciągłość prawną, organizacyjną i podatkową.

Co jednak istotne, zarząd sukcesyjny ma jedynie czasowy charakter i daje możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku jedynie do czasu uregulowania formalności spadkowych, a więc prawnego udokumentowania prawa do spadku przez następcę zmarłego przedsiębiorcy jakim jest spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy lub spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy. Może to nastąpić w wyniku stwierdzenia nabycia spadku, wydania aktu poświadczenia dziedziczenia czy wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, aczkolwiek dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego jest dzień działu spadku (w wypadku wielości spadkobierców).

Możliwość powołania zarządcy sukcesyjnego została zarezerwowana dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zarządcę sukcesyjnego może, a właściwie powinien także ustanowić wspólnik spółki cywilnej.

Co istotne, zarządca sukcesyjny pełni swoją funkcję jednoosobowo, w związku z czym nie ma możliwości powołania kilku osób do wspólnego pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego. Co również niezwykle istotne, zarządca sukcesyjny może zostać powołany zarówno za życia przedsiębiorcy, jak również już po jego śmierci.

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny?

Zarząd sukcesyjny może zostać ustanowiony zarówno za życia przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą bądź będącego wspólnikiem spółki cywilnej, jak również już po tym jak osoby te zmarły.

Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego konieczne jest:

1. powołanie zarządcy sukcesyjnego – w formie pisemnej pod rygorem nieważności, co następuje w formie pisemnego oświadczenia;
2. uzyskanie zgody osoby mającej zostać zarządcą sukcesyjnym – w formie pisemnej pod rygorem nieważności;
3. dokonanie wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Aby zarząd sukcesyjny został skutecznie ustanowiony, muszą zostać podjęte wszystkie trzy kroki wskazane powyżej. Nie wystarczy zatem samo powołanie zarządcy i uzyskanie jego zgody. Konieczne jeszcze jest złożenie wniosku o wpis w CEIDG. Dopiero w momencie wpisu do Ewidencji, zarządca sukcesyjny będzie mógł zacząć pełnić powierzoną mu funkcję.

Zatem w sytuacji, gdy przedsiębiorca co prawda złoży oświadczenie o powołaniu zarządu sukcesyjnego, a wybrany przez niego zarządca sukcesyjny wyrazi zgodę na pełnienie funkcji, jednak przed śmiercią przedsiębiorcy nie zostanie złożony wniosek do CEIDG o ujawnienie wskazanej osoby jako zarządcy – osoba ta nie będzie mogła sprawować funkcji zarządcy sukcesyjnego. W takim wypadku, należało będzie jeszcze raz powołać zarządcę sukcesyjnego, tym razem przez właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.

Wraz z wpisem w CEIDG dane identyfikacyjne zarządcy sukcesyjnego zostaną upublicznione. W Ewidencji zostają wskazane imię i nazwisko zarządcy sukcesyjnego, jego NIP o ile go posiada, obywatelstwo jak również jego adres do doręczeń. Uwidocznienie wskazanych danych jest jak najbardziej zasadne, ponieważ sprzyja bezpieczeństwu w obrocie gospodarczym.

Należy jednak wskazać, że wyznaczenie zarządcy sukcesyjnego za życia przedsiębiorcy nie daje jakichkolwiek uprawnień ww. osobie do prowadzenia przedsiębiorstwa osoby, która go wyznaczyła. Zarządca sukcesyjny nie może też przenieść zarządu sukcesyjnego. Zarządca sukcesyjny podejmuje działania dopiero po śmierci przedsiębiorcy lub wspólnika spółki cywilnej.

Osoba wchodząca w relacje biznesowe z danym przedsiębiorstwem, dzięki informacjom widocznym w CEIDG może mieć pewność, że w imieniu danego przedsiębiorstwa w spadku występuje uprawniona do tego osoba.

Ustanowienie zarządu sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy

Jak już wspomnieliśmy, zarząd sukcesyjny może zostać ustanowiony także po śmierci przedsiębiorcy. W tym wypadku czas na podjęcie wskazanej czynności jest ograniczony, i wynosi zaledwie dwa miesiące od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Zarząd sukcesyjny po śmierci przedsiębiorcy może ustanowić:

1. małżonek przedsiębiorcy, jeśli przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku;
2. spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy – jeśli przyjął spadek;
3. spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy – jeśli przyjął spadek lub zapisobierca windykacyjny – jeśli przyjął zapis windykacyjny i zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje takiemu spadkobiercy lub zapisobiercy udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Co więcej, aby powołanie zarządcy sukcesyjnego było możliwe, konieczne aby przy zachowaniu formy aktu notarialnego:

1. za powołaniem zarządu sukcesyjnego opowiedziały się osoby, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85/100;
2. spadkobiercy złożyli oświadczenie co do wysokości przysługującego im udziału w przedsiębiorstwie w spadku oraz posiadanej wiedzy w zakresie innych spadkobierców zmarłego przedsiębiorcy i ustanowionych przez niego testamentach;
3. osoba wybrana do sprawowania funkcji zarządcy sukcesyjnego złożyła oświadczenie o braku orzeczenia względem niej zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

W takim wypadku nie trzeba dopełnić dodatkowych formalności. To notariusz będzie zobowiązany do złożenia wniosku o wpis zarządcy sukcesyjnego do CEIDG.

Kto może zostać zarządcą sukcesyjnym?

Zarządcą sukcesyjnym może zostać jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnym. Tym samym powinna ona co do zasady być pełnoletnia (ukończyć 18 lat), jak również nie zostać ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo.

Co więcej, ustanawiając zarządcę sukcesyjnego, należy także pamiętać o ewentualnym zakazie prowadzenia działalności gospodarczej. Zarządcą sukcesyjnym nie może bowiem zostać osoba, względem której orzeczono taki zakaz.

Oprócz wskazanych kryteriów, obowiązujące przepisy nie nakładają jednak żadnych dodatkowych wymogów w zakresie możliwości pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego. Tym samym, zarządcą sukcesyjnym może zostać zarówno osoba najbliższa dla przedsiębiorcy, jak również niepowiązana z nim żadnymi więzami rodzinnymi. Przede wszystkim jednak, powinna być to osoba zaufana przedsiębiorcy, która będzie zdolna do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku.

Nie ma przy tym przeszkód, aby zarządcą sukcesyjnym przedsiębiorcy został jego prokurent, przy czym musi mieć to wyraz w wpisie dokonanym w CEIDG, zgodnie z którym po śmierci przedsiębiorcy prokurent przejmie funkcję zarządcy sukcesyjnego.

Czas trwania zarządu sukcesyjnego

Celem zarządu sukcesyjnego jest zapewnienie kontynuacji działalności gospodarczej, która była prowadzona przez osobę prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, przez czas niezbędny do formalnego rozstrzygnięcia kwestii własnościowych przedsiębiorstwa. Ma on zatem charakter jedynie czasowy.

Zarząd sukcesyjny, może zostać powołany tylko do czasu działu spadku, jednak na okres nie dłuższy niż 2 lata od dnia otwarcia spadku. Dzień otwarcia spadku jest natomiast równoznaczny z momentem śmierci właściciela przedsiębiorstwa. Co jednak niezwykle ważne, w sytuacji gdy zarząd sukcesyjny zostanie powołany przez przedsiębiorcę za jego życia, ma on charakter zawieszony, do czasu śmierci przedsiębiorcy.

Co jednak istotne, istnieje również możliwość przedłużenia trwania zarządu sukcesyjnego. Konieczne jest jednak aby zaistniały ku temu ważne przyczyny, jak również zgoda wyrażona przez sąd na jego dalsze trwanie.

Z drugiej jednak strony, istnieją także sytuacje kiedy dojdzie do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przed upływem maksymalnego okresu na jaki może zostać on ustanowiony. Mianowicie, w sytuacji gdy zarząd sukcesyjny został ustanowiony przez przedsiębiorcę jeszcze za jego życia, zarząd sukcesyjny wygaśnie jeśli w ciągu dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy spadek nie zostanie przejęty przez spadkobierców bądź przez zapisobiercę windykacyjnego, którego zapis obejmuje przedsiębiorstwo.

Jednocześnie należy wskazać, że zarządca sukcesyjny powołany przez zmarłego przedsiębiorcę będzie mógł jednak prowadzić działalność w imieniu zmarłego przedsiębiorcy przez dwa lata, jeśli działa on na rzecz małżonka zmarłego przedsiębiorcy, jeśli małżonkowi temu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Zakres działania zarządcy sukcesyjnego

Ustanowiony zarządca sukcesyjny posiada dosyć szerokie uprawnienia. Zarządca może zarządzać przedsiębiorstwem w spadku, podejmując decyzje dotyczące jego bieżącego funkcjonowania, utrzymując tym samym jego funkcjonowanie na rynku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zarządca sukcesyjny działa we własnym imieniu, ale na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku.

Nie oznacza to jednak, że zarządca sukcesyjny staje się właścicielem przedsiębiorstwa, którym zarządza. Właścicielami przedsiębiorstwa w spadku pozostają bowiem spadkobiercy oraz zapisobiercy, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie, a także małżonek przedsiębiorcy o ile posiadał on udział w przedsiębiorstwie zmarłej osoby. Nabycie przedsiębiorstwa następuje bowiem z mocy prawa w chwili śmierci przedsiębiorcy, a nabywcami są spadkobiercy bądź spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy lub spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy.

Natomiast, celem powołania zarządcy sukcesyjnego, jest tylko i wyłącznie zapewnienie nieprzerwanego biegu działalności gospodarczej, która była prowadzona przez zmarłego przedsiębiorcę. Przejmuje on tym samym prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z działalności gospodarczej, którą prowadził.

Do zadań zarządcy należy w związku z tym wykonywanie umów zawartych przez zmarłego przedsiębiorcę, realizacja praw i obowiązków wynikających z zezwoleń, decyzji, licencji, pozwoleń, jak również realizacja obowiązków publicznoprawnych. Tym samym, zarządca sukcesyjny będzie odpowiedzialny na przykład za zarządzanie pracownikami, wypłatę na ich rzecz wynagrodzeń, jak również za zapłatę podatków ciążących na przedsiębiorcy.

Co więcej, w ramach zadań zarządcy sukcesyjnego mieści się także branie udział w postępowaniach sądowych oraz postępowaniach administracyjnych, czy też podatkowych związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez zmarłego przedsiębiorcę.

Jednak, choć co prawda zarządca sukcesyjny prowadzący przedsiębiorstwo zmarłego przedsiębiorcy, posiada dużą samodzielność w podejmowanych działaniach, to w przypadku czynności prawnych przekraczających zakres zwykłego zarządu, potrzebuje uzyskania zgody faktycznych właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Jeśli natomiast, istniałyby trudności z uzyskaniem takiej zgody zarządca sukcesyjny może także wystąpić z wnioskiem do sądu o udzielenie zgody na dokonanie określonej czynności.

Tym samym, zarządca sukcesyjny będzie uprawniony na przykład do realizacji zawartych przez zmarłego przedsiębiorcę umów, jednak nie będzie posiadał samodzielnego uprawnienia na przykład do sprzedania nieruchomości wchodzących w skład przedsiębiorstwa w spadku.

Czy możliwe jest odwołanie zarządcy sukcesyjnego?

Odwołanie osoby sprawującej funkcję zarządcy sukcesyjnego jest jak najbardziej możliwe. Przedsiębiorca może bowiem zmienić zdanie co do wybranej przez siebie osoby, na przykład w związku z utratą zaufania do niej, bądź zmianą swojej sytuacji życiowej lub rodzinnej. Brak możliwości odwołania ustanowionej osoby powodowałby w istocie ograniczenie praw przedsiębiorcy.

Za życia przedsiębiorcy, może on odwołać powołanego przez siebie zarządcę sukcesyjnego, poprzez złożenie przez siebie oświadczenia w formie pisemnej oraz złożenie wniosku do CEIDG o wykreślenie wskazanej osoby. Sytuacja zatem przedstawia się analogicznie, jak przy powołaniu zarządcy.

Natomiast, jeśli decyzja o odwołaniu zarządcy jest podejmowana już po śmierci przedsiębiorcy, zarządca sukcesyjny będzie mógł zostać odwołany przez osoby, które są uprawnione do jego powołania we wskazanym czasie – a zatem zasadniczo przez spadkobierców lub zapisobierców zmarłego przedsiębiorcy. Aby jednak odwołanie zarządcy sukcesyjnego było możliwe konieczne jest uzyskanie zgody osób, które posiadają co najmniej 1/2 udziału w przedsiębiorstwie w spadku.

Co również niezwykle istotne, może dojść do sytuacji gdy zarządca sukcesyjny pełni swoją funkcję rażąco naruszając nałożone na niego obowiązki. W takim wypadku może dojść także do odwołania zarządcy sukcesyjnego przez sąd na wniosek osoby, która posiada interes prawny w odwołaniu zarządcy. Tym razem jednak proces odwołania zarządcy będzie jednak zdecydowanie dłuższy.

Rezygnacja z pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego

Tak samo, jak nie przeszkód prawnych w odwołaniu osoby powołanej do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, tak samo możliwe jest złożenie rezygnacji przez samego zarządcę. Co jednak istotne w tym wypadku, forma rezygnacji zależała będzie od momentu złożenia rezygnacji przez zarządcę.

W sytuacji gdy zarządca decyduje się na złożenie rezygnacji jeszcze za życia przedsiębiorcy, wystarczające będzie złożenie przez niego rezygnacji w formie pisemnej wobec przedsiębiorcy, który go powołał. Natomiast, w sytuacji gdy zarządca chce zrezygnować już po śmierci przedsiębiorcy, złożenie rezygnacji wymagało będzie zaangażowania notariusza.

Rezerwowy zarządca sukcesyjny

Co prawda, obowiązujące przepisy zakładają, że dla jednego przedsiębiorstwa w spadku może zostać ustanowiony tylko jeden zarządca sukcesyjny, który sprawuje swoją funkcję samodzielnie, jednak nie wyklucza to możliwości powołania zarządcy rezerwowego.

arządca rezerwowy, zostanie ujawniony w CEIDG a tym samym zacznie pełnić funkcję, w sytuacji gdy do Ewidencji zostanie złożona rezygnacja zarządcy powołanego w pierwszej kolejności bądź informacja o śmierci tej osoby, utracie zdolności do czynności prawnych bądź informacja o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę pełniącą funkcję zarządcy sukcesyjnego.

Oferta Kancelarii

Potrzebujesz wsparcia przy przygotowaniu dokumentów koniecznych do ustanowienia zarządu sukcesyjnego? Chciałbyś się dowiedzieć czy zarządca sukcesyjny powołany na wypadek śmierci wspólnika spółki cywilnej musi działać na zasadach obowiązujących zmarłego wspólnika od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online dotyczącą między innymi sukcesji firmy.