Co daje założenie fundacji rodzinnej?

Realizując jeden z celów utworzenia i prowadzenia fundacji rodzinnej, jakim jest gromadzenia mienia w tym podmiocie, niejednokrotnie nasi Klienci decydują się na wniesienie do zakładanych przez siebie fundacji rodzinnych nieruchomości stanowiących ich prywatny majątek, które jednak nie stanowią majątku inwestycyjnego, przynoszącego regularny przychód (np. z tytułu najmu) lecz są wykorzystywane wyłącznie na cele osobiste np. mieszkanie otrzymane w spadku (mieszkanie własnościowe) i wykorzystywane na cele mieszkalne, a nie wynajmowane.

Wprawdzie ustawodawca nie wykluczył takiej możliwości, co więcej fundacje rodzinne nie muszą nawet prowadzić działalności gospodarczej (mogą funkcjonować w obrocie prawnym jako rodzaj sejfu rodzinnego), to jednak zasadniczo stoimy na stanowisku i takie też rozwiązania proponujemy klientom, że do fundacji rodzinnej powinny być wnoszone przede wszystkim rodzinne aktywa inwestycyjne czyli takie, które przynoszą przychód (udziały w spółkach, nieruchomości będące przedmiotem wynajmu).

Główną bowiem korzyścią fundacji rodzinnych jest możliwość reinwestowania zysków bez konieczności płacenia podatku dochodowego.

A zatem aby optymalnie wykorzystać rozwiązanie jakim jest utworzenie fundacji rodzinnej, powinna ona uzyskiwać przychody, które będą reinwestowane bez pomniejszania kwoty jaką przeznaczamy na reinwestycję o bieżący podatek dochodowy (w tym wypadku CIT).

Przekształcenie spółki lub działalności gospodarczej

Spradź naszą platformę doradztwa prawnego oraz doradztwa podatkowego Online

Wszyscy inwestorzy na rynku finansowym zdają sobie sprawę jak bardzo konieczność płacenia podatku Belki zmniejsza finalne korzyści z inwestycji. Fundacja rodzinna pozwala usunąć negatywne skutki podatku Belki, podatku CIT lub podatku PIT, co jest postrzegane jako ogromna korzyść z inwestowania w aktywa finansowe za pośrednictwem fundacji rodzinnej np. inwestując oszczędności na giełdach papierów wartościowych.

Fundacja rodzinna jest zatem doskonałym remedium na obciążenia podatkowe i inne obciążenia publicznoprawne, które w ostatnich latach znacząco wzrosły (danina solidarnościowa, składka zdrowotna), a jednocześnie nie doszło do zapowiadanej likwidacji podatku Belki.

Jednak okazuje się, iż dla wielu klientów bardzo ważną potrzebą jest zabezpieczenie posiadanego majątku prywatnego na wypadek na przykład egzekucji komorniczej.

Zdaniem klientów, z czym należy się zgodzić, lepiej sprzedać mieszkanie za pośrednictwem fundacji rodzinnej i ewentualnie zapłacić podatek dochodowy CIT (w wysokości 15 % od wartości wypłacanej kwoty beneficjentom w wypadku jeżeli jakaś część ceny byłaby wypłacana przez fundację rodzinną) niż utracić nieruchomość w wyniku egzekucji komorniczej. Zatem aby zabezpieczyć nieruchomość rodzinną wnosi się ją do fundacji rodzinnej.

Często motywem założenia fundacji rodzinnej jest zatem zapobieżenie egzekucji nieruchomości w postępowaniu komorniczym lub nawet licytacji komorniczej. Aczkolwiek w większości wypadków założenie fundacji rodzinnej jest wyłącznie środkiem zapobiegawczym, a nie bezpośrednim skutkiem działania komornika.

Do fundacji rodzinnych wnoszone są zarówno lokale mieszkalne, jak i działki zabudowane i niezabudowane. Należy jednak uważać, aby dokonana czynność prawna miała swój cel zgodny z ustawą o fundacji rodzinnej, aby nie doszło do sankcyjnego opodatkowania dochodu fundacji na wskutek czynności uznanej za niezgodną z ustawą o fundacji rodzinnej np. wniesienie do fundacji rodzinnej gruntu niezabudowanego i późniejsza sprzedaż tego gruntu, co może być uznane za obrót nieruchomościami, do którego fundacja nie ma prawa.

Czy jednak wniesienie majątku prywatnego do fundacji rodzinnej daje gwarancję jego ochrony przed długami i jest lepszym pomysłem niż przepisanie majątku rodzinie bądź pozostawienie go we własnych zasobach?

Jeśli chcesz dowiedzieć się czy wniesienie mienia do fundacji rodzinnej może uchronić fundatora od potencjalnej możliwości licytacji komorniczej i utraty nieruchomości, bądź czy a tym samym pomóc mu w trudnych sytuacjach finansowych, zachęcamy do lektury naszej publikacji.

Majątek fundatora a majątek fundacji rodzinnej

Zgodnie z obowiązującymi przepisami Ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest osobą prawną, która tworzona jest w celach takich jak gromadzenie mienia, jak również zarządzanie nim w interesie beneficjentów danej fundacji oraz spełniania na ich rzecz świadczeń. To właśnie w oparciu o wniesione do fundacji rodzinnej aktywa możliwe jest wypracowanie zysku przez fundację w celu spełniania świadczeń na rzecz jej beneficjentów.

Majątek fundacji może mieć rozmaite źródło. Przede wszystkim, zgodnie z obowiązującymi przepisami, fundacja rodzinna nabywa mienie w związku z jej ustanowieniem. Wnoszone jest ono w takim wypadku na pokrycie funduszu założycielskiego, który musi wynosi co najmniej kwotę w wysokości 100 tysięcy złotych.

Jednakże oprócz mienia wniesionego do fundacji na pokrycie jej funduszu założycielskiego, również na późniejszym etapie jej funkcjonowania, możliwe jest wnoszenie do fundacji mienia o rozmaitym charakterze, w tym nieruchomości (na przykład darowizna mieszkania, darowizna nieruchomości gruntowej), aktywów finansowych, złota które mogą stanowić własność fundacji rodzinnych i być przedmiotem sprzedaży, o ile nie jest to niezgodne z celami fundacji rodzinnej.

Majątek wniesiony przez fundatora (jak również przez inne podmioty, np. beneficjentów fundacji) do fundacji rodzinnej, staje się jej własnością, odrębną od majątku osoby trzeciej tzn. przede wszystkim odrębną od majątku fundatora i jego osób najbliższych, decydujących się na przeniesienie swoich aktywów do fundacji rodzinnej.

myślący mężczyzna - jak dłużnik działał

Kto odpowiada za zobowiązania fundacji rodzinnej?

Z tej racji, iż – jak powyżej wskazaliśmy – fundacja rodzinna jest odrębną od fundatora, beneficjentów osobą prawną oznacza, iż fundator nie odpowiada za zobowiązania fundacji rodzinnej.

Odpowiadając zatem na pytanie – kto odpowiada za zobowiązania fundacji rodzinnej należy podkreślić, iż podmiotem wyłącznie odpowiedzialnym za swoje zobowiązania jest sama fundacja rodzinna. Postępowanie egzekucyjne jakie może toczyć się względem fundacji rodzinnej nie zostanie przeniesione na fundatora lub beneficjentów, a zatem postępowanie egzekucyjne nie zostanie przeniesione na inne podmioty, a spłatę zadłużenia ma dokonać tylko fundacja.

Ochrona majątku a ucieczka przed wierzycielami

Analizując kwestię utworzenia fundacji rodzinnej, a następnie wniesienie do niej mienia – w tym na przykład własności nieruchomości, należy odróżnić cel jakim jest ochrona majątku fundatora na wypadek wystąpienia w przyszłości ewentualnych problemów finansowych fundatora (np. dopiero potencjalnie rozważanych zobowiązań powstałych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, udziałem w spółce osobowej, czy pełnieniem funkcji w zarządzie spółki), w związku z podejmowanymi przez niego działaniami w ramach ryzyka gospodarczego, od próby ucieczki przed wierzycielami, gdy zadłużenie już powstało choćby nie było wymagalne.

W pierwszym przypadku nie ma przeszkód prawnych. Przepisy obowiązującego prawa, dają możliwości rozlokowania posiadanych aktywów wśród różnych podmiotów, w tym bezpośrednio wśród członków rodziny, jak również obecnie istnieje możliwość przeniesienia ich własności na rzecz fundacji rodzinnej, w sposób umożliwiający czerpanie z nich korzyści przez osoby, które zostaną ustanowione jej beneficjentami.

Nie ma zatem żadnych przeszkód, w przeniesieniu na rzecz fundacji rodzinnej, majątku stanowiącego osobistą własność fundatora. Ruch taki stanowić będzie wyraz ochrony majątku fundatora, który może zostać zakumulowany w fundacji rodzinnej, która odpowiedzialna będzie za jego pomnażanie w przyszłości.

Jednakże, na gruncie obowiązujących przepisów określone konsekwencje posiada celowe działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Działanie ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli ma miejsce wówczas gdy dokonana czynność prawna sprawiła, że wierzyciele nie zostaną zaspokojeni.

Przede wszystkim, przeniesienie majątku na rzecz osoby trzeciej, skutkować może skierowaniem roszczeń przeciwko osobie trzeciej np. fundacji rodzinnej, jeśli to do niej wniesione zostaną przez fundatora posiadane przez niego aktywa, w tym przykładowo nieruchomości stanowiące jego własność.

Co więcej, działanie mające na celu udaremnienie wykonania orzeczenia wydanego przez sąd bądź inny organ państwowy, może mieć również konsekwencje na gruncie przepisów karnych, które może skutkować nawet kara pozbawienia wolności, w sytuacji gdy dłużnik podejmuje swoje działania w celu udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swoich wierzycieli, bądź udaremnienia wykonania orzeczenia sądu czy też innego organu państwowego.

Jednakże, jeśli sytuacja finansowa danej osoby jest stabilna, a darowizna mieszkania, działki, bądź innych składników majątku nie będzie miała wpływu na jej wypłacalność i możliwość zaspokojenia osobistych roszczeń względem wierzycieli, przeniesienie przedmiotów majątkowych na własność fundacji rodzinnej, stanowi dobrą formę ochrony majątku fundatora na wypadek ewentualnych negatywnych skutków przyszłych inwestycji fundatora.

Warto jednak, podejmując decyzję co do przeniesienia majątku osobistego na rzecz fundacji rodzinnej, zapoznać się z zasadami ponoszenia odpowiedzialności przez fundację rodzinną za długi zaciągnięte przez fundatora.

Odpowiedzialność fundacji za długi fundatora – pierwsze pole rozszerzenia odpowiedzialności na fundację rodzinną

Zgodnie z przepisami Ustawy o fundacji rodzinnej, odpowiada ona solidarnie wraz z fundatorem za zaciągnięte przez niego zobowiązania, jednak odpowiedzialność ta ogranicza się jedynie do zobowiązań, które powstały przed ustanowieniem fundacji rodzinnej.

Co ważne, obowiązujące przepisy nie dają możliwości wyłączenia lub choćby ograniczenia tej odpowiedzialności, jeśli nie wyrazi na to zgody wierzyciel fundatora.

Przytoczona regulacja wskazuje, że właściwie bezpieczny pozostanie majątek wniesiony przez fundatora do fundacji rodzinnej, jeśli ustanawiając fundację rodzinną fundator nie posiadał żadnych wierzytelności. Fundacja rodzinna odpowiada bowiem jedynie w zakresie zobowiązań finansowych, które fundator posiadał w momencie jej ustanowienia.

Dokonując oceny ewentualnej odpowiedzialności fundacji rodzinnej za zobowiązania fundatora, należy zatem wziąć pod uwagę moment, w którym dochodzi do ustanowienia fundacji rodzinnej.

Tym samym, fundacja rodzinna nie będzie ponosiła odpowiedzialności za zobowiązania fundatora, jeśli powstaną one już po ustanowieniu fundacji rodzinnej. Co ważne fundacja rodzinna, na mocy obowiązujących przepisów powstaje w momencie podpisania przez fundatora aktu założycielskiego, kiedy to powstaje fundacja rodzinna w organizacji.

Co ważne, odpowiedzialność fundacji rodzinnej za zobowiązania fundatora powstałe przed dniem ustanowienia fundacji rodzinnej, ma charakter solidarny. W związku z tym, zaspokojenie roszczeń wierzyciela z tytułu długów zaciągniętych przez fundatora, będzie mogło według jego wyboru nastąpić z majątku dłużnika – a zatem z majątku osobistego fundatora, jak również z majątku fundacji rodzinnej.

rozpatrzenie skargi pauliańskiej przy zachowaniu należytej staranności

Odpowiedzialność z tytułu obowiązku alimentacyjnego fundatora – drugie pole rozszerzenia odpowiedzialności na fundację rodzinną

Nieco inaczej przedstawiają się zasady odpowiedzialności fundacji rodzinnej z tytułu ciążącego na fundatorze obowiązku alimentacyjnego. W tym wypadku, fundacja rodzinna odpowiada nie tylko za obowiązek spełniania obowiązku alimentacyjnego przez fundatora, powstałego przed ustanowieniem fundacji rodzinnej, ale również w sytuacji gdy obowiązek alimentacyjny powstał już po jej powstaniu.

W przypadku istnienia tego rodzaju zobowiązania ciążącego na fundatorze fundacji rodzinnej, w przypadku bezskuteczności egzekucji komorniczej prowadzonej z majątku dłużnika, którym jest fundator, osoba uprawniona może prowadzić egzekucję należności z majątku fundacji rodzinnej.

W związku z tym, brak wzięcia przez fundatora odpowiedzialności za ciążące na nim obowiązki alimentacyjne, może potencjalnie prowadzić do uszczuplenia majątku będącego własnością fundacji rodzinnej – w tym na przykład może prowadzić do utraty przez fundację rodzinną stanowiących jej własność nieruchomości (zarówno nieruchomości wniesionych przez samego fundatora z jego majątku prywatnego, jak i nabytych przez fundację rodzinną w toku prowadzonej przez nią działalności).

Co istotne, wierzyciel alimentacyjny fundatora, nie musi czekać aż do stwierdzenia w toku egzekucji komorniczej, że stała się ona bezskuteczna. Może wcześniej wystąpić z powództwem o zapłatę przeciwko fundacji rodzinnej, przy czym postępowanie egzekucyjne przeciwko fundacji rodzinnej będzie mogło być prowadzone dopiero gdy egzekucja przeciwko fundatorowi okaże się bezskuteczna.

Warto w tym miejscu wskazać, że chociaż obowiązek alimentacyjny najczęściej dotyczy obowiązku rodziców względem dzieci. Może on także dotyczyć relacji pomiędzy innymi krewnymi i może być to na przykład obowiązek dzieci względem rodziców czy też obowiązek rozwiedzionych małżonków.

Granice odpowiedzialności fundacji rodzinnej

Odpowiedzialność ponoszona przez fundację rodzinną, za długi fundatora powstałe przed utworzeniem fundacji rodzinnej bądź już po jej utworzeniu w zakresie obowiązków alimentacyjnych ciążących na fundatorze, została ograniczona przez ustawodawcę do wartości mienia wniesionego przez fundatora.

Nie ma przy tym znaczenia sposób w jaki doszło do wniesienia aktywów przez fundatora do utworzonej przez niego fundacji rodzinnej. W grę wchodzi zatem zarówno mienie wniesione do fundacji przez fundatora na pokrycie jej funduszu założycielskiego, jak również aktywa wniesione na podstawie dalszych dokonanych przez fundatora darowizn.

Określone przez ustawodawcę zasady odpowiedzialności fundacji rodzinnej za zobowiązania fundatora, powodują że choć fundacja oraz fundator odpowiadają solidarnie za zaciągnięte przez fundatora zobowiązania, to fundator odpowiada za swoje długi bez żadnego ograniczenia w zakresie wysokości oraz rodzaju posiadanego przez niego majątku. Tymczasem, odpowiedzialność fundacji rodzinnej posiada górną granicę, którą stanowi wartość mienia które zostało przez niego wniesione do fundacji. Wartość tę określa się według stanu mienia z chwili wniesienia mienia do fundacji, a według cen z chwili dokonania zaspokojenia.

Skarga pauliańska – trzecie pole rozszerzenia odpowiedzialności na fundację rodzinną

Chociaż jak wskazaliśmy, ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza pewnego rodzaju ograniczenia co do odpowiedzialności fundacji rodzinnej za długi zaciągnięte przez jej fundatora, nie oznacza to, że nie istnieją mechanizmy prawne umożliwiające dochodzenie z majątku dłużnika, wniesionego do fundacji rodzinnej, należności powstałych po ustanowieniu fundacji (w zakresie należności innych niż należności alimentacyjne).

W sytuacji gdy dane zobowiązania zostało zaciągnięte przez fundatora fundacji rodzinnej już po jej utworzeniu, a przy tym zostało przez niego wniesione mienie do fundacji rodzinnej, wierzycieli fundatora w wypadku spełnienia przesłanek przewidzianych w kodeksie cywilnym, przysługiwała będzie możliwość wystąpienia ze skargą pauliańską.

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, gdy wskutek czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik dokonał czynności prawnej ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Przepisy kodeksu cywilnego, dotyczące tzw. skargi pauliańskiej, stanowią także, że czynność prawna jest czynnością dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeśli w związku z dokonaniem owej czynności prawnej dłużnik stał się niewypłacalny bądź stał się niewypłacalny w większym stopniu niż przed jej dokonaniem.

Na podstawie wskazanego przepisu, wierzyciel fundatora ma możliwość żądać uznania czynności prawnej dokonanej z jego pokrzywdzeniem za bezskuteczną względem niego. W związku z tym, wierzyciel fundatora, będzie posiadał w pewnych wypadkach możliwość wystąpienia przeciwko osobie trzeciej – w tym wypadku przeciwko fundacji o uznanie, że czynność prawna na podstawie której doszło do przeniesienia własności na fundacji rodzinnej nie wywołuje skutków względem tego wierzyciela.

Jeśli wskutek postępowania wywołanego powództwem lub zarzutem wierzyciela dojdzie do uznania czynności prawnej dokonanej z jego pokrzywdzeniem za bezskuteczną, wierzyciel ten może z pierwszeństwem przed wierzycielami fundacji rodzinnej, dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności prawnej, która została uznana za bezskuteczną, wyszły z majątku dłużnika lub do niego nie weszły. Wskazane przepisy stanowią swoistą ochronę interesów wierzycieli.

informacje - skup nieruchomości

Działalność fundacji rodzinnej a możliwość utraty mienia wniesionego przez fundatora

Fundacje rodzinne tworzone są w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim mając na względzie interes beneficjentów fundacji oraz spełniania na ich rzecz świadczeń. Fundacje mogą realizować wskazane cele, m.in. poprzez możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w ściśle określonym ustawą zakresie.

Zasadniczo fundacje rodzinne powinny ograniczyć swoją działalność do bezpiecznego rodzaju inwestycji takich jak działalność polegająca na wynajmie mienia bądź pozostawania wspólnikiem spółek kapitałowych. Tym samym, fundacje rodzinne mają możliwość prowadzenia działalności gospodarczej o względnie bezpiecznym charakterze.

Tym samym, ewentualna możliwość utraty wniesionych do fundacji rodzinnej aktywów, w przypadku popadnięcia w kłopoty finansowe, w związku z prowadzoną działalnością zostaje ograniczona właściwie do minimum. Wobec tego, jeśli fundator ma w zamiarze prowadzić działalność gospodarczą o różnorakim charakterze, w tym działalność wskazującą na dość duży poziom ponoszonego ryzyka biznesowego, dobrym pomysłem wydaje się być rozdzielenie różnych rodzajów działalności, przy jednoczesnym wniesieniu cennych aktywów do fundacji rodzinnej.

Oczywiście, przypadek każdej osoby należy ocenić indywidualnie w kontekście jej planów inwestycyjnych, posiadanych zobowiązań oraz majątku. Rozwiązanie dobre w przypadku jednego podmiotu, może się bowiem nie sprawdzić w przypadku innej osoby.

Podsumowanie

Fundacja rodzinna może oferować pewną ochronę majątku, nie gwarantuje jednak pełnej ochrony przed egzekucją. Wobec tego przepisanie przez fundatora majątku na rzecz fundacji rodzinnej, wcale nie oznacza, że majątek ten w każdym wypadku pozostanie całkowicie bezpieczny w rękach rodziny i nie grozi mu jakiekolwiek ryzyko jego utraty. Tym niemniej, przepisanie majątku na rzecz fundacji rodzinnej aby np. zabezpieczyć nieruchomość, jest w pewnych wypadkach bardzo dobrym rozwiązaniem w sytuacji gdy działania fundatora są działaniami zapobiegawczymi, a nie są reakcją na podjętą egzekucję komornika sądowego.

Wprowadzone przez ustawodawcę mechanizmy prawne, zapewniają bowiem pewnego rodzaju ochronę majątku wniesionego do fundacji. Przede wszystkim podkreślić należy, że fundacja rodzinna jako odrębny podmiot prawa, posiada swój własny majątek, odrębny od majątku fundatora i beneficjentów fundacji rodzinnej.

Na uwadze jednak należy mieć, że przepisanie majątku na rzecz fundacji rodzinnej, podobnie jak przepisanie majątku rodzinie może zostać w pewnych sytuacjach uznane za działanie ze świadomością pokrzywdzenia swojego wierzyciela przez fundatora, co może bezpośrednio prowadzić do uznania czynności prawnej za bezskuteczną, a w pewnych wypadkach stanowić także podstawę poniesienia odpowiedzialności karnej fundatora.

Co jednak ważne, przeniesienie majątku na rzecz fundacji rodzinnej, może jak najbardziej spełniać funkcję jego ochrony przed ewentualnymi wierzycielami fundatora. Na zakres ochrony wniesionego do fundacji majątku w znaczącym zakresie ma moment wniesienia mienia do fundacji rodzinnej oraz powstania danego zobowiązania.

Oferta Kancelarii

Zastanawiasz się czy nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności przeciwko fundatorowi spowoduje, że w przypadku egzekucji komorniczej dojdzie do utraty majątku wniesionego przez niego do fundacji rodzinnej i czy komornik będzie mógł zająć mieszkanie wniesione do niej przez fundatora? A może chciałbyś ustalić czy fundacja rodzinna może w ramach świadczeń na rzecz jej fundatora pokryć spłatę zadłużenia względem jego wierzycieli bądź chciałbyś ustalić czy w Twojej sytuacji można uznać że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela?

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie oraz z naszą ofertę usług świadczonych online na naszej Platformie Obsługi Prawnej i Podatkowej Online.

Rate this post
Przejęcie spółki – na czym polega i z czym się wiąże? Poprzedni
Następny Zarządca sukcesyjny – kluczowe informacje dotyczące przeprowadzenia sukcesji firmy