Z wypłatą zysku w spółce z o.o. wiąże się kilka zależności wynikających ze struktury spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która posiada odrębną osobowość prawną oraz z zasad odprowadzenia podatku dochodowego. Istnieją proste i praktyczne rozwiązania pozwalające legalnie uniknąć podwójnego opodatkowania, czy przeszkód formalnych w wypłacaniu pieniędzy ze spółki z o.o. We wpisie na ten temat zaproponujemy takie możliwości prawne.

Opis struktury prawnej i opodatkowania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółka z o.o. jako spółka kapitałowa charakteryzuje się tym, że majątek spółki jest oddzielony od majątku wspólników. Wspólnicy wchodzą do spółki ze swoim wkładem i liczą na to, że w przyszłości spółka będzie generowała zysk.

W przypadku wyboru spółki z o.o. jako formy prowadzenia działalności profity płynące z braku odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki są przeciwstawiane podwójnemu opodatkowaniu w przypadku wypłaty dywidendy. Podwójne opodatkowanie wynika z odrębności prawnej jaką stanowi spółka i jej wypracowany zysk w stosunku do wspólników.

Od wypracowanego dochodu (dochód = przychód minus koszty) spółka odprowadza podatek CIT w wysokości 19%, bądź w preferencyjnej wysokości 9% (w przypadku podatników, u których przychody osiągnięte w roku podatkowym nie przekroczyły wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł). Jednak ustawa o CIT wprowadza wiele wyjątków od możliwości stosowania preferencyjnej stawki.

W momencie, kiedy spółka opłaci należny podatek, zostaje jej zysk. Zysk ten może zostać wypłacony wspólnikom w postaci np. wypłaty dywidendy i musi zostać od tego odprowadzony podatek dochodowy 19%. Na tym polega podwójne opodatkowanie spółki z o.o.

Istnieją jednak inne formy wypłaty zysku pozwalające uniknąć podwójnego opodatkowania. Opodatkowanie zależy od podstawy prawnej i formy takiej wypłaty. Jakie są zatem formy wypłaty przez wspólników zysku? Które z nich pozwalają na uniknięcie podwójnego opodatkowania przy wypłacie zysku w przypadku spółek z o.o.?

Podejmując decyzję o formie wypłaty w spółce z o.o. zysku należy poddać analizie profil działalności spółki, zaangażowanie wspólników i sposób ich współpracy ze spółką.

Ważne jest również dokonanie optymalizacji podatkowej w celu osiągnięcia najkorzystniejszego efektu podatkowego dla swojego biznesu. Z pewnością pomoże w tym konsultacja z doradcą podatkowym.

Formy i podstawy prawne wypłaty zysku przez wspólników

Na wstępie należy przytoczyć ogólny przepis kodeksu spółek handlowych wskazujący zasady wypłaty wspólnikom zysku w spółce z o.o.:

Art. 192. Kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe.

Nie ma więc górnego limitu kwotowego wypłaty przeznaczonej dla wspólników. Są natomiast ograniczenia wynikające z tego jaki zysk wypracowała spółka w danym roku obrotowym, jakie w poprzednich latach, jaki jest kapitał zapasowy i rezerwowy oraz jaką uchwałę podejmie zgromadzenie wspólników.

W jakiej formie spółka z o.o. i jej wspólnicy mogą wypłacić pieniądze? Poniżej wymieniamy przykłady:

• wypłata dywidendy,
• wynagrodzenie z tytułu powołania członka zarządu,
• powtarzające się świadczenia wspólnika na rzecz spółki z o.o.,
• wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę/ zlecenia
• wynajem nieruchomości i ruchomości (np. maszyny budowlane, samochody dostawcze),
• koszty podróży służbowych i delegacji, kursów i szkoleń,
• zatrudnienie na umowę o dzieło w spółce,
• wystawianie faktur na rzecz spółki.

Dywidenda

Do końca marca każdego roku biuro rachunkowe jest zobowiązane do sporządzenia deklaracji rocznej CIT oraz do przygotowania sprawozdania finansowego. Z tych dokumentów będzie wynikało, czy spółka ma stratę, czy zysk.

Najczęściej spotykaną formą wypłaty wspólnikom zysku jest dywidenda. Zasady jej wypłaty określone są w umowie spółki, mając na uwadze ogólne przepisy kodeksu spółek handlowych z tego zakresu. Wspólnicy mogą zdecydować, że dokonają wypłaty dywidendy, że zysk będzie inwestowany w dalszy rozwój spółki, lub częściowo wypłacony, a częściowo inwestowany.

Wypłata dywidendy odbywa się na podstawie zysku netto osiągniętego w poprzednim roku obrotowym w formie środków pieniężnych lub innych aktywów posiadanych przez spółkę i przysługuje wspólnikom, którzy posiadali udziały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Najczęściej wypłata dywidendy następuje w formie gotówki/przelewu na rachunek bankowy wspólnika.

Tak jak wskazano w art. 192 kodeksu spółek handlowych wysokość wypłaty dywidendy, w zależności od woli wspólników może uwzględniać niepodzielone zyski z lat poprzednich i kwoty pochodzące z kapitału zapasowego i kapitałów rezerwowych. Natomiast musi być pomniejszona o niepokryte straty, udziały własne i kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitał zapasowy lub kapitały rezerwowe.

Dywidenda jest wolna od opłaty składki zdrowotnej, natomiast w przypadku jej wypłaty, tak jak opisaliśmy wyżej, mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem.

Kiedy może nastąpić wypłata dywidendy?

Termin wypłaty dywidendy, co do zasady wyznacza kodeks spółek handlowych. Zgodnie z przepisami, tzw. dniem dywidendy jest dzień podjęcia uchwały w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty spółki. Wówczas wspólnik uzyskuje roszczenie w stosunku do spółki o wypłatę zysku.

Zgromadzenie wspólników może również określić dzień dywidendy w uchwale o podziale zysku, ale nie może to być termin późniejszy, niż 2 miesiące od zgromadzenia wspólników.

Uchwałę podejmuje zgromadzenie wspólników po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Jeśli chodzi o termin wypłaty dywidendy, to również może być on określony w uchwale akredytowanej przez zgromadzenie wspólników. W przypadku braku takich zapisów w uchwale, dywidendy powinny być wypłacone niezwłocznie po dniu dywidendy.

Dywidenda jest więc wypłacana raz w roku. W ciągu roku można natomiast wypłacać zaliczki na poczet dywidendy.

Wynagrodzenie z tytułu powołania członka zarządu

Zgromadzenie wspólników powołuje uchwałą członków zarządu. Z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu przysługuje im wynagrodzenie. Takie wynagrodzenie członka zarządu stanowi koszt dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i pomniejsza podstawę opodatkowania.

W przypadku takiej formy wypłaty płatnik musi zapłacić podatek dochodowy (stawka podatku to 12%/ 32%), jak i również składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

W przypadku zatem spółki z o.o., która przynosi rocznie równo 120.000,00 zł dochodu (10.000,00 zł miesięcznie) to korzystniej jest przyznać sobie miesięczne wynagrodzenie członka zarządu w takiej kwocie niż wypłacać dywidendę, nawet pomimo konieczności zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wtedy spółka nie będzie miała żadnego dochodu, a więc podatek po stronie spółki wyniesie 0 zł, a podatek po stronie wspólnika (będącego jednocześnie członkiem zarządu) – wyniesie 12%, choć w rzeczywistości, z uwzględnieniem składki zdrowotnej, będzie to 18%.

Kiedy może być wypłacone wynagrodzenie z tytułu powołania?

Czas wypłaty określa uchwała wspólników (zgromadzenia wspólników). Może być oznaczony cyklicznie, bądź też raz do roku. Tutaj też można sobie wyobrazić, że zależy to od sytuacji w jakiej się znajduje spółka. Czy w planach są duże inwestycje i zysk wypracowany przez spółkę wspólnicy chcą przeznaczyć na rozwój biznesu, czy też po udanych inwestycjach mogą sobie pozwolić na comiesięczne wypłaty.

Powtarzające się świadczenia wspólnika na rzecz spółki z o.o.

Kolejną możliwością wypłacania środków ze spółki z o. o. jest przyznanie wspólnikowi wynagrodzenia z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych, które wspólnik wykonuje na rzecz spółki.

W tym przypadku mamy do czynienia z korzystnym opodatkowaniem. Podatek dochodowy płaci się wedle skali 12% bądź 32% przy uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku (30.000 zł). Nie opłaca się natomiast składki zdrowotnej.

Należy też pamiętać, że może być przyznane jedynie za rzeczywiste i wykonywane świadczenia powtarzalne.

Szerzej na temat powtarzających się świadczeń pisaliśmy w publikacji, którą polecamy Państwa uwadze.

Wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę/zlecenia

Jeżeli członek zarządu zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę/zlecenia, to jest ona podstawą wypłaty wynagrodzenia. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych i ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych traktuje ich jako pracowników lub zleceniobiorców. Tym samym podlegają oni obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na takich samych zasadach jak pracownicy i zleceniobiorcy.

W przypadku wynagrodzenia dla członka zarządu zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w celu obliczenia zaliczki na podatek dochodowy przychód należy pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu oraz o opłacone składki społeczne.

Należy pamiętać przy tym, że jedyny członek zarządu będący jedynym wspólnikiem spółki nie może być zatrudniony z tytułu umowy o pracę. Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, aby zatrudnić członka zarządu na podstawie umowy o pracę, należy zatrudnić go poprzez zawarcie umowy o pracę z radą nadzorczą lub pełnomocnikiem spółki. Co do zasady, w trakcie zgromadzenia wspólników ustanawia się pełnomocnika do takich czynności.

Kiedy następuje wypłata wynagrodzenia?

Wypłata następuje oczywiście zgodnie z ustaleniami w umowie, najczęściej jest to wypłata comiesięczna.

Wynajem nieruchomości i ruchomości. Koszty podróży służbowych i delegacji, kursów i szkoleń

Opisane w tym akapicie przykłady są również alternatywą dla wypłaty zysku w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania. W tym przypadku jednak należy zwrócić uwagę na to, że możliwość ich zastosowania zależy od indywidualnych cech, branży w obszarze której działa spółka, czy chociażby jej zasobów i potrzeb.

Jeśli zachodzi potrzeba najmu nieruchomości, a wspólnik jest właścicielem takowej, to można wynająć swojej spółce nieruchomości i otrzymywać od spółki czynsz najmu. Jest to też dobra metoda zabezpieczenia majątku, a więc zamiast wnosić nieruchomość do spółki, można ją wynająć i nie ryzykować odpowiedzialności tym majątkiem. Można także spółce wynajmować ruchomości – maszyny, samochody i inne potrzebne jej urządzenia.

W przypadku, gdy działalność gospodarcza spółki na to pozwala, wspólnik może obciążyć spółkę kosztami własnych podróży służbowych, czy delegacji. Wypłata środków dla wspólnika jako zwrot poniesionych wydatków na podróż służbową, delegację lub szkolenie stanowią koszt dla spółki z o.o.

Kiedy następuje wypłata wynagrodzenia?

Wypłata następuje zgodnie z umową najmu, czy zgodnie z wystąpieniem o zwrot kosztów przez wspólnika.

Zatrudnienie na umowę o dzieło w spółce

Można także zawrzeć z własną spółką z o.o. umowę o dzieło. Jest to korzystne rozwiązanie, gdyż w przypadku umowy o dzieło przenoszącej prawa autorskie można zastosować 50% koszty uzyskania przychodu. A więc podatek (12%) będzie naliczony tylko od połowy wynagrodzenia przysługującego z takiej umowy. Trzeba jednak spełnić łącznie następujące warunki. Umowa musi dotyczyć stworzenia dzieła w rozumieniu ustawy o prawie autorskim – np. grafiki, muzyki, programu komputerowego itp., należy przenieść powstałe prawo autorskie na spółkę, a wynagrodzenie za dzieło nie może się pokrywać z zakresem pracy wykonawcy/ wspólnika.

Kiedy następuje wypłata wynagrodzenia?

Wypłata następuje zgodnie z umową o dzieło.

Wystawianie faktur na rzecz spółki

Obok bycia członkiem zarządu spółki z o.o. można również prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą. Wówczas możemy świadczyć usługi na rzecz własnej spółki z o.o. i wystawiać z tego tytułu faktury. Jednak tutaj też trzeba uważać i postępować w granicach prawa, aby nie narazić się na kontrole urzędu skarbowego. Jeżeli wspólnik pobiera wynagrodzenie z tytułu zasiadania w zarządzie spółki, to świadczone usługi, za które wystawia faktury na rzecz spółki nie mogą się pokrywać z zakresem obowiązków wynikających z zasiadania w zarządzie. Z audytu takiej spółki jasno wówczas wynika, że wspólnik dostaje dwa wynagrodzenia za to samo.

Należy odpowiednio skonstruować wszystkie dokumenty uprawniające do wypłaty z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu (w uchwale jasno i enumeratywnie określić zakres czynności) oraz np. umowę B2B (dokładnie skonstruować przedmiot umowy).

Kiedy następuje wypłata wynagrodzenia?

Wypłata wynagrodzenia następuje w terminie wskazanym na fakturze.

Podsumowanie

Wszystkie opisane możliwości pozwalają na legalne i skuteczne wypłacanie kapitałów pieniężnych ze spółki z o.o. Pokazują, że wyboru formy należy dokonać po dokładnej analizie prawno- podatkowej. Umowa spółki z o.o. może określać jej zasady zgodne z odprowadzanym podatkiem dochodowym.

Radca prawny oceni każdy indywidualny przypadek, mając na uwadze działalność gospodarczą spółki oraz moment finansowy, w którym się znajduje. Może zaproponować zmiany umowy spółki.

Doradca podatkowy dokona szerokiego porównania w celu najkorzystniejszej optymalizacji podatkowej.

Oferta Kancelarii

Jeżeli jesteś zainteresowany doradztwem prawno- podatkowym na gruncie wypłaty w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zysku, chcesz dokonać zmiany umowy spółki bądź zastanawiasz się nad prowadzeniem działalności w formie spółki z ograniczoną działalnością, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.

Zapraszamy do kontaktu

Spółka komandytowa jest spółką osobową i nie ma osobowości prawnej, a od 1 stycznia 2021 r. została objęta podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Nadano jej więc podmiotowość na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, co wprowadziło niemałe zamieszanie.

Krótka charakterystyka wspólników spółki komandytowej.

Wskazując na podstawę dla wypłaty zysku w spółce komandytowej, należy dokonać rozróżnienia na dwa rodzaje wspólników, jakich opisuje kodeks spółek handlowych.

Są to: komplementariusz, który jest wspólnikiem odpowiedzialnym za prowadzenie spraw spółki komandytowej i jej reprezentowanie oraz komandytariusz, który pełni rolę biernego wspólnika. On odpowiada za wkład finansowy, tzn. sumę komandytową. Za zobowiązania spółki odpowiada natomiast do wysokości sumy komandytowej.

Komplementariuszem może być osoba fizyczna, osoba prawna, albo też spółka nieposiadająca osobowości prawnej.

Od czasu uzyskania statusu podatnika CIT przez spółki komandytowe na popularności zyskuje ten pierwszy model komplementariusza spółki komandytowej (osoba fizyczna) z uwagi na korzystniejsze zasady opodatkowania, jakie przewidział dla nich ustawodawca.

Podstawy prawne wypłaty zysku w spółce komandytowej.

Podstawę prawną dla wypłaty zysku spółki komandytowej stanowią przepisy:

art. 123 § 1. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

art. 51 § 1. Każdy wspólnik (komplementariusz, dop. KK) ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu.

Każdy wspólnik może żądać wypłaty zysku z końcem roku obrotowego, bowiem wówczas można ustalić jego wysokość. Jeśli pozostali wspólnicy się sprzeciwiają, można skierować roszczenie do sądu. Zysk w spółkach komandytowych może być wypłacany wspólnikom na koniec roku obrotowego. W trakcie roku obrotowego spółka może wypłacać wspólnikom zaliczki na poczet zysku.

Jaki jest udział wspólników w zysku w spółce komandytowej?

Udział w zysku zależy od tego, jaki wynik finansowy wypracuje spółka za dany rok obrotowy, a podział tego zysku następuje po sporządzeniu i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego zgodnie z procentową wartością udziału. Co istotne, w zakresie określenia udziału w zysku wspólnicy mają szerokie pole do regulacji. Mogą to zrobić, określając stałą proporcję podziału zysku, bądź zmienną – w corocznej uchwale.

W jaki sposób komplementariusz może dokonać pomniejszenia podatku? Sposób na uniknięcie podwójnego opodatkowania.

Zyski wypracowane przez spółkę komandytową podlegają dwupoziomowemu opodatkowaniu. Pierwszy raz zysk spółki komandytowej jest opodatkowany na poziomie spółki – podatkiem dochodowym od osób prawnych, natomiast drugi raz na poziomie wspólników spółki komandytowej – w zależności od tego, czy są to osoby fizyczne, czy też podmioty podlegające podatkowi dochodowemu od osób prawnych – opodatkowane ponownie podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Od uzyskanych w ten sposób przychodów – na podstawie art. 22 ust. 1 i ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) w spółkach komandytowych pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

1. Podatek dochodowy od określonych w art. 7b ust. 1 pkt 1 przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu (dochodu)

1a. Zryczałtowany podatek, obliczony zgodnie z ust. 1, od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, obliczonego zgodnie z art. 19, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

Z kolei w art. 30a ust. 6a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca uregulował możliwość pomniejszenia przez komplementariusza należnego od niego podatku od przychodu z udziału w zysku spółki komandytowej o proporcjonalną część podatku zapłaconego przez spółkę komandytową od uzyskanego przez nią zysku:

Zryczałtowany podatek, obliczony zgodnie z ust. 1 pkt 4, od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c, pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, obliczonego zgodnie z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

W myśl tego przepisu zryczałtowany podatek, o którym mowa w poprzednim akapicie, od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowej, pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki, za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

Zatem wspólnik może dokonać odliczenia podatku zapłaconego przez spółkę komandytową, jeżeli zostaną spełnione trzy warunki:

• przychód wynika z udziału w zysku spółki komandytowej;
• wspólnik, którego przychód podlega opodatkowaniu, posiada w spółce komandytowej status komplementariusza;
• kwota odliczenia stanowi iloczyn procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

Dochody uzyskiwane przez komplementariuszy z udziału w zyskach spółki komandytowej nie są więc podwójnie opodatkowane. Są to preferencje, jakie uzyskuje wspólnik spółki komandytowej.

Przykład

Założenia

Spółka za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku osiągnęła zysk w kwocie 10 000 000 zł. Udział komplementariusza w zyskach spółki komandytowej wynosi 40%.

Sposób obliczenia podatku

• podatek CIT należny od spółki komandytowej: 10 000 000 × 19% = 1 900 000 zł
• zysk należny komplementariuszowi: 8 100 000 × 40% = 3 240 000 zł
• podatek PIT należny od komplementariusza: 3 240 000 × 19% = 615 600 zł
• maksymalna kwota, którą komplementariusz mógłby odliczyć od własnego podatku: 1 900 000 × 40% = 760 000 zł

Tym samym komplementariusz nie zapłaci podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu udziału w zysku spółki komandytowej, bowiem odliczy 40% kwoty podatku, który zapłaciła spółka. Kwota ta jest wyższa aniżeli wartość podatku, do którego zapłaty zobowiązany jest komplementariusz.

Komplementariusz nie będzie jednak uprawniony do uzyskania zwrotu bowiem kwota odliczenia nie może być wyższa aniżeli należny od niego podatek (w tym przykładzie 615 600 zł).

Czy wspólnik, aby uzyskać możliwość dokonania odliczenia, musi mieć status komplementariusza przez cały rok podatkowy?

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje możliwość pomniejszenia przez komplementariusza, pobranego przez płatnika, tj. spółkę komandytową, zryczałtowanego podatku, od przychodu komplementariusza z tytułu udziału w zysku tej spółki.

Odliczenie następuje o kwotę podatku dochodowego od osób prawnych zapłaconego przez spółkę, proporcjonalną do udziału komplementariusza w zysku tej spółki. Jedną ze składowych ustalenia takiej kwoty jest więc podatek należny od dochodu spółki komandytowej, obliczony za ten sam rok podatkowy.

Podatek spółki za rok podatkowy obliczany jest od dochodu osiągniętego w skali całego roku podatkowego, a więc zarówno za okres, w którym wspólnik miał status komandytariusza, jak i za okres, w którym wspólnik miał status komplementariusza.

Co z wypłatą zaliczek na poczet zysku komplementariusza w spółce komandytowej?

Opisaliśmy powyżej procedurę opodatkowania zysku wypłacanego na koniec roku.

Natomiast co jeśli spółka komandytowa w trakcie roku podatkowego wypłaca komplementariuszom zaliczki na poczet zysku za dany rok podatkowy?

Ustawodawca nie wskazuje konkretnie w przepisach na możliwość wypłaty na rzecz wspólników zaliczek na poczet udziału w zysku. Wspólnicy mogą w umowie spółki sami uregulować tę kwestię, umożliwiając spółce wypłacanie na ich rzecz zaliczki na poczet ich udziału w zysku za dany rok obrotowy. Co istotne, wprowadzenie takiego zapisu nie powoduje, że wypłata zaliczki jest rozumiana jako wcześniejsza wypłata zysku.

Wypłata zaliczki, zgodnie z przepisami, powoduje powstanie przychodu. Taka wypłata jest traktowana jako faktyczne uzyskanie przychodu z udziału w zyskach tej spółki.

Wypłata zaliczek na poczet zysku w spółce komandytowej zarówno na rzecz komplementariuszy, jak i komandytariuszy podlega zatem opodatkowaniu wg stawki 19%.

Jednak czy wypłata komplementariuszowi spółki komandytowej zaliczki na poczet zysku generuje obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy w momencie jej wypłaty?

Problem polega głównie na tym, czy spółka, jako płatnik podatku dochodowego, może od wypłat zaliczek dokonywać odliczenia, o którym mowa wyżej w trakcie roku obrotowego, czy też jest to możliwe dopiero po ustaleniu podatku (CIT) od spółki komandytowej, czyli po zakończeniu roku obrotowego.

Gdyby przyjąć tę drugą koncepcję, wówczas komplementariusz dopiero po zakończeniu roku obrotowego byłby uprawniony do wystąpienia o zwrot nadpłaty podatkowej.

Jakie jest rozstrzygnięcie? Jaki pogląd prezentuje orzecznictwo?

Należy wskazać, że organy podatkowe stoją na stanowisku, że nie jest możliwe na moment wypłaty zaliczki dokonanie odliczenia, o którym mowa w art. 30a ust. 6a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Dopiero po zakończeniu roku podatkowego spółki komandytowej, możliwe jest wystąpienie przez podatnika z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w tym podatku.

Inne stanowisko prezentuje natomiast orzecznictwo. Opublikowano wyrok NSA z 3 grudnia 2020 r. (sygn. II FSK 2048/18), z którego wynika, że wypłata zaliczek na poczet zysku na rzecz komplementariusza w ogóle nie podlega opodatkowaniu, a rozliczenie podatkowe następuje dopiero przy ostatecznym podziale zysku. Analogiczne stanowisko zajął WSA w Krakowie w wyroku z dnia 13 lipca 2021 r. sygn. I SA/Kr 792/21, wskazał, że:

Wypłacając komplementariuszom w trakcie roku podatkowego zaliczki na poczet zysku, spółka komandytowa nie ma obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 PDOFizU. Ustawodawca w zakresie tego podatku nie wprowadził obowiązku pobierania zaliczek przez płatnika, zaś obliczenie wysokości podatku powinno odbywać się według zasad określonych w art. 30a ust. 6a PDOFizU. Jest to natomiast możliwe dopiero po obliczeniu podatku należnego spółki komandytowej za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany.

Również ostatni Wyrok WSA w Krakowie z dnia 19 października 2022 r. I SA/Kr 536/22 wskazuje ten sam nurt orzeczniczy:

Wypłacając komplementariuszom w trakcie roku podatkowego zaliczki na poczet zysku, spółka komandytowa nie ma obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Ustawodawca w zakresie tego podatku nie wprowadził obowiązku pobierania zaliczek przez płatnika, zaś obliczenie wysokości podatku powinno odbywać się według zasad określonych w art. 30a ust. 6a ustawy o PIT. Jest to natomiast możliwe dopiero po obliczeniu podatku należnego spółki komandytowej za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany. Taki sposób odczytania wzajemnej relacji pomiędzy art. 41 ust. 4e i art. 30a ust. 1 pkt 4 oraz 6a-6e ustawy o PIT, odpowiada zamiarowi projektodawcy, zmierzającemu do zakazu podwójnego opodatkowania zysku komplementariusza spółki komandytowej. (…) Wprowadzenie do art. 41 ust. 4e ustawy o PIT sformułowania, że pobór podatku ma następować przez płatnika z uwzględnieniem zasad określonych w art. 30a ust. 6a-6e oznacza, że zamiar projektodawcy znalazł odzwierciedlenie w tekście ustawy podatkowej. Dodatkowo jeszcze raz należy wskazać, że ustawodawca nie wprowadził w przypadku zaliczkowej wypłaty zysku komplementariuszowi, obowiązku pobierania przez spółkę zaliczek na podatek. Powyższa wykładnia mających zastosowanie w sprawie przepisów prawa podatkowego prowadzi do wniosku, że stanowisko organu interpretacyjnego zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonej interpretacji, było błędne.

Warto podkreślić jednak, że celem wprowadzenia podatku CIT w spółkach komandytowych było uniknięcie podwójnego opodatkowania. Stąd, nawet w przypadku uzyskania niekorzystnej interpretacji podatkowej, mając ugruntowane orzecznictwo w tej tematyce, można sprawę skierować do sądu. Takie działanie z pewnością pozwoli na wytworzenie jednolitej linii orzeczniczej  tej sprawie.

Oferta Kancelarii

Jeżeli jesteś zainteresowany pomocą przy zryczałtowanym podatku dochodowym, doradztwem prawno- podatkowym na gruncie wypłaty zysku w spółce komandytowej, myślisz, czy założyć spółkę komandytową, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.

Kodeks spółek handlowych w dziale III opisuje zagadnienie i zasady przekształcenia spółek handlowych. Jakie spółki mogą być przekształcone? Odpowiedź literalnie zawiera art. 551 i dalsze kodeksu spółek handlowych:

Art. 551 §  1. Spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna oraz spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą).

§  2. Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka jawna. Przepis ten nie narusza przepisów art. 26 § 4-6. (…)

§  5. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24 i 974) – (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).

Ogólne uwagi dotyczące przekształcenia spółek handlowych.

Każda spółka handlowa (tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo- akcyjna, z o.o. oraz akcyjna), jak i spółka cywilna, która nie spółką handlową, a stosunkiem obligacyjnym, mogą być przekształcone. Również osoba fizyczna, która prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą może ulec przekształceniu.

Jeśli chodzi o spółkę cywilną, to może ona być przekształcona w każdym spółkę handlową, ale przekształcenie jej w spółkę jawną należy przeprowadzić w trybie art. 26 § kodeksu spółek handlowych, czyli w trybie uproszczonym; umowa spółki jawnej nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy i musi być zgłoszona przez wszystkich wspólników.

Przekształcenie spółki jest zmianą formy prawnej, restrukturyzacją. Co ważne, odbywa się to przy zachowaniu zasady ciągłości i kontynuacji. Co to oznacza? Po przeprowadzeniu procedury przekształcenia mamy do czynienia z tą samą spółką podmiotowo. Zmienia się forma prawna i oznaczenie. W konsekwencji zgodnie z art. 553§1 KSH, spółce przekształconej przysługują wszelkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.

Często profil działalności danej spółki wymaga uzyskania szeregu koncesji, pozwoleń czy zezwoleń. W wyniku przekształcenia spółki, na podstawie art. 553§2 KSH spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Procedura przekształcenia

Przepisy ogólne dotyczące przekształcenia spółki wskazują nam jaka jest procedura przekształcenia spółki, bez rozgraniczeń dla poszczególnych spółek.

Art. 556 kodeksy spółek handlowych wskazuje, że do przekształcenia spółki wymaga się:

1. sporządzenia planu przekształcenia spółki wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta;
2. powzięcia uchwały o przekształceniu spółki;
3. powołania członków organów spółki przekształconej albo określenia wspólników prowadzących sprawy tej spółki i reprezentujących ją,
4. dokonania w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia spółki przekształcanej.

Plan przekształcenia przygotowują w formie pisemnej pod rygorem nieważności wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej. W planie przekształcenia spółki  zgodnie art. 558 § 1 KSH powinno zostać  zawarte co najmniej:

1. ustalenie wartości bilansowej majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia;
2. określenie wartości udziałów/akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym, o którym mowa powyżej.

Do planu przekształcenia należy dołączyć:

1. projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki;
2. projekt umowy albo statutu spółki przekształconej;
3. wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej;
4. sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień, o którym mowa w § 1 pkt 1, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe.

Przyczyny podjęcia decyzji o zmianie formy prawnej spółki

Spośród najczęściej występujących przyczyn przekształcenia spółek należy wymienić: chęć modyfikacji struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, znalezienie odpowiedniego zakresu odpowiedzialności wspólników, rozszerzenie bądź zmniejszenie zakresu działalności, chęć zabezpieczenia majątków wspólników w sytuacji rozwoju spółki i rozszerzenia zakresu jej działalności.

Oprócz zmian korporacyjno-organizacyjnych najczęstszą przyczyną przekształcenia jest chęć dostosowania optymalnej wersji podatkowania.

W przypadku optymalizacji podatkowej należy jednak pamiętać o art. 119a. § 1. ordynacji podatkowej, który stanowi o unikaniu opodatkowania: „Czynność nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli osiągnięcie tej korzyści, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem ustawy podatkowej lub jej przepisu, było głównym lub jednym z głównych celów jej dokonania, a sposób działania był sztuczny.” Dlatego też dostępne rozwiązania prawne należy każdorazowo dostosowywać do indywidualnych potrzeb biznesowych. W innym wypadku można narazić się na zarzut działania sztucznego, sprzecznego w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej.

W celu przeprowadzenia legalnej procedury dostosowania swojego profilu biznesowego do najlepszych rozwiązań warto skorzystać z profesjonalnego doradztwa prawno-podatkowego.

Jak się przygotować do procedury przekształcenia spółki?

Przed przeprowadzeniem procedury przekształcenia należy się odpowiednio do niej przygotować, zaplanować przekształcenie w odpowiednim dla spółki czasie, mając na uwadze to, że w planie przekształcenia ma się znaleźć wartość bilansowa majątku spółki. Oprócz planu przekształcenia, należy przygotować harmonogram działania dopasowany do trybu spółki, pracy jej wspólników czy odpowiedniego podatkowo okresu. Plan czynności może wyglądać następująco:

• zredagowanie wszelkich decyzji udzielonych wobec spółki przekształcanej oraz umów najmu, leasingu, umów kredytowych, uzyskanych dofinansowań itp.,
• wyznaczenie odpowiedni terminu na przekształcenie spółki po dokonaniu analizy księgowo- podatkowej spółki,
• przygotowanie planu przekształcenia spółki,
• zawiadomienie wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki dokonane dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia tej uchwały, dokonane w sposób przewidziany dla zawiadamiania wspólników spółki przekształcanej,
• wyznaczenie biegłego rewidenta w celu sporządzenia opinii. Tutaj warto zapytać radcę prawnego o polecenie biegłego rewidenta, w celu usprawnienia późniejszej procedury sądowej.
• podjęcie decyzji o składzie osobowym organów spółki przekształconej,
• wezwanie wspólników, w sposób przewidziany dla ich zawiadamiania, do złożenia, w terminie miesiąca od dnia powzięcia uchwały o przekształceniu, oświadczeń o uczestnictwie w spółce przekształconej. Nie dotyczy to wspólników, którzy złożyli takie oświadczenia w dniu powzięcia uchwały, co dzieje się najczęściej z uwagi na to, że jest to wygodne. Oświadczenia wspólników wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności
• przygotowanie wszelkich potrzebnych do przekształcenia dokumentów oraz podjęcie uchwały o przekształceniu,
• zawarcie umowy spółki/ statutu spółki przekształconej,
• dokonaniu wpisu w KRS,
• dokonanie zgłoszenia do CRBR.

Omówienie wybranych przekształceń spółki

Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową

Spółki kapitałowe to: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna i spółka akcyjna. Natomiast spółki osobowe to spółka jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo- akcyjna.

Należy zauważyć, że spółki kapitałowe mają osobowość prawną, a osobowe jej nie mają. Zatem w przypadku tego rodzaju przekształcenia spółka utraci osobowość prawną, czego rezultatem są zmiany w sposobie prowadzenia i  reprezentacji spółki, zmiany w zakresie odpowiedzialności wspólników oraz zmiany w sposobie opodatkowania przychodów z działalności spółki.

Spośród największych korzyści takiego przekształcenia należy wymienić większą efektywność podatkową, stosowanie odformalizowanych procedur prowadzenia spraw spółki i podejmowania decyzji, zamknięcie spółki bez prowadzenia długotrwałej likwidacji oraz zachowanie tego samego NIP i REGON.

W przypadku przekształcania spółki kapitałowej w spółkę jawną lub partnerską za przekształceniem muszą wypowiedzieć się wspólnicy reprezentujący co najmniej 2/3 kapitału zakładowego, przy czym umowa spółki lub statut mogą przewidywać surowsze warunki podjęcia uchwały.

Przy przekształcaniu spółki kapitałowej w spółkę komandytową lub komandytowo – akcyjną, oprócz uzyskania wymaganej większości należy uzyskać zgodę osób, które w przekształconej spółce mają pełnić funkcję komplementariusza. Zgoda powinna przybrać formę pisemną pod rygorem nieważności. Wspólnicy, którzy nie złożą takiego oświadczenia, stają się komandytariuszami lub akcjonariuszami.

W spółce z o.o. wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, gdyż ona sama jest indywidualnym i samodzielnym podmiotem obrotu gospodarczego. Spółka z o.o. odpowiada za zobowiązania spółki własnym majątkiem. Dlatego też, częstą przyczyną decyzji o przekształceniu w spółkę kapitałową jest chęć ograniczenia lub całkowitej rezygnacji z osobistego prowadzenia spraw spółki, aby nie ponosić odpowiedzialności z majątku prywatnego za jej zobowiązania.

Dodatkowo należy zauważyć, że spółki kapitałowe mają jedną dużą wadę. Są podwójnie opodatkowane: podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), a na poziomie wspólników, najczęściej podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Gdy prowadzona działalność zaczyna przynosić wysokie zyski, nie zawsze prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej (np. spółki z o.o.) będzie korzystne. Może pojawić się wówczas potrzeba optymalizacji kosztów działalności i potrzeba przekształcenia w spółkę osobową (np. w spółkę komandytową).

Przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową

Należy zauważyć że takie przekształcenie może okazać się problematyczne w przypadku spółek osobowych, gdzie mamy do czynienia z wieloma wspólnikami. W przypadku spółek kapitałowych bowiem, należy rozgraniczyć funkcje właścicielskie oraz zarządcze. Oczywiście w przypadku wspólników zdecydowanych, zdeterminowanych na jeden cel biznesowy i zgodnych co do podziału funkcji w spółce przekształconej, nie będzie problemu w zakresie rozdziału funkcji.

Za zobowiązania powstałe przed przekształceniem wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają na dotychczasowych zasadach, solidarnie ze spółką przekształconą. Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania wygasa z upływem trzech lat od dnia przekształcenia. Przepis ten ma na celu przeciwdziałanie wykorzystywaniu przekształcenia spółki osobowej w spółkę kapitałową jako formy „ucieczki” od odpowiedzialności za zobowiązania.

Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową

Przekształcenie odbywa się w obrębie tego samego rodzaju spółek handlowych, więc spółka zachowuje osobowość prawną i nadal ponosi odpowiedzialność swoim majątkiem.

Kodeks wymaga, aby za przekształceniem spółki kapitałowej wypowiedzieli się wspólnicy reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego, większością ¾ głosów, chyba że umowa albo statut przewiduje warunki surowsze.

Mamy również ograniczenia co do kapitału zakładowego. Dla celów podatkowo- organizacyjnych kapitał zakładowy spółki przekształconej nie może być niższy od kapitału zakładowego spółki przekształcanej, natomiast gdy spółką przekształcaną jest spółka akcyjna, wówczas jej kapitał zakładowy musi być całkowicie pokryty.

Przekształcenie spółki osobowej w inną spółką osobową

Za przekształceniem spółki osobowej w inną spółkę osobową muszą się opowiedzieć wszyscy wspólnicy.

W przypadku spółki jawnej lub spółki partnerskiej, nie ma konieczności przygotowania planu przekształcenia spółki, wyceny składników majątku spółki przekształcanej oraz sprawozdania finansowego, wydania opinii biegłego rewidenta, zawiadomienia o przygotowywanym przekształceniu oraz realizacji prawa przeglądania dokumentów i żądania odpisów.

Natomiast wspólnicy spółki przekształcanej przez okres trzech lat od dnia przekształcenia odpowiadają na dotychczasowych zasadach za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia.

Podsumowanie

Powyżej przedstawiono rodzaje i zasady przekształcenia spółek handlowych, jakie oferuje przedsiębiorcom kodeks spółek handlowych. Są to czynności, które wymagają odpowiedniego przygotowania na gruncie prawno-podatkowym. Nawet gdy jako przedsiębiorca nie analizowałeś jeszcze tematu przekształcenia swojego biznesu, warto sporządzić audyt przedsiębiorstwa w celu zrewidowania czy nie istnieje inna, bardziej optymalna podatkowo, odpowiednia organizacyjnie, czy strukturalnie, forma prowadzenia działalności.

W tym celu warto skorzystać z pomocy Kancelarii prawnej.

Oferta Kancelarii

Jeżeli jesteś zainteresowany pomocą prawną przy procedurze przekształcenia spółki, potrzebujesz doradztwa prawno- podatkowego w przy podjęciu decyzji biznesowych, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.

Zapraszamy do kontaktu:

Podstawę prawną definiującą pojęcie powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika na rzecz spółki z o.o. stanowi art. 176 kodeksu spółek handlowych, który brzmi następująco:

Art. 176. § 1. Jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć rodzaj i zakres takich świadczeń.

§ 2. Wynagrodzenie wspólnika za takie świadczenia na rzecz spółki jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Wynagrodzenie to nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.

Powtarzającymi się świadczeniami niepieniężnymi na rzecz wspólnika mogą być wszelkie czynności wykonywane przez niego na rzecz spółki, o ile będą wykonywane w sposób powtarzalny.

Nie ma ograniczenia co do rodzaju tych świadczeń, mogą to być usługi administracyjne, księgowe, reklamowe, marketingowe, informatyczne, doradcze, szkoleniowe, analityczne. Może to być też dostawa potrzebnych towarów lub surowców związanych z działalnością gospodarczą spółki. Zakres proponowanych świadczeń wspólnika spółki powinien być skonsultowany z adwokatem bądź radcą prawny oraz z doradcą podatkowym.

Co konkretnie oznaczają pojęcia wskazane w kodeksie spółek handlowych?

Obowiązek określenia świadczeń w umowie spółki z o.o.

Przede wszystkim, jeśli wspólnik będzie zobowiązany do powtarzających się świadczeń kodeks spółek handlowych wskazuje, że ten obowiązek musi być opisany w umowie spółki z o.o. zawartej w formie aktu notarialnego. W przypadku założenia spółki z o.o. przez internet, za pomocą wzorca udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości, nie ma możliwości skorzystania z tej instytucji. Jeśli umowę zarejestrowano elektronicznie to niezbędna będzie zmiana umowy przed notariuszem. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby te obowiązki wprowadzić w późniejszym czasie, po rejestracji spółki, zgodnie z występującą potrzebą.

Dla prawidłowego przygotowania umowy spółki z o.o. najlepiej skorzystać z pomocy radcy prawnego lub adwokata zajmującego się prawem spółek. Wówczas umowa będzie sporządzona z uwzględnieniem wszystkich niezbędnych aspektów prawnych i podatkowych, będzie przewidywała rozwiązania zgodne z wolą wspólników i celami zmiany spółki.

W umowie spółki należy określić rodzaj oraz zakres świadczeń, do których spełnienia zobowiązuje się wspólnik, a także ich częstotliwość. Redakcja tych postanowień jest na tyle istotna, że ich określenie nie może pozostawiać wątpliwości co do rodzaju, czy zakresu wykonania. Należy to opisać szczegółowo, ponieważ w innym wypadku przepisy te będą bezskuteczne wobec spółki. Spółka nie będzie mogła wyegzekwować spełnienia świadczeń nieokreślonych.

Powtarzalność i okresy spełnienia świadczeń niepieniężnych

Założenie powtarzalności odnosi się do periodyczności. Nie może być to świadczenie ciągle, wykonane jednokrotnie, ani kilka razy. Musi być wykonywane przez dłuższy czas, w odstępach czasu.

Jakie wynagrodzenie należy się wspólnikowi za spełnienie świadczeń niepieniężnych?

Za spełnienie świadczeń niepieniężnych spółka wypłaca wspólnikowi wynagrodzenie. Świadczenia niepieniężne nie mogą być nieodpłatne, a kwota wynagrodzenia wspólnika nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie. Chodzi zatem o ceny rynkowe, funkcjonujące w obrocie gospodarczym w danej dziedzinie spełnianych świadczeń niepieniężnych.

O czym należy jeszcze pamiętać chcąc zastrzec w umowie spółki zobowiązanie wspólnika do wykonywania powtarzających się świadczeń na rzecz spółki?

W przypadku ustalenia powtarzających się świadczeń wspólnika na rzecz spółki nie należy zawierać pomiędzy spółką, a wspólnikiem jakichkolwiek dodatkowych umów (zlecenia, dzieło, dostawy, o współpracy, czy świadczenia usług), które mogłyby poddać w wątpliwość organom podatkowym, czy uzyskiwane przychody to przychody z wynikające z zobowiązania wspólnika zawartego w umowie spółki, czy z tychże dodatkowych umów, czy z działalności gospodarczej. Wpływa to bowiem na różne zasady opodatkowania.

Dlatego tak istotne jest doradztwo prawno-podatkowe przy podejmowanych decyzjach biznesowych.

Tak jak wspominaliśmy powyżej w umowie spółki sporządzonej w formie aktu notarialnego, należy zawrzeć szczegółowy opis rodzaju oraz zakresu świadczenia.

Warto zwrócić uwagę, że jeśli nie będzie można precyzyjnie określić ram czasowych periodycznie spełnianego świadczenia można pozostawić tą kwestię uchwale zgromadzenia wspólników lub decyzji zarządu spółki.

Z kolei gdyby w umowie sp. z o.o. nie został wskazany okres końcowy świadczenia, to przyjąć należy, że taki obowiązek jest bezterminowy i wygaśnie najpóźniej po zmianie umowy spółki, z chwilą zakończenia likwidacji i wykreślenia sp. z o.o. z KRS.

Jeśli chodzi o wynagrodzenie to warto wskazać, że nie trzeba w umowie spółki określać jego wysokości, a jedynie fakt, że będzie ono wypłacane. W praktyce takie dane mogą się znaleźć w uchwale zgromadzenia wspólników.

Wygaśnięcie zobowiązania do powtarzających się świadczeń niepieniężnych wobec danego wspólnika. Zbycie udziału.

W jakich przypadkach nastąpi wygaśnięcie zobowiązania do powtarzających się świadczeń niepieniężnych? Będą to okoliczności wskazane w umowie spółki lub zbycie udziału. Zobowiązanie wygasa również w przypadku uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników o zniesieniu obowiązku świadczenia, przy czym uchwała taka wymaga zmiany umowy spółki oraz zgody danego wspólnika.

O czym należy pamiętać przy zbyciu udziału wspólnika zobowiązanego do powtarzających świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki?

Należy wskazać na wykładnię przepisu art. 176 § 3, który stanowi, że:

W przypadku określonym w § 1 zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału, bądź obciążenie udziału, może nastąpić jedynie za zgodą spółki, o której mowa w art. 182, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Prawidłowa wykładnia przepisu wskazuje na to, że w przypadku zbycia takiego udziału obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych przechodzi na nabywcę. Obowiązek ten jest bowiem „przywiązany” do udziału, a nie osoby wspólnika. To świadczenie nie ma charakteru osobistego. Oczywiście, może się zdarzyć tak, że nabywca nie będzie w stanie sprostać spełnieniu świadczenia niepieniężnego na rzecz spółki z uwagi chociażby na inny profil swojej działalności.

Rozwiązaniem jest wówczas zmiana zapisów w umowie, przed zbyciem udziałów, które zdejmują ze wspólnika obowiązek wykonywania powtarzalnych świadczeń niepieniężnych.

Wskazać należy również na solidarną odpowiedzialność zbywcy i nabywcy wobec spółki za niespełnione świadczenie należne spółce.

Podatkowe aspekty ustalenia w umowie powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Polski Ład.

W dobie Polskiego Ładu i szukania przez rząd środków dla finansowania wydatków budżetowych instytucja powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest bardzo elastyczna i warta bliższej analizy pod kątem jej zastosowania w swoim biznesie.

Zgodnie z przepisami wynagrodzenie wspólnika za powtarzające się świadczenia niepieniężne jest wypłacane również w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku.

Jak jest opodatkowane wynagrodzenie wspólnika?

Wynagrodzenia dla wspólnika za świadczenia wykonywane na podstawie umowy spółki nie da się przyporządkować do szczególnych źródeł przychodów określonych w ustawie o PIT. Wynagrodzenie to należy zakwalifikować jako przychód z innych źródeł.

Wspólnik powinien rozliczyć się w zeznaniu rocznym, które podlega opodatkowaniu na tzw. zasadach ogólnych.

Kiedy powstanie przychód podatkowy po stronie spółki a kiedy koszt?

Świadczenia niepieniężne wspólnika na rzecz spółki są odpłatne, jak już podkreślaliśmy wcześniej. W przypadku braku ich uregulowania powstanie zatem przychód podatkowy. W wypadku jego uregulowania po stronie spółki powstanie koszt podatkowy.

Oprócz zapłaty wynagrodzenia musi nastąpić też odpowiednie jej udokumentowanie. Potwierdza to interpretacja podatkowa z 7 sierpnia 2018 roku. Koszty ponoszone przez spółkę na wynagrodzenia jej wspólników z tytułu powtarzających się świadczeń niepieniężnych „jako służące generowaniu po stronie Wnioskodawcy przychodów podatkowych mogą stanowić koszty podatkowe, pod warunkiem ich należytego udokumentowania”.

Jak uniknąć składki zdrowotnej i składki ZUS?

Tutaj należy dokonać rozróżnienia, czy mówimy o jednoosobowej spółce z o.o., czy wieloosobowej.

Art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (ZUS) wskazuje, że osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej prowadzą pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracującymi podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zgodnie z dalszymi przepisami ustawy o ZUS wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność.

Jak wynika z powyższych przepisów tylko wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. uważa się za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Wobec tego taki wspólnik musi płacić składki ZUS i składkę zdrowotną od pobieranego wynagrodzenia za świadczenia na rzecz spółki. Natomiast wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o. nie płacą składek ZUS, a także składki zdrowotnej.

W obecnym stanie prawnym powtarzające się świadczenia niepieniężne nie podlegają obowiązkowi zapłaty składki zdrowotnej.

Co to jest ukryta dywidenda?

Ustawa o CIT wprowadziła przepisy dotyczące tzw. ukrytej dywidendy, które weszły w życie 1 stycznia 2023 r. Zgodnie z nimi, do kosztów uzyskania przychodów spółka nie będzie mogła zaliczać wydatków poniesionych w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany w rozumieniu przepisów o cenach transferowych z tą spółką lub ze wspólnikiem tej spółki, jeżeli poniesienie tego kosztu stanowi ukrytą dywidendę.

Koszty wskazane powyżej stanowią ukrytą dywidendę, jeżeli:

• wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku lub
• racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany z podatnikiem, przy czym przy określaniu wysokości tych kosztów stosuje się zasadę ceny rynkowej, lub
• koszty te obejmują wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem podatnika.

Jak zawsze w przypadku nowych przepisów należy śledzić stanowisko organów podatkowych i obserwować jaka zostanie wypracowana praktyka.

Oferta Kancelarii

Jeżeli jesteś zainteresowany pomocą prawną przy zawieraniu umowy spółki z o.o., ustaleniu prawnych i podatkowych aspektów powtarzających się świadczeń niepieniężnych wspólnika na rzecz spółki, zapoznaj się z ofertą Kancelarii.

Zapraszamy do kontaktu

Nowelizacja kodeksu spółek handlowych, która weszła w życie 13 października 2022 r., wprowadziła wiele zmian mających praktyczny wpływ na funkcjonowanie zarządów spółek, m.in. w zakresie nałożenia na nich nowych obowiązków. W ich wyniku spółki musiały zmienić sposób organizacji pracy swoich zarządów.

Na tle nowelizacji przepisów wyklarowały się nowe reguły odpowiedzialności, które są oparte na dwóch nadrzędnych zasadach:

• zasadzie lojalności wobec spółki, określonej w art. 209 (1) k.s.h.,
• zasadzie Business Judgement Rule, określonej w art. 293 § 3 k.s.h.

Ponadto wprowadzono obowiązek sporządzania pisemnych protokołów uchwał, a więc obowiązek sformalizowania efektów pracy zarządu spółki. Przy czym, przypominam, że podjęcie uchwały jest obowiązkowe, jeśli planowana czynność przekracza zakres zwykłych czynności spółki lub członek zarządu zgłosił sprzeciw co do podjęcia czynności nieprzekraczającej tego zakresu.

Zasada lojalności wobec spółki

Przepis art. 209 (1) kodeksu spółek handlowych określa ogólne obowiązki członka zarządu względem spółki. Zgodnie ze wskazanymi przepisami, członek zarządu powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków:

• dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności,
• dochować lojalności wobec spółki,
• nie może ujawniać tajemnic spółki także po wygaśnięciu mandatu.

Kiedy członek zarządu jest lojalny wobec spółki?

W ogólnym ujęciu można powiedzieć, że istotą zasady zachowania lojalności jest nakaz powstrzymania się od wszelkich działań sprzecznych z interesem spółki.

Dotychczas samo występowanie obowiązku lojalności wobec spółki i jego spoczywanie na członkach organów spółek kapitałowych wynikało z praktyki oraz dorobku doktryny i orzecznictwa sądowego.

Po nowelizacji przepisy wyrażają tę zasadę wprost.

Business Judgement Rule

Zasada Business Judgement Rule jest uzupełnieniem opisanej wyżej zasady lojalności wobec spółki.

Wyraża ją art. 293 § 3 kodeksu spółek handlowych:

Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.

Ustawodawca zrywa z następczą oceną członków organów przez pryzmat skutków podejmowania szeregu decyzji biznesowych, a kładzie nacisk na sam moment podejmowania przez nich decyzji oraz na proces podejmowania decyzji (jego poprawności), towarzyszące temu okoliczności, informacje itd.

Podczas planowanej czynności, czy będzie ona działaniem, czy zaniechaniem (np. podczas zawarcia umowy, rozwiązania umowy, wdrożenia strategii, odstąpienia od wdrożenia strategii) członek zarządu musi dokonać osądu biznesowego konkretnej sytuacji.

Zasada biznesowej oceny sytuacji jest odzwierciedleniem okoliczności, jakie należy brać pod uwagę przy ocenie czy członek organu dochował należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków. Innymi słowy, członek organu powołując się na okoliczności objęte zasadą biznesowej oceny sytuacji, co do zasady, uwolni się od odpowiedzialności.

Wyłączenie odpowiedzialności członka organu za błędne decyzje organu, które doprowadziły do wyrządzenia spółce szkody, następuje wówczas, gdy w oparciu o zasadę biznesowej oceny sytuacji można stwierdzić, że decyzje te były podejmowane w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o informacje adekwatne do stanu faktycznego.

O jakie informacje chodzi w praktyce?

W praktyce przejawiać się to ma tym, aby członek zarządu przy wykonywaniu swoich obowiązków zasięgnął wszelkich informacji, opinii, analiz, raportów, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu przez niego oceny i podejmowaniu decyzji biznesowej.

Z pewnością przyczyni się to do tendencji tworzenia odpowiedniej dokumentacji w obronie stanowiska zarządu spółki co do podjętych decyzji.

Istotne jest więc odpowiednie dostosowanie wewnętrznych zasad compliance, sformalizowane dokumentowanie argumentów, głosów doradców, specjalistów oraz właściwy obieg tych dokumentów.

Dokumentowanie motywów podejmowanych decyzji

Zasady opisane powyżej przedstawiam na modelowym schemacie podejmowania decyzji po nowelizacji.

Spójna regulacja zasad odpowiedzialności członków zarządu spółki potwierdza funkcjonującą od dawna praktykę orzeczniczą. Potwierdza też prawdę dotyczącą gospodarki wolnorynkowej, że ryzyko jest nieodzownym, naturalnym elementem prowadzenia działalności gospodarczej.

Przepisy kodeksowe wyłączające odpowiedzialność członków organów za błędny osąd biznesowy sytuacji przy zachowaniu należytej staranności wpływają z pewnością na rozwój działalności spółek i rozwój gospodarczy w skali makro.

Obowiązek protokołowania wszystkich uchwał zarządu spółki

Zarząd spółki będzie zobowiązany również do protokołowania przebiegu każdego ze swoich posiedzeń, także w spółkach z jednoosobowym zarządem. W praktyce w większości spółek odbywało się to bez nałożonego obowiązku kodeksowego, zatem w tym przypadku nowelizacja również ugruntowała dotychczasową praktykę panującą w spółkach.

Szczegółowe zasady określają, że protokoły będzie musiał podpisywać co najmniej członek zarządu prowadzący posiedzenie lub zarządzający głosowanie. Odstępstwa od tej reguły może określać regulamin zarządu czy umowa spółki, mogą być też ustanowione statutem spółki.

Wprowadzone zostaną obowiązkowe elementy protokołów zarządu spółki, tj.:

• porządek obrad,
• imiona i nazwiska obecnych członków zarządu,
• liczba głosów oddanych na poszczególne uchwały,
• zdania odrębne (votum separatum) z ewentualnym umotywowaniem.

Zarząd podejmując uchwałę, będzie musiał ją zaprotokołować w każdej istotnej dla spółki kwestii.

Na zarząd nałożono też liczne obowiązki informacyjne związane z przekazywaniem danych i dokumentów radzie nadzorczej. Zarząd będzie miał obowiązek udostępnić informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia dotyczące działalności spółki oraz dokumenty potrzebne do dokonania przez radę nadzorczą rewizji stanu majątku spółki.

Oferta Kancelarii

Jeżeli prowadzisz własny biznes, jesteś wspólnikiem spółki kapitałowej, szykujesz zmiany w swojej firmie, bądź jesteś zainteresowany skorzystaniem ze stałej obsługi prawnej, skontaktuj się z nami.

Zapraszamy do kontaktu

O fundacji rodzinnej w ujęciu nowego rozwiązania wprowadzanego do polskiego porządku prawnego pisaliśmy w zestawieniu „Fundacja rodzinna. Nowe możliwości sukcesji biznesu, które warto rozważyć„

Jak obecnie funkcjonuje przekazanie biznesu w firmach rodzinnych?

Obecnie, aby kontynuować biznes, duże rodzinne firmy mogą polegać na zapisach prawa spadkowego (np. przekazać swoje przedsiębiorstwo w spadku, czy w wyniku dziedziczenia). Są to jednak rozwiązania, które z założenia nie chronią koncepcji spadkodawcy, nie zapewniają w żadnym stopniu kontynuacji biznesu, ani nie dają gwarancji braku konfliktu czy rozbieżności pomiędzy spadkobiercami. Nie zapewniają ciągłości biznesu, utrzymania i ochrony majątku, czy jego pomnażania w celu rozwoju gospodarczego w przyszłości.

Czasem założyciele rodzinnych biznesów budują skomplikowane struktury holdingowe w celu kontynuacji swoich przedsiębiorstw. Jednak korzystanie z takich narzędzi jest z kolei kosztowne i z pewnością nie służy zachowaniu rodzinnego charakteru firmy, bo musi polegać na czynniku osób trzecich jako wspólników.

Czy rozwiązaniem jest nowa instytucja fundacji rodzinnej?

Tak. Odpowiedzią na tą lukę w polskim systemie prawnym jest wprowadzenie ustawy o fundacji rodzinnej. Służyć ma właśnie jako rozwiązanie na skuteczną sukcesję rodzinnej firmy. Pozwoli na zachowanie ciągłości gospodarczej firmy, przy uszanowaniu jej rodzinnego charakteru. Mało tego, będzie zabezpieczała beneficjentów, którzy niekoniecznie są chętni na prowadzenie spraw firmy, ale należą do rodziny.

Jak założyć fundację rodzinną?

Zgodnie z projektem ustawy o fundacji rodzinnej do utworzenia fundacji rodzinnej będzie konieczne:

1. wykonanie czynności prawnych: złożenie przez fundatora (osobę fizyczną) oświadczenia o utworzeniu fundacji rodzinnej (przed notariuszem lub w testamencie) i ustalenie statutu;
2. ustanowienie organów wymaganych przez ustawę lub statut;
3. wniesienie przez fundatora mienia o wartości wynoszącej co najmniej 100 000 zł oraz sporządzenie spisu mienia fundacji;
4. wpis do rejestru fundacji rodzinnych.

Dlaczego fundacja rodzinna jest rewolucyjną zmianą?

W polskim prawie brakowało instytucji zapewniającej dużym rodzinnym firmom ochronę przed rozdrobnieniem majątku w perspektywie pokoleń. Przedsiębiorcy reprezentujący rodzinne firmy postulowali od dawna o zmiany i wprowadzenie instytucji na kształt sukcesyjnych rozwiązań europejskich. Projekt ustawy o fundacji rodzinnej powstał w 2018 roku, a jej ostateczny kształt to efekt pracy ekspertów z Konfederacji Lewiatan i resortów Rozwoju i Technologii, Finansów oraz Sprawiedliwości.

Wiele polskich firm rodzinnych w celu zabezpieczenia kapitału ustanowiło i przeniosło aktywa do fundacji prywatnych w innych państwach. Fundacje rodzinne są promowane jako swego rodzaju zachęta do powrotu fundacji zagranicznych do Polski i kumulacji majątku fundacji rodzinnej w jednej instytucji.

Przepisy ustawy pozwalają uszeregować ją wśród najlepszych rozwiązań europejskich. Na szczególne omówienie zasługują przepisy ustawy z zakresu prawa podatkowego, prawa spadkowego oraz regulujące struktury organów fundacji rodzinnej w kontekście zachowania rodzinnego charakteru firmy.

Przepisy z zakresu prawa podatkowego

Wpłaty na rzecz fundacji nie będą opodatkowane. Fundacja rodzinna ma być podmiotowo zwolniona z podatku CIT, będzie mogła zatem bez opodatkowania sprzedawać akcje, udziały czy otrzymywać odsetki od lokat bankowych. Przychody uzyskiwane od fundacji przez fundatora oraz jego najbliższą rodzinę będą zwolnione z PIT.

Wypłaty na rzecz osób najbliżej spokrewnionych z fundatorem będą zwolnienie od podatku od spadków i darowizn. Pozostali beneficjenci będą opodatkowani będą 15% podatkiem CIT. Fundacja rodzinna nie będzie mogła jednak skorzystać z obniżonej stawki CIT (9%), ani zwolnienia dywidendowego. Jednakże poprawka nr 65 Senatu ma umożliwić stosowanie w odniesieniu do fundacji rodzinnej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowiących polską wersję tzw. estońskiego CIT. Ten sposób opodatkowania ma zachęcić przedsiębiorców do kumulacji kapitału z przeznaczeniem na inwestycje, kosztem wypłat dywidendy.

Zdaniem Senatu: „uniemożliwienie fundacji rodzinnej korzystania z dobrodziejstwa tzw. estońskiego CIT jest aksjologicznie nieuzasadnione, a zakaz łączenia obydwu tych instytucji prawnych może spowodować, że polskie firmy rodzinne będą zmuszone do wyboru pomiędzy rozwojem a sukcesją, co trudno zaakceptować”.

Przepisy z zakresu prawa spadkowego

Zachowek jest zabezpieczeniem wypłaty przysługującej części spadku najbliższej rodzinie spadkodawcy, tj. zstępnym (jego dzieciom, wnukom, prawnukom itd.) oraz co do zasady małżonkowi i rodzicom, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, a którzy z jakiegoś powodu nie zostali wymienieni w testamencie.

Stąd w przypadku fundacji rodzinnej, która ma być instytucją chroniącą majątek rodzinny i ma służyć zachowaniu jego spójności, szczególnych zmian wymagały zasady ustalania zachowku. Wprowadzenie nowoczesnych założeń dotyczących zachowku do ustawy o fundacji rodzinnej wymaga również nowelizacji przepisów w kodeksie cywilnym.

Jeśli tylko niektórzy spadkobiercy zajmą się firmą, pozostałym może należeć się zachowek. Zapłata zachowku będzie mogła zostać rozłożona na raty na okres 5 lat. Gdy taki zakres czasowy nie wystarczy, wówczas osoba zobowiązana do zapłaty zachowku może wystąpić do sądu z odpowiednio uzasadnionym wnioskiem o przedłużenie terminu zapłaty całej kwoty – maksymalnie na czas 10 lat. Należy przy tym pamiętać, że sąd może ustalić odsetki przysługujące w związku z rozłożeniem zachowku na raty.

W szczególnych przypadkach można wnosić również o obniżenie wysokości zachowku, jednak nie wprowadzono ustawowego zmniejszenia wysokości zachowku.

Pozostaje kwestia funduszu założycielskiego. Czy będzie doliczany do spadku po fundatorze? Tak, ale jest ograniczenie. Jeśli fundusz założycielski został wniesiony do fundacji rodzinnej wcześniej niż 10 lat przed śmiercią spadkodawcy-fundatora, to nie będzie doliczany do wysokości spadku. Ograniczenie to nie obowiązuje w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie.

Przepisy regulujące struktury organów fundacji rodzinnej w kontekście zachowania rodzinnego charakteru firmy.

W tym miejscu warto omówić przepisy ustawy pozwalające na zachowanie rodzinnego charakteru firm rodzinnych oraz udzielić odpowiedzi na pytanie: Jakich narzędzi użyto, aby zachować kluczowe założenie fundacji rodzinnej, jakim jest ochrona integralności majątku rodzinnego biznesu?

Przede wszystkim fundacja rodzinna będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą w ograniczonym zakresie. Będzie mogła wynajmować nieruchomości, uczestniczyć w funduszach inwestycyjnych, kupować i sprzedawać akcje oraz obligacje, pobierać odsetki z lokat bankowych, czy też czerpać dochody z szeroko pojętych praw autorskich, licencji i patentów.

W myśl projektowanych założeń, fundacja powinna pełnić rolę „inwestora pasywnego”, a więc realizować przedsięwzięcia gospodarcze za pośrednictwem innych podmiotów, w których posiadać będzie udziały, akcje, czy też ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

Zakres prowadzonej przez fundację rodzinną działalności gospodarczej wskazuje na to, iż czynności te mają służyć przede wszystkim zachowaniu ciągłości przedsiębiorstwa oraz jego przyszłemu rozwojowi. Większe uprawnienie i nieograniczona możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację rodzinną niosłaby za sobą ryzyko gospodarcze i mogłaby wpłynąć na pomniejszenie majątku.

Kolejnym aspektem wpływającym na utrzymanie kontroli w fundacji przez rodzinę jest osoba beneficjenta. Beneficjentem fundacji rodzinnej może zostać każda osoba fizyczna, bądź organizacja pożytku publicznego, którym fundator przydzieli taką funkcję. W statucie fundator określa któremu z beneficjentów przysługuje konkretny rodzaj uprawnień czy to w postaci wypłat pieniężnych czy innych świadczeń o charakterze majątkowym.

Beneficjenci spotykają się na zgromadzeniach i jako organ są uprawnieni do wyboru składu poszczególnych organów (np. zarząd fundacji), zatwierdzania sprawozdania finansowego oraz wyboru audytora. Jeżeli w fundacji rodzinnej ustanowiono radę nadzorczą, członków tego organu po śmierci fundatora będzie powoływało zgromadzenie beneficjentów. W ten sposób beneficjenci ustanowieni przez fundatora czuwają nad fundacją rodzinną, a sami nie są obarczeni ryzykiem bezpośredniego podejmowania decyzji biznesowych.

Ponadto beneficjent będzie mógł przeglądać dokumenty, sprawozdania finansowe i księgi rachunkowe, sporządzać z nich odpisy i żądać wyjaśnień od zarządu. Dodatkowo zapisy nie pozwalające na uczestnictwo wspólników w strukturach fundacji rodzinnej pozwolą beneficjentom pozostać przy pełnej kontroli nad prawami majątkowymi.

Podsumowując, rewolucyjność wprowadzonej instytucji polega na tym, że będzie ona stanowić:

1. finansowe zabezpieczenie członków rodziny, którzy wejdą do fundacji rodzinnej jako beneficjenci,
2. oddzielenie spraw biznesowych i rodzinnych. Beneficjenci mogą mieć uprawnienia do korzystania z konkretnego prawa majątkowego i w określonym zakresie, bądź korzystania z rzeczy, bądź też do wypłat pieniężnych, także wtedy gdy nie jest im przypisana trudna rola prowadzenia spraw firmy,
3. utrzymanie majątku w jednych rękach i ochrona majątku, poprzez ograniczoną możliwość prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, co nie naraża fundacji rodzinnej na pełne ryzyko gospodarcze i jego konsekwencje,
4. efektywne zarządzanie majątkiem i jego pomnażanie. Tutaj wiele udogodnień podatkowych opisanych przeze mnie, a w szczególności możliwość korzystania przez fundację rodzinną z „estońskiego CIT”, pozwala na kumulację kapitału w celach późniejszych inwestycji,
5. planowanie sukcesji w perspektywie wielu pokoleń.

Oferta Kancelarii

W wypadku, jeżeli jesteś zainteresowany przeprowadzeniem sukcesji firmy z uwzględnieniem aspektów prawnych, podatkowych oraz doradztwa organizacyjnego zapraszamy do kontaktu.

Kasy zapomogowo-pożyczkowe od 11 października 2021 r. działają na podstawie ustawy. O zakresie najważniejszych zmian wprowadzonych w funkcjonowaniu kas zapomogowo-pożyczkowych pisaliśmy w informacji „Kasa zapomogowo-pożyczkowa – trzy najważniejsze zmiany i ich znaczenie”.

Czym jest fundusz w strukturach kasy zapomogowo-pożyczkowej. Jakie są obowiązkowe fundusze?

Fundusz jest wyodrębnioną częścią majątku KZP. Jest kapitałem, na który składają się środki pieniężne, w zależności od rodzaju funduszu pochodzące np. ze wpisowego, ewentualnie wkładów wpłacanych przez członków kasy, niepodjętych wkładów, odsetek od lokat terminowych, darowizn, środków przeksięgowanych z funduszu na fundusz czy też dobrowolnych wpłat uiszczonych przez członków.

Każdy z obowiązkowych funduszy ma w ustawie ściśle określone przeznaczenie i określone źródło środków, z których jest tworzony.

Fundusze, które kasy zapomogowo-pożyczkowe mają obowiązek utworzyć to:

• fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy,
• fundusz rezerwowy,
• fundusz zapomogowy.

Sposób gospodarowania środkami pieniężnymi znajdującymi się na danym funduszu obowiązkowym również jest jasno określony w ustawie, na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących. Nie ma tu dowolności dla ustaleń, a wymogi wynikające z przepisów prawnych w tym zakresie należy wprowadzić do statutu bez zmian.

Przypomnijmy, że podstawowym dokumentem, na którym opierają swoje działanie kasy zapomogowo-pożyczkowe jest statut uchwalany przez walne zebranie członków.

Warto również wspomnieć, że zdolność prawna KZP jest w ustawie ograniczona do zadań określonych w ustawie i statucie danej kasy zapomogowo-pożyczkowej. Do zapisów statutu należy wprowadzić zatem jak najwięcej rozwiązań, szczegółowych elementów i warunków, na jakich działają kasy zapomogowo-pożyczkowe.

Fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy.

Ten fundusz powstaje z wkładów członkowskich, wpłacanych w wysokości określonej w statucie, a środki z niego są przeznaczane na udzielanie pożyczek. Można powiedzieć, więc że jest to podstawowy fundusz, na którym opiera się cel działania każdej kasy zapomogowo-pożyczkowej. W ramach tego funduszu, członkowie KZP gromadzą oszczędności i mogą ubiegać się o nieoprocentowaną pożyczkę.

Wpłata na ten fundusz jest zapisywana na indywidualnym rachunku każdego członka KZP.

Warto wspomnieć, że w kasach zapomogowo-pożyczkowych, wygodną praktyką jest dokonywanie na rzecz KZP potrąceń wpisowego czy miesięcznych wkładów członkowskich. Pracownik, będący członkiem kasy zapomogowo-pożyczkowej uprzednio wyraża zgodę na dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia. Najlepiej, żeby odbyło się to w pisemnej formie oświadczenia członka KZP skierowanego do pracodawcy.

Fundusz rezerwowy.

Zgodnie z art. 32 ustawy fundusz rezerwowy jest przeznaczony na pokrycie szkód i strat, nieściągalnych zadłużeń, prowizji i opłat za czynności związane z prowadzeniem rachunku płatniczego oraz na odpis na fundusz zapomogowy.

Fundusz rezerwowy powstaje z wpłaty wpisowego wnoszonego przez każdego z członków kasy zapomogowo-pożyczkowej, z niepodjętych wkładów członkowskich, z odsetek od lokat terminowych, z odsetek zasądzonych przez sąd, z darowizn (np. od pracodawcy, albo dowolnych innych osób fizycznych), spadków i zapisów.

Dla kas zapomogowo-pożyczkowych ustawa nakłada obowiązek przechowywania środków pieniężnych KZP na rachunku bankowym. Prowizje i opłaty za czynności związane z ich prowadzeniem należy opłacić z funduszu rezerwowego. Pracodawca, uczestnicząc w pomocy KZP także może bezpośrednio pokrywać opłaty za prowadzony rachunek bankowy lub przekazać darowiznę na rzecz kasy, którą kasa zaksięguje na funduszu rezerwowym i następnie przeznaczy ją na pokrycie opłat za konto bankowe.

Pracodawca ma również obowiązek niezwłocznie odprowadzać wpłaty wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na rachunek płatniczy KZP.

Co może być szkodą lub stratą dla kasy zapomogowo- pożyczkowej?

Na chwilę obecną kasy muszą wdrożyć szereg zmian i dostosować swoje funkcjonowanie do ustawy o kasach zapomogowo- pożyczkowych. W tym zakresie warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawników. Zgodnie z ustawą to pracodawca ma obowiązek zapewnić kasie zapomogowo-pożyczkowej pomoc m.in. w zakresie obsługi prawnej, w tym także finansować doradztwo prawne związane z przystosowaniem funkcjonowania kasy do nowych przepisów. Jednak w praktyce pracodawca nie zawsze godzi się na zapłatę za usługę prawną dostosowania dokumentów kasy do ustawy. Wówczas powstaje szkoda, którą kasa może pokryć z funduszu rezerwowego. Zarząd kasy jednak powinien w tym zakresie podjąć niezbędne działania dokumentacyjne.

Fundusz zapomogowy.

Ten fundusz powstaje z odpisów z funduszu rezerwowego i jest przeznaczony na wypłaty członkom kasy zapomóg, w przypadku szczególnych zdarzeń losowych. Zdarzeniem losowym jest sytuacja nadzwyczajna, która nie dotyczy życia codziennego i jest najczęściej niezależna od człowieka. W statucie należy opisać, jakie konkretnie zdarzenia losowe będą przesłanką do wypłaty zapomogi w celu uniknięcia nieporozumień. Mogą to być przewlekłe czy nagłe choroby, śmierć bliskiej osoby, klęski żywiołowe, kosztowna operacja czy wypadek.

Czy kasa zapomogowo-pożyczkowa może tworzyć inne fundusze?

W statucie, oprócz postanowień rozstrzygniętych w sposób obligatoryjny w przepisach prawa, które należy po prostu zawrzeć w sposób niezmieniony, jest wiele możliwości  stworzenia zapisów indywidualizujących warunki działania danej  KZP. Jednym z nich jest właśnie możliwość utworzenia dodatkowych funduszy dla kasy zapomogowo-pożyczkowej funkcjonującej u danego pracodawcy.

Ustawa w zakresie utworzenia dodatkowych funduszy pozostawia organom kasy dowolność, określając w przepisach, że każda kasa zapomogowo-pożyczkowa może wedle swojego uznania i własnych potrzeb tworzyć dodatkowe fundusze. Środki na takie fundusze kasa może pozyskać w dowolny sposób (nie może jednak prowadzić działalności gospodarczej). Najczęściej są to po prostu dodatkowe wpłaty, które wnoszą członkowie kasy zapomogowo-pożyczkowej lub pracodawca z określonym przeznaczeniem na dodatkowy fundusz.

Można obrać dowolną nazwę dla takiego dodatkowego funduszu specjalnego przeznaczenia. Należy również określić całość struktury takiego funduszu: zasady finansowania, krąg osób uprawnionych do korzystania z danych świadczeń, tryb przyznawania pomocy, sposób dokumentowania wniosków o przyznanie takiej pomocy itp.

O ile w przypadku funduszy statutowych (obowiązkowych) obejmują one wszystkich członków kasy, to przy funduszach dodatkowych można określić, że członkami takiego funduszu będą osoby, które zadeklarują w nich udział. Wskazać należy, że udział w dodatkowym funduszu wiąże się z dodatkowymi wpłatami, które dowolnie określa kasa poprzez zapisy w statucie. Zatem taki fundusz powstaje z wpłat członków kasy.

Najczęściej tworzone fundusze dodatkowe.

Praktyka pokazuje, że częstymi funduszami dodatkowymi działającymi przy kasach zapomogowo-pożyczkowych są przykładowo fundusze: obrotowy, koleżeński, pomocowy czy urodzinowy.

Warto przyjrzeć się szczególnie funduszowi obrotowemu. Jest to fundusz dodatkowy, na którego utworzenie kasy decydują się najczęściej. Kasy zapomogowo- pożyczkowe nie prowadzą działalności gospodarczej, a pracodawca nierzadko spełnia obowiązki wobec kasy w zakresie minimalnym. Stąd w kasach zapomogowo- pożyczkowych może brakować środków na bieżącą obsługę. Wówczas warto utworzyć dodatkowy fundusz z przeznaczeniem na opłaty związane, chociażby z zakupem artykułów biurowych.

Tworzenie dodatkowych funduszy jest tematem, nad którym warto się zastanowić, gdy tworzymy kasy zapomogowo-pożyczkowe. Jest to często rozwiązanie pomocne dla pracownika. Zwiększa możliwości gromadzenia oszczędności i udzielania członkom pomocy materialnej, a więc zmierza do wykonania celu, dla jakiego tworzona jest kasa zapomogowo-pożyczkowa.

Analizując temat finansowania w kasach zapomogowo-pożyczkowych warto wspomnieć, że zgodnie z ustawą członkowie organów KZP nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu wykonywanych na rzecz kasy czynności. Stąd, wszelkie premie, nagrody, czy jakiekolwiek inne finansowanie pod różną postacią i wypłacanie środków finansowych z rachunków płatniczych KZP na ten cel jest niedopuszczalne. Na wniosek zarządu, czy organizacji związkowej, pełniącej nadzór nad KZP, pracodawca może wyróżnić w sposób finansowy danego członka zarządu, czy księgowego. Jednakże zawsze odbywa się to ze środków pracodawcy.

Oferta pomocy prawnej przy wdrożeniu koniecznych zmian do prawidłowego funkcjonowania kas zapomogowo- pożyczkowych.

Jesteś zainteresowany dostosowaniem funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych do nowych przepisów? Zapraszamy do skorzystania z oferty Kancelarii Bogdan Chudoba Adwokaci Spółka partnerska. Kancelaria służy pomocą prawną w zakresie nie tylko wdrożenia zmian, ale i tworzenia kas zapomogowo-pożyczkowych, czy likwidacji KZP.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie.

Od 11 października 2021 r. kasy zapomogowo-pożyczkowe funkcjonują na podstawie nowej ustawy. W związku z wejściem w życie nowych przepisów kasy zapomogowo-pożyczkowe będą musiały dostosować swoje funkcjonowanie i wdrożyć potrzebne zmiany. O czasie i terminach, o których muszą pamiętać organy kas zapomogowo-pożyczkowych pisaliśmy w informacji „Kasa zapomogowo-pożyczkowa, jak zdążyć ze zmianami po zmianie ustawy?”.

Cel wprowadzonych zmian dla kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Uregulowanie funkcjonowania instytucji kasy zapomogowo-pożyczkowej w formie ustawy służy ujednoliceniu przepisów ze zmianami wprowadzonymi w ustawie o związkach zawodowych. Może również doprowadzić do zainteresowania tą instytucją większej ilości potencjalnych członków kasy zapomogowo-pożyczkowej czy pracodawców.

Jakie możliwości daje bycie członkiem kasy zapomogowo-pożyczkowej?

Kasa zapomogowo- pożyczkowa nie jest instytucją szeroko znaną. Tymczasem KZP mogą być tworzone przez osoby wykonujące pracę zarobkową u danego pracodawcy. Do utworzenia KZP potrzeba co najmniej 10 osób. Nie ma więcej obostrzeń.

Celem działania kasy zapomogowo-pożyczkowej jest „udzielanie jej członkom pomocy materialnej w formie nieoprocentowanych pożyczek, a w miarę posiadanych środków także zapomóg” (art. 3 ustawy). Stąd członkowie KZP mają dostęp do szybkiej i nieoprocentowanej pożyczki, a w przypadku szczególnych zdarzeń losowych, również do zapomogi. Taka pomoc może okazać się bardzo przydatna. Członek kasy, który nie unika wpłat wpisowego i miesięcznych wkładów członkowskich (do wnioskowania o udzielenie pożyczki należy wpłacić wpisowe oraz równowartość dwóch miesięcznych wkładów członkowskich) może liczyć na pomoc od KZP.

Zakres zmian w kasach zapomogowo-pożyczkowych.

Ustawa wprowadziła szereg zmian w funkcjonowaniu KZP w stosunku do wcześniej funkcjonujących pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych. Najważniejsze z nich dotyczą:

• rozszerzenia definicji pracownika,
• rozszerzenia katalogu podmiotów sprawujących nadzór nad kasami zapomogowo-pożyczkowymi,
• zmiany zakresu pomocy udzielanej dla kas zapomogowo-pożyczkowych przez pracodawcę.

Rozszerzenie definicji pracownika.

Nowa ustawa poszerzyła katalog osób uprawnionych do bycia członkiem kasy zapomogowo-pożyczkowej. Nie trzeba być pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy, można wykonywać pracę za wynagrodzeniem u danego pracodawcy nie tylko na podstawie stosunku pracy, ale również w formie umowy cywilnoprawnej (wyjątkiem jest praca za pośrednictwem tymczasowej agencji pracy), jeśli nie zatrudnia się do tego rodzaju pracy, jako podwykonawców, innych osób.

Celem kasy zapomogowo-pożyczkowej jest udzielanie nieoprocentowanych pożyczek jako forma pomocy materialnej jej członkom. Dzięki środkom z miesięcznych wkładów członkowskich członek KZP ma dostęp do nieoprocentowanej pożyczki, czy zapomogi. Rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do bycia członkami KZP z pewnością wpłynie na popularność instytucji kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Nadzór sprawowany nad kasami zapomogowo-pożyczkowymi.

Nadzór nad kasami dotychczas pełniły tylko związki zawodowe działające przy zakładach pracy. Obecnie, ustawodawca wprowadził hierarchię nadzoru, a przedstawia się ona w ten sposób, że w pierwszej kolejności nadzór nad KZP pełni organizacja związkowa działająca przy pracodawcy, a jeśli jest więcej niż jedna, to należy utworzyć wspólną ich reprezentację.

W przypadku nieutworzenia wspólnej reprezentacji związkowej kontrolę nad KZP sprawuje zakładowa organizacja związkowa zrzeszająca największą liczbę osób wykonujących pracę zarobkową u danego pracodawcy, u którego działa ta organizacja. Gdy u pracodawcy nie działa żaden związek zawodowy, kontrolę nad KZP sprawuje rada pracowników.

Jeśli z kolei nie utworzono takiej rady, to kontrolę nad KZP sprawuje reprezentacja osób wykonujących pracę zarobkową wyłoniona w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Pomoc udzielana kasom zapomogowo-pożyczkowym przez pracodawcę.

Zobowiązanie pracodawcy w ustawie do udzielenia pomocy w zakresie m.in. prowadzenia rachunkowości, obsługi kasowej i prawnej powoduje, że członkowie kasy mogą zwrócić się do pracodawcy o opłacenie pomocy prawnej w zakresie wdrożenia zmian w strukturze funkcjonującej kasy zapomogowo-pożyczkowej. Jest to istotna wskazówka.

Ponadto ustawodawca zobowiązał pracodawcę do następujących czynności:

1. udostępniania pomieszczeń biurowych,
2. udostępniania odpowiednio zabezpieczonego miejsca na przechowywanie gotówki,
3. transportu gotówki do banku i z banku, jeśli pracodawca prowadzi obrót gotówkowy,
4. udzielania informacji umożliwiających dokonanie weryfikacji, czy określona osoba spełnia warunki wymienione w ustawie,
5. dokonywania na rzecz kasy zapomogowo-pożyczkowej potrąceń wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek z wynagrodzenia bądź zasiłków, a w przypadku braku możliwości dokonania takiego potrącenia – informowanie  o tym zarządu kasy,
6. niezwłocznego odprowadzania wpłat wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na rachunek płatniczy kasy zapomogowo-pożyczkowej,
7. przekazywania przez zarząd członkom kasy zapomogowo-pożyczkowej informacji o stanie ich wkładów członkowskich i zadłużenia.

Szczegółowe warunki świadczenia pomocy należy określić w umowie pomiędzy KZP a pracodawcą. Ustawodawca nie określił, w jakiej formie należy sporządzić taką umowę, ale dla celów porządkowych i organizacyjnych oraz w celu uniknięcia ewentualnych nieporozumień wskazana jest forma pisemna. Tym bardziej że w takiej umowie można zawrzeć listę obowiązków i uzyskać pisemne ich potwierdzenie wykonywania przez danego pracodawcę.

Oferta pomocy prawnej przy wdrożeniu koniecznych zmian do prawidłowego funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych.

Jesteś zainteresowany dostosowaniem funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych do nowych przepisów? Zapraszamy do skorzystania z oferty Kancelarii Bogdan Chudoba Adwokaci Spółka partnerska. Kancelaria służy pomocą prawną w zakresie nie tylko wdrożenia zmian, ale i tworzenia kas zapomogowo-pożyczkowych, czy likwidacji KZP.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie.

Dotychczasowe funkcjonowanie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy u danego pracodawcy opierało się na Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. Dnia 11 października 2021 r. weszła w życie ustawa o kasach zapomogowo-pożyczkowych.

Co w kasach zapomogowo-pożyczkowych działających dotychczas?

Przepisy przejściowe nowej ustawy wskazują, że PKZP, czyli pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe działające na podstawie dotychczasowych przepisów, po wejściu w życie nowej ustawy stają się KZP. To samo dotyczy członków kasy, wpłat wpisowego oraz miesięcznych wkładów członkowskich, jak i członków organów – po wejściu w życie ustawy ich prawa i obowiązki stały się częścią zobowiązań KZP.

Skoro przekształcenie PKZP w kasy zapomogowo-pożyczkowe następuje z mocy prawa, to jaki jest cel zmian wprowadzonych rangą ustawy?

Ustawodawca, nadając przepisom rangę w trybie przyjętym ustawą i wprowadzając szereg zmian do kas zapomogowo-pożyczkowych, doprowadził do ujednolicenia przepisów i poszerzenia praw członków kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Ujednolicenie przepisów w związku z wprowadzeniem zmian o związkach zawodowych.

W 2019 rozszerzono prawo koalicji związkowej. Po nowelizacji ustawy o związkach zawodowych prawem koalicji związkowej, a więc prawem zrzeszania się w związki zawodowe objęte są osoby wykonujące pracę zarobkową w zakładach pracy. Stąd nie tylko pracownicy zgodnie z Kodeksem pracy, ale i osoby wykonujące pracę zarobkową na innej podstawie, niż stosunek pracy, niezależnie od rodzaju zatrudnienia (ale nie osoby świadczące pracę poprzez agencję tymczasową) mogą tworzyć związki zawodowe i uczestniczyć w związkach zawodowych.

Nowa ustawa o kasach zapomogowo-pożyczkowych przewiduje możliwość utworzenia kas zapomogowo-pożyczkowych dla osób wykonujących pracę zarobkową nie tylko na podstawie stosunku pracy, ale również umów cywilnoprawnych. Jest to duża zmiana i z pewnością wpłynie na ilość tworzonych kas zapomogowo-pożyczkowych.

Jaki jest cel funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych?

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. przewidywało, iż celem pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych jest udzielanie członkom pomocy materialnej w formie pożyczek długo- i krótkoterminowych oraz zapomóg – w miarę posiadanych środków – na zasadach określonych w statucie.

Ustawa określiła, że celem działania KZP jest udzielanie członkom kasy zapomogowo-pożyczkowej pomocy materialnej w formie nieoprocentowanych pożyczek oraz, w miarę posiadanych środków, również zapomóg. Podkreślono zatem fakt, że pożyczki są nieoprocentowane.

Poprzez jakie organy działają kasy zapomogowo-pożyczkowe? Jak wprowadzić zmiany w KZP?

Organami KZP są: walne zebranie członków, zarząd oraz komisja rewizyjna. Jeśli natomiast kasa liczy więcej niż 100 członków, wówczas zarząd kasy może zwołać walne zebranie delegatów. Wyboru organów przewidzianych w ustawie należy dokonać w formie uchwały. Wszelkie zmiany umożliwiające działanie kasy zapomogowo-pożyczkowej u danego pracodawcy zgodnie z nową ustawą, należy wprowadzić w statucie kasy. Jest to bowiem dokument, na podstawie którego działa kasa zapomogowo-pożyczkowa i członkowie KZP. Statut kasy uchwala walne zebranie członków kasy zapomogowo-pożyczkowej. W uchwale wprowadzającej statut należy również powołać organy. Uchwała będzie skuteczna po miesiącu od dnia jej uchwalenia. Mając uchwalony statut i powołane uchwałą organy, można zgłaszać wniosek o nadanie nr REGON dla kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Jakie terminy do wdrożenia zmian w kasach zapomogowo- pożyczkowych wprowadza ustawa ?

Na wprowadzenie zmian poprzez dostosowanie statutu kas zapomogowo- pożyczkowych oraz złożenie wniosku o nadanie nr REGON, ustawodawca wskazał termin 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy o kasach zapomogowo-pożyczkowych. Ustawa o kasach zapomogowo-pożyczkowych weszła w życie 11 października 2021, stąd termin na wprowadzenie zmian, upływa 11 kwietnia 2023 r.

Kto finansuje wprowadzenie zmian?

Ustawodawca wprowadził istotny zapis wskazujący na wiele obowiązków po stronie pracodawcy wobec kasy zapomogowo-pożyczkowej. Jednym z nich jest obowiązek pomocy kasom w zakresie finansowania m.in. obsługi kasowej czy obsługi prawnej.

Co zrobić, aby zdążyć z wdrożeniem do 11 kwietnia 2023 r.?

Koniec 2022 roku oraz styczeń 2023 jest ostatnim terminem na wdrożenie zmian dla kasy zapomogowo-pożyczkowej. Statut dostosowany do nowych przepisów oraz wszelkie dokumenty potrzebne do funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych należy wprowadzić w formie uchwały najpóźniej do końca lutego 2023, aby uchwała mogła się stać się skuteczna. Wówczas należy złożyć wniosek o nadanie nr REGON.

Oferta pomocy prawnej przy wdrożeniu koniecznych zmian do prawidłowego funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych.

Jesteś zainteresowany dostosowaniem funkcjonowania kas zapomogowo-pożyczkowych do nowych przepisów? Zapraszamy do skorzystania z oferty Kancelarii Bogdan Chudoba Adwokaci Spółka partnerska. Kancelaria służy pomocą prawną w zakresie nie tylko wdrożenia zmian, ale i tworzenia kas zapomogowo-pożyczkowych, czy likwidacji KZP.

Zapraszamy do zapoznania się z ofertą Kancelarii w tym zakresie.

Chaos przy wprowadzeniu zmian w ramach Polskiego Ładu mógł przyprawić o zawrót głowy. Mamy już kolejny rok i ponownie przedsiębiorcy będą musieli określić formę opodatkowania poprzez wybór zasad ogólnych, podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Warto zatem przypomnieć o tej ostatniej formie opodatkowania, czyli ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych, która może być bardzo korzystana, szczególnie dla niektórych branż.

Czym jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowany jest prostą formą rozliczenia podatku dochodowego, bazującą na opodatkowaniu przychodów ze świadczenia usług lub dostawy towarów, ale bez możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodów. Prowadzenie księgowości też nie powoduje problemów, gdyż ewidencja przychodów zwiera w zasadzie wyłącznie Twoje faktury.

Składka zdrowotna przy działalności opodatkowanej ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Składkę zdrowotną zapłacisz w „stałej” wartości. Przy czym „stała” nie oznacza, że jest ona zawsze w takiej samej wysokości, jednak nie jest ona wprost uzależniona wysokości osiąganego przychodu.

Zasadniczo będzie to wartość 9% od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia określanego za IV kwartał roku poprzedniego – podstawowa wysokość składki. W 2022 roku wynosiła ona 559,89 zł za miesiąc. Jednak, jeżeli wartość przychodów osiąganych przez Ciebie w danym roku nie przekroczy 60 000 zł, składkę zdrowotną zapłacisz mniejszą – w wysokości 60% podstawowej jej wysokości (w 2022 r. wyniosła 335,94 zł za miesiąc). Natomiast jeżeli wartość przychodów osiąganych w skali roku przekroczy 300 000 zł, to składka podlega zwiększeniu do 180% podstawowej wysokości (w 2022 r. wyniosła 1007,81 zł za miesiąc).

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – zalety

Oprócz opisywanej wyżej wysokości składki zdrowotnej, podstawową zaletą ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jest prosta księgowość – czyli prowadzenie ewidencji przychodów – i zasady podatkowe. Jak sama nazwa wskazuje opodatkowujesz przychód i tylko on jest deklarowany do urzędu. Niestety nie zwalnia cię to z przechowywania dowodów zakupu towarów, a także prowadzić wykaz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Ewidencję przychodów musisz prowadzić w sposób umożliwiający określenie przychodów z każdego rodzaju działalności prowadzonej samodzielnie.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – wady

Podstawową wadą tej formy opodatkowania jest brak możliwości rozliczania kosztów uzyskania przychodów. Wszelkie wydatki ponoszone w ramach działalności nie wpłyną na wartość płaconego podatku.

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych są zasadniczo niższe niż w przypadku zasad ogólnych (przypomnijmy, że wynoszą one obecnie 12% i 32% podstawy opodatkowania plus 9% składki zdrowotnej obliczanej od dochodu) czy podatku liniowego (19% podatek plus 4,9% składka zdrowotna). Niestety – dla każdej czynności musisz ustalać odpowiednią stawkę ryczałtu. Przykładowo w przypadku działalności budowlanej wynosi ona 5,5% przychodu, natomiast jeżeli w ramach tej działalności wynajmujesz sprzęt budowlany, wówczas przychód opodatkujesz stawką 8,5% (lub 12% jeżeli przychód z najmu przekroczy 100 000 zł w skali roku).

Ten problem możesz rozwiązać już na samym początku określając jakie usługi będziesz świadczył i przyporządkować je do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Jeżeli masz wątpliwości, możesz zwrócić się do Głównego Urzędu Statystycznego celem potwierdzenia kodu PKWiU Twojej działalności.

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynosi 17%, 15%, 14%, 12%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%. Jak wspomniałem powyżej ustalisz to posiadając swój kod PKWiU. Pamiętaj również, że jeżeli urząd uzna, że prowadzisz ewidencję w sposób uniemożlwiający określenie przychodów w prawidłowej wartości, czyli Twoja ewidencja przychodów nie pozwala na ustalenie przychodów ewidencjonowanych dla każdego rodzaju działalności, to sam ustali stawkę, przy czym najmniej wyniesie ona 8,5%.

Na samym końcu artykułu znajdziesz pełną listę stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wraz z przypisanymi im kodami PKWiU.

Wyłączenia z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Nie zawsze będziesz miał możliwość opodatkować swoją działalność w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Możliwość ta nie dotyczy osób, które będą świadczyć usługi na rzecz swojego obecnego lub byłego pracodawcy. Ale nie dotyczy to wszystkich usług, tylko tych które wykonywałeś dla niego jako pracownik. Przykładowo świadcząc usługi programistyczne w ramach umowy o pracę nie możesz ich świadczyć w ramach działalności – jeżeli chcesz rozliczać się ryczałtem.

Dodatkowo brak możliwości wyboru tej formy dotyczy podatników:

1. opłacających podatek w formie karty podatkowej;
2. korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego;
3. osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:
   • prowadzenia aptek,
   • działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
   • działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych;
4. wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii;
5. podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
   • samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
   • w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
   • samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka

– jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach;

Kiedy rozważać ryczałt?

Zasadniczo ryczałt jest opłacalny przy działalności generującej małe koszty – czyli często przy działalności usługowej. Dobrym przykładem są tu usługi medyczne (lekarze, pielęgniarki), informatyczne czy budowlane.

Przykład:

Przy przychodzie 150 000 i kosztach 30 000, z uwzględnieniem składki zdrowotnej, zapłacisz odpowiednio*:

• w przypadku skali podatkowej 25 200 zł;
• w przypadku podatku liniowego – 28 680 zł;
• w przypadku ryczałtu w stawce 12% – 18 000 + 6718,68 = 24 718,68 zł.

* – pominięto obciążenia wynikające ze składki na ubezpieczenia społeczne.

Jak widać na tym przykładzie, wybór formy opodatkowania nie jest sprawą łatwą i zależy od kilku czynników, takich jak stawka ryczałtu, wysokość ponoszonych kosztów, czy nieopisanych w artykule ulg – w tym możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem (wybierając ryczałt pozbawiasz się tej możliwości). W przypadku większych przychodów i mniejszych kosztów, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jeszcze bardziej korzystny.

Jest to jednak forma opodatkowania którą powinieneś się zainteresować już teraz.

Pamiętaj, że wyboru formy opodatkowania musisz dokonać do 20 lutego 2023 r.!

Wyjątkowy rok 2022 r.

Z uwagi na zamiany, jakie zostały wprowadzone w 2022 roku, musisz wiedzieć, że jeżeli wówczas wybrałeś podatkowanie ryczałtem, możesz jeszcze to zmienić. Wyjątkowo wybór formy opodatkowania, ale tylko poprzez zmianę na zasady ogólne (czyli skalę podatkową) za 2022 r. możesz dokonać w 2023 r. Aby dochód za 2022 r opodatkować skalą, nie możesz złożyć zeznania PIT-28, a dochody (czyli przychody i koszty) musisz wykazać w zeznaniu PIT-36. Dodatkowo będziesz musiał zaprowadzić księgę przychodów i rozchodów. Czy to Ci się opłaca? Trudno w takim przypadku o ogólną zasadę. Musisz niestety obliczyć czy opodatkowanie dochodu, a nie przychodu, będzie dla Ciebie bardziej opłacalne. Nie zapomnij, że dodatkowo będziesz musiał zapłacić 9% składki zdrowotnej obliczonej od dochodu.

Wybór w drugą stronę – czyli z zasad ogólnych (lub podatku liniowego) na ryczałt jest niemożliwy.

Co przyniesie przyszłość?

Obecnie obowiązujące przepisy wskazują, że za grudzień (lub czwarty kwartał) nie wpłacasz zaliczki na poczet ryczałtu, ale dopłacasz go w terminie złożenia zeznania, czyli do końca lutego.

2023 rok przyniósł w tym zakresie zmiany. Zeznanie PIT-28 złożysz do końca kwietnia – tak jak inne zeznania: PIT-36, PIT-36L, czy PIT-37, a nie jak to miało miejsce dotychczas – do końca lutego. Nie zmienia to jednak obowiązku zapłaty zaliczki za grudzień (IV kwartał) 2022 r. do końca lutego 2023 r.

Od 2024 roku zaliczkę za ostatni miesiąc (kwartał) roku poprzedniego, będziesz musiał wpłacić do 20 stycznia 2024 r.

Lista stawek ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Jak wspomniałem wcześniej poniżej znajduje się lista stawek i przypisanych do niej towarów i usług wraz z kodami PKWiU. I tak, stawka ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wynosi:

• 17% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów (prawnicy, księgowi, brokerzy ubezpieczeniowi i inni – pełną listę znajdziesz w art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy)
• 15% przychodów ze świadczenia usług:
  • reprodukcji komputerowych nośników informacji (PKWiU 18.20.30.0),
  • pośrednictwa w sprzedaży motocykli oraz części i akcesoriów do nich (PKWiU 45.40.40.0),
  • pośrednictwa w sprzedaży hurtowej (PKWiU grupa 46.1),
  • magazynowania i przechowywania cieczy i gazów (PKWiU 52.10.12.0), magazynowania i przechowywania towarów w strefach wolnocłowych (PKWiU ex 52.10.19.0), parkingowych (PKWiU 52.21.24.0), obsługi centrali wzywania radio-taxi (PKWiU ex 52.21.29.0), pilotowania na wodach morskich i przybrzeżnych (PKWiU ex 52.22.13.0), pilotowania na wodach śródlądowych (PKWiU ex 52.22.14.0),
  • licencyjnych związanych z: –nabywaniem praw do książek, broszur, ulotek, map itp. (PKWiU 58.11.60.0),–nabywaniem praw do korzystania z wykazów i list (np. adresowych, telefonicznych) (PKWiU 58.12.30.0),–nabywaniem praw do czasopism i pozostałych periodyków (PKWiU 58.14.40.0),–nabywaniem praw do pozostałych wyrobów drukowanych (PKWiU 58.19.30.0),–nabywaniem praw do korzystania z gier komputerowych (PKWiU 58.21.40.0),–nabywaniem praw do korzystania z programów komputerowych (PKWiU 58.29.50.0),
  • związanych ze sprzedażą miejsca reklamowego w wykazach i listach (np. adresowych, telefonicznych) (PKWiU 58.12.40.0),
  • związanych z nadawaniem programów ogólnodostępnych i abonamentowych (PKWiU dział 60),
  • przetwarzania danych (PKWiU ex 63.11.1), przesyłania strumieni wideo przez Internet (PKWiU 59.11.25.0), przesyłania strumieni audio przez Internet (PKWiU 59.20.36.0), agencji informacyjnych (PKWiU 63.91.1) oraz pozostałych w zakresie informacji, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 63.99),
  • finansowych i ubezpieczeniowych (PKWiU sekcja K), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,
  • związanych z obsługą nieruchomości, świadczonych na zlecenie (PKWiU 68.3),
  • prawnych, rachunkowo-księgowych i doradztwa podatkowego (PKWiU dział 69), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,
  • firm centralnych (head office); usług doradztwa związanych z zarządzaniem (PKWiU ex dział 70), z wyjątkiem usług doradztwa związanych z zarządzaniem rynkiem rybnym (PKWiU 70.22.16.), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,
  • reklamowych; usług badania rynku i opinii publicznej (PKWiU dział 73),
  • fotograficznych (PKWiU 74.2),
  • tłumaczeń pisemnych i ustnych (PKWiU 74.3), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,
  • związanych z zatrudnieniem (PKWiU dział 78),
  • przez organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozostałych usług rezerwacji i usług z nią związanych (PKWiU dział 79),
  • detektywistycznych i ochroniarskich (PKWiU dział 80), z wyjątkiem robót związanych z instalowaniem systemów przeciwpożarowych i przeciwwłamaniowych z późniejszym monitoringiem,
  • obsługi nieruchomości wykonywanych na zlecenie, polegających m.in. na utrzymaniu porządku w budynkach, kontroli systemów ogrzewania, wentylacji, klimatyzacji, wykonywaniu drobnych napraw (PKWiU 81.10.10.0), dezynfekcji i tępienia szkodników (PKWiU 81.29.11.0), związanych ze wspomaganiem prowadzenia działalności gospodarczej, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 82.9), centrów telefonicznych (call center) (PKWiU 82.20.10.0), powielania (PKWiU 82.19.11.0), związanych z organizowaniem kongresów, targów i wystaw (PKWiU 82.30),
  • w zakresie pomocy społecznej bez zakwaterowania (PKWiU ex dział 88), z wyłączeniem usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie odwiedzania i pomocy domowej świadczonych osobom niepełnosprawnym (PKWiU 88.10.14), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej świadczonych osobom dorosłym niepełnosprawnym (PKWiU 88.10.15), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej nad dziećmi, z wyłączeniem opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi (PKWiU 88.91.11), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania w zakresie opieki dziennej nad dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną (PKWiU 88.91.12), usług pomocy społecznej bez zakwaterowania świadczonych przez opiekunki do dzieci (PKWiU 88.91.13), pozostałych usług pomocy społecznej bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowane (PKWiU 88.99.19), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów,
  • kulturalnych i rozrywkowych (PKWiU dział 90),
  • związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją (PKWiU dział 93);
• 14% przychodów ze świadczenia usług:
  • w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86),
  • architektonicznych i inżynierskich; usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71),
  • w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1);
• 12% przychodów ze świadczenia usług (ale tu uwaga: nie wszystkie usługi IT są opodatkowane tą stawką ryczałtu, a w niektórych przypadkach może być właściwa stawka 8,5%);:
  • związanych z wydawaniem:–pakietów gier komputerowych (PKWiU ex 58.21.10.0), z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie on-line,–pakietów oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1),–pakietów oprogramowania użytkowego (PKWiU 58.29.2),–oprogramowania komputerowego pobieranego z Internetu (PKWiU ex 58.29.3), z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie on-line,
  • związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0), związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1), objętych grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” (PKWiU 62.01.2), związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02), w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0), związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1);
• 10% przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek (PKWiU 68.10.1);
• 8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł z tytułu:
  • przychodów, o których mowa w art. 6 ust. 1a,
  • przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym,
  • świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem (PKWiU dział 55),
  • świadczenia usług wynajmu i obsługi nieruchomości własnych lub dzierżawionych (PKWiU 68.20.1),
  • wykonywania usług w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych (PKWiU dział 72),
  • wynajmu i dzierżawy:–samochodów osobowych i furgonetek, bez kierowcy (PKWiU 77.11.10.0),–pozostałych pojazdów samochodowych (z wyłączeniem motocykli), bez kierowcy (PKWiU 77.12.1),–środków transportu wodnego bez załogi (PKWiU 77.34.10.0),–środków transportu lotniczego bez załogi (PKWiU 77.35.10.0),–pojazdów szynowych (bez obsługi) (PKWiU 77.39.11.0),–kontenerów (PKWiU 77.39.12.0),–motocykli, przyczep kempingowych i samochodów z częścią mieszkalną, bez kierowcy (PKWiU 77.39.13.0),–własności intelektualnej i podobnych produktów z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim (PKWiU 77.40),
  • świadczenia usług pomocy społecznej z zakwaterowaniem (PKWiU dział 87);
• 8,5%:
  • przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z zastrzeżeniem pkt 1-4 oraz 6-8,
  • przychodów ze świadczenia usług związanych ze zwalczaniem pożarów i zapobieganiem pożarom (PKWiU 84.25.11.0),
  • przychodów ze świadczenia usług w zakresie edukacji (PKWiU dział 85),
  • przychodów ze świadczenia usług związanych z działalnością bibliotek, archiwów, muzeów oraz pozostałych usług w zakresie kultury (PKWiU dział 91),
  • przychodów z działalności polegającej na wytwarzaniu przedmiotów (wyrobów) z materiału powierzonego przez zamawiającego,
  • prowizji uzyskanej przez komisanta ze sprzedaży na podstawie umowy komisu,
  • prowizji uzyskanej przez kolportera prasy na podstawie umowy o kolportaż prasy,
  • przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym;
• 5,5%:
  • przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,
  • prowizji uzyskanej z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów,
  • przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym;
• 3,0% przychodów:
  • z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
  • z działalności usługowej w zakresie handlu, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3,
  • ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą (PKWiU 01.62.10.0),
  • z działalności rybaków morskich i zalewowych w zakresie sprzedaży ryb i innych surowców pochodzących z własnych połowów, z wyjątkiem sprzedaży konserw oraz prezerw z ryb i innych surowców z połowów,
  • o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 2, 5-10 i 19-22 ustawy o podatku dochodowym,
  • z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z tej działalności gospodarczej, a pomiędzy pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności, i dniem jego zbycia nie upłynęło sześć lat, będących:–środkami trwałymi podlegającymi ujęciu w wykazie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,–składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa, ustalona zgodnie z art. 22g ustawy o podatku dochodowym, nie przekracza 1500 zł,–składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy rokowi lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
  • z odpłatnego zbycia ruchomych składników majątku przedsiębiorstwa w spadku;
• 2% dotyczy sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych.

Jeżeli potrzebują Państwo porady w zakresie obsługi prawno-podatkowej zapraszamy do kontaktu.

Wielokrotnie w swojej praktyce spotykamy się z pojęciem „umowy o roboty budowlane”. Ale czy taka umowa stanowi odrębną kategorię umów czy może jest jednym z typów umowy o dzieło? A przede wszystkim – jakie to ma praktyczne znaczenie?

Charakter umowy o roboty budowlane
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że charakter umowy o roboty budowlane budził (i jak pokazuje aktualne orzecznictwo – nadal budzi liczne kontrowersje). Zakwalifikowanie umowy o roboty budowlane jako umowy o dzieło lub też umowy zupełnie od niej odrębnej (ale posiadającej równocześnie podobne, nieraz tożsame cechy) nie jest problemem czysto teoretycznym, ale ma istotne praktyczne znaczenie. W grę wchodzi tutaj przede wszystkim kwestia terminów przedawnienia roszczeń, czy odpowiedzialności inwestora/zamawiającego.

Kodeks cywilny stanowi, że „przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia”. Przepis określający umowę o roboty budowlane brzmi natomiast następująco – „przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia”. Polski ustawodawca oba te przepisy zamieścił w zupełnie odrębnych Tytułach (regulacje dotyczące umowy o dzieło znajdują się w Tytule XV, umowy o roboty budowlane w Tytule XVI). Już ze względu na to kryterium nie możemy kwalifikować umowy o roboty budowlane jako jednej z kategorii umowy o dzieło. Gdyby bowiem ustawodawca chciał uznać umowę o roboty budowlane za rodzaj umowy o dzieło, nie wyodrębniałby dla niej osobnego Tytułu.

Zwrócić również należy uwagę na zróżnicowane nazewnictwo zastosowane w obu przepisach. Umowa o dzieło za strony umowy uważa przyjmującego zamówienie oraz zamawiającego, natomiast umowa o roboty budowlane – wykonawcę i inwestora.

Ponadto, znajdujące się w części kodeksu poświęconej umowie o roboty budowlane, odesłanie, dotyczące odpowiedniego stosowania przepisów o umowie o dzieło, nie stanowi odesłania generalnego, a kieruje jedynie do konkretnych rozwiązań przyjętych w przypadku umowy o dzieło, tj.:
• do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu,
• do wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową,
• do rękojmi za wady wykonanego obiektu,
• do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu.

Przedawnienie
Rozważania na temat odrębności umowy o roboty budowlane od umowy o dzieło nie mają tylko czysto teoretycznego znaczenia. Najważniejszą praktyczną kwestię w tym zakresie stanowi zagadnienie związane z okresem przedawnienia. Zgodnie z art. 646 k.c. roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Dzięki zakwalifikowaniu umowy o roboty budowlane jako umowy odrębnej (w stosunku do umowy o dzieło), będą miały do niej zastosowanie ogólne zasady dotyczące terminów przedawnienia wskazane w art. 118 k.c., który stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Zdanie to podziela także Sąd Najwyższy, który w m.in. w uchwale 7 sędziów z 11 stycznia 2002 r. (III CZP 63/01) bardzo obszernie zajął się tematem i rozstrzygnął, że „przepis art. 656 §1 k.c. nie stanowi podstawy prawnej pozwalającej na odpowiednie stosowanie do roszczeń wynikających z umowy o roboty budowlane art. 646 k.c., określającego termin przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło oraz początek jego biegu. Wśród przepisów zawartych w tytule XVI k.c., poświęconych umowie o roboty budowlane, brak jest bowiem przepisu szczególnego, który samodzielnie określałby termin przedawnienia roszczeń wynikających z niewykonania albo z nienależytego wykonania umowy o roboty budowlane. (…) Skoro więc dopuszczalność sięgania do odpowiedniego stosowania przepisów o umowie o dzieło została wyraźnie ograniczona do wskazanych wyżej czterech, taksatywnie określonych w art. 656 §1 k.c. sytuacji, to oznacza, że taka właśnie była wola ustawodawcy, której nie można naruszać drogą rozszerzającej wykładni, ze szkodą dla spójności systemu prawnego. Jest to bowiem przepis szczególny i nie może być interpretowany rozszerzająco”.

Pogląd ten został również podzielony w wyroku Sądu Najwyższego z 18 maja 2007 r. (I CSK 51/07) – Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła (art. 646 k.c.), natomiast roszczenia z umowy o roboty budowlane, wobec braku szczególnego przepisu, przedawniają się według zasad ogólnych (art. 118 k.c.).

Odbiory częściowe
Art. 642 §1 k.c. (dotyczący umowy o dzieło) stanowi, iż w braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Oznacza to, że jeżeli strony nie umówiły się na etapowe oddawanie dzieła, zamawiający nie ma obowiązku dokonania odbioru wcześniej niż przed zakończeniem jego wykonania w całości (art. 643 k.c.), a tym samym do wypłaty chociażby części wynagrodzenia.

Zasada zupełnie odwrotna panuje na gruncie umowy o roboty budowlane, a mianowicie zgodnie z art. 654 k.c., w razie braku odmiennego postanowienia umowy inwestor obowiązany jest na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo, w miarę ich ukończenia, za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia. W tym przypadku nie potrzebujemy odrębnego umownego uregulowania aby inwestor, po wezwaniu go przez wykonawcę, miał obowiązek częściowego odbioru robót. Podkreślić należy, że przepisy kodeksu cywilnego nie wskazują jak duża powinna być dana „część”, tym samym wykonawca może domagać się odbioru częściowego nienależnie od rozmiaru zakresu wykonanych robót (tak E. Zielińska w: M. Fras (red.) M. Habdas (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Tom IV. Zobowiązania. Część szczególna (art. 535-764, Warszawa 2018).

Z uwagi jednak na fakt, iż przedmiotowa norma ma charakter dyspozytywny strony mogą między sobą wyłączyć lub ograniczyć to uprawnienie np. do odbiorów określonej części robót lub w ogóle dopuścić możliwość jedynie odbioru końcowego. W takim wypadku inwestor może odmówić dokonania odbioru częściowego i nie powinny go spotkać z tego tytułu żadne negatywne konsekwencje.

Warto w tym miejscu również zaznaczyć, że data częściowego odbioru nie wpływa na terminy dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi, gdyż w tym przypadku rozpoczynają się one co do zasady z momentem dokonania odbioru całego obiektu.

Oczywiście wszystkie wyżej wskazane uwagi znajdują zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadku uznania, że określone wykonanie dzieła lub robót budowlanych ma charakter świadczenia podzielnego w tym sensie, że może być realizowane i rozliczane częściami oraz ich efekt nadaje się do odebrania.

Odpowiedzialność solidarna
Kolejnym elementem różnicującym oba rodzaje umów jest solidarna odpowiedzialność inwestora za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych (art. 647(1) k.c.). W przypadku umowy o dzieło, jeżeli przyjmujący zamówienie zatrudni do jego wykonania podwykonawcę (o ile taka możliwość nie została wyłączona przez zamawiającego), a następnie nie wypłaci mu wynagrodzenia, przedmiotowy podwykonawca nie będzie mógł domagać się jej zapłaty od zamawiającego, z którym nie zawierał umowy. Inny reżim panuje natomiast na gruncie umowy o roboty budowlane. Tam, pomimo iż inwestora z podwykonawcą nie łączy żaden bezpośredni stosunek prawny, inwestor ma obowiązek zapłaty należnego wynagrodzenia nie tylko swojemu wykonawcy, ale również jego podwykonawcy (o ile spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał za nie odpowiedniego wynagrodzenia).

Dlatego też, w pewnych okolicznościach może zdarzyć się sytuacja, w której inwestor poniesie podwójny koszt. Stanie się to w przypadku jeśli inwestor zapłaci umówione wynagrodzenie wykonawcy, ale ten nie zapłaci wynagrodzenia swojemu podwykonawcy. W takim wypadku podwykonawca będzie miał roszczenie do inwestora o zapłatę należności, a inwestor obowiązek ich wypłaty.

Nie jest jednak tak, że inwestor ponosi odpowiedzialność w każdym przypadku. Przepisy kodeksu cywilnego obejmują całą listę wymagań aby takie roszczenie podwykonawcy mogło być względem niego skuteczne. Jest to m.in. obowiązek pisemnego poinformowania inwestora o zakresie robót oddanych podwykonawcy do wykonania i brak sprzeciwu inwestora oraz zastrzeżenie, że wysokość wynagrodzenia podwykonawcy nie może przekraczać wynagrodzenia wykonawcy uzgodnionego z inwestorem.

Forma zawarcia umowy
Forma zawarcia umowy o dzieło na gruncie przepisów kodeksu cywilnego nie ma znaczenia. Oznacza to, że dla jej ważności nie jest konieczne zachowanie formy pisemnej i może zostać zawarta również ustnie lub w sposób dorozumiany o ile wola stron została wyrażona wystarczająco jasno.

Zgodnie natomiast z art. 648 §1 k.c. umowa o roboty budowlane powinna być stwierdzona pismem. Niezachowanie tej formy nie skutkuje jednak jej nieważnością, a powoduje w niektórych wypadkach jedynie pewnie ograniczenia dowodowe. Zgodnie bowiem z art. 74 k.c. zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Jednakże mimo niezachowania określonej formy przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. Przepisów o skutkach niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.

Z tego względu zawarcie ustnej umowy o roboty budowlane co do zasady nie wyklucza przeprowadzenia pełnego postępowania sądowego z wykorzystaniem wszelkich dostępnych możliwości dowodowych. Mimo wszystko niezachowanie w tym wypadku formy pisemnej, w szczególności w przypadkach, gdzie wartość przedmiotu umowy jest znaczna, powinna być wyjątkiem od reguły i rozwiązaniem stosowanym jedynie przypadku absolutnej konieczności.

Jeżeli potrzebujesz porady prawnej dotyczącej umowy o dzieło lub umowy o roboty budowalne, zapraszamy do kontaktu.

Zmiany w zakresie prawa podatkowego zawsze pociągają za sobą wzmożone zainteresowanie przedsiębiorców przekształceniami w zakresie formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej. Nie inaczej było po wejściu w życie nowelizacji w zakresie prawa podatkowego, zwanej „Polskim Ładem”. Wielu polskich przedsiębiorców zaczęło analizować, jaka forma prawna będzie dla nich najkorzystniejsza. Od ponad dwóch lat zauważalny jest wzrost zainteresowania przedsiębiorców przekształceniami. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne.  Wspólnicy takich spółek mogą płacić efektywnie nawet 17,3% podatku dochodowego. Dlaczego tak się dzieje? Poniżej pokrótce przedstawimy podstawowe różnice oraz zalety prowadzenia działalności gospodarczej w takiej formie.

Podstawowe zalety

Po objęciu spółek komandytowo – akcyjnych, a następnie spółek komandytowych podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), w przekonaniu wielu osób spółki te przestały być, z podatkowego punktu widzenia, atrakcyjną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Niesłusznie.

Wraz z objęciem wyżej opisanych spółek podatkiem CIT ustawodawca wprowadził dla wspólników preferencję, z której wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie sprawy.

Spółka komandytowa (SPK) oraz spółka komandytowo – akcyjna (SKA) są podatnikami podatku CIT, czyli „same” muszą zapłacić podatek od uzyskanego dochodu. Na gruncie prawa podatkowego zostały więc zrównane ze spółką z o.o. czy spółką akcyjną. Obecnie podstawowa stawka podatku CIT wynosi 19%, natomiast spółki, spełniające pewne kryteria, zapłacą podatek dochodowy w stawce 9%. Czyli jest to pierwszy etap opodatkowania.

Wspólnik takiej spółki chciałby jednak otrzymać swój udział w zysku. Jednak jego wypłata powoduje, że ponownie zysk ten będzie opodatkowany zryczałtowaną stawką 19%. Czyli mamy drugi etap opodatkowania. I patrząc pod tym kątem, faktycznie opodatkowanie wspólników nie byłoby atrakcyjne – odpowiednio 26,3% (stawka CIT 9%) lub 34,4% (stawka CIT 19%).  Skąd zatem 17,4%?

Kluczowe znaczenie ma wprowadzona preferencja,  przyznana jednemu z rodzajów wspólników takiej spółki – komplementariuszowi (drugim jest komandytariusz w SPK lub akcjonariusz w SKA). Ma on możliwości odliczenia od swojego podatku PIT, podatku CIT zapłaconego przez spółkę.

Omawiana preferencja prowadzi więc do tego, iż faktyczne obciążenie komplementariusza będzie takie samo jak przed objęciem spółki komandytowej podatkiem CIT, a nawet niższe.

Przykład:

Roczny dochód spółki – 250.000 zł

Udział komplementariusza w zysku spółki: 98%

Dochód spółki przypadający na komplementariusza: 245.000 zł

Podatek należny od spółki: 22.500 zł (9% x 250.000)

Zysk do podziału dla wspólników: 250.000 – 22.500 = 227.500 zł

Zysk należny komplementariuszowi: 222.950 (98% x 227.500)

Podatek komplementariusza: 42.361 zł (222.950 zł x 19%)

Podatek należny do zapłaty przez komplementariusza po odliczeniu podatku zapłaconego przez spółkę: 20.310 zł (42.361 – 22.050*)

*20.050 to kwota, którą komplementariusz może odliczyć, bowiem podatek należny od spółki wynosił 22.500, a komplementariusz posiada 98% udziałów w zysku spółki, stąd 22.500 x 98% = 22.050.

Jak więc widać na powyższym przykładzie, w tej sytuacji efektywna stawka opodatkowania komplementariusza wyniosła 17,29%, a nie 26,4%.

Preferencją dla komandytariusza, czyli drugiego rodzaju wspólnika jest zwolnienie z podatku zysku wypracowanego przez te spółki. Jednak nie jest tak różowo. Zwolnieniu podlega tylko połowa wypłaty i to do wysokości 60 000 w skali roku. Tym samym komandytariusz zapłaci podatek w stawce 9,5% do kwoty 120 000 zł. Zatem dużą rolę odgrywać będzie określenie udziałów w zysku spółki.

A co ze składką zdrowotną?

Główna zmiana „Polskiego Ładu” dotyczyła składki zdrowotnej. Po pierwsze przedsiębiorcy nie mogą jej odliczać od podatku, a po drugie podstawą jej wymiaru jest dochód podatnika, a nie ryczałtowo określona kwota. Przykładowo podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie dość, że zapłaci 19% podatku to jeszcze 4,9% składki zdrowotnej. To powoduje, że jego obciążenia wzrosną do 23,9%.

Jednak wspólnicy spółek komandytowych nie będą płacić składki zdrowotnej od osiągniętego przez nie dochodu, czy z zysku wypłaconego przez te spółki. W ich przypadku podstawa wymiaru składki zdrowotnej nadal będzie określona kwotowo i wyniesie 559,89 zł za miesiąc (kwota obowiązująca w 2022 roku). Możesz zatem osiągnąć 1 mln złotych dochodu, od którego zapłacisz 17,3% podatku i około 7 tys. składki zdrowotnej.

Uwaga: w 2022 r. wspólnicy spółki komandytowo-akcyjnej (komandytariusze i akcjonariusze) nie są zobowiązani do opłacania składki zdrowotnej. Zmieni się to od 2023 roku, kiedy ten obowiązek zostanie nałożony tylko na komplementariuszy tej spółki, przy czym wysokość składki będzie ustalana tak samo, jak w przypadku spółki komandytowej.  Akcjonariusze nadal jej nie zapłacą.

Danina solidarnościowa

Warto również wskazać, że zysk wypracowany i wypłacony wspólnikom tych spółek, nie jest brany do obliczenia daniny solidarnościowej, zwaną również podatkiem dla najbogatszych. Przypomnijmy, że do jej zapłaty zobligowane będą osoby fizyczne, których dochód przekroczy kwotę 1.000.000 zł. Podstawą obliczenia daniny solidarnościowej będzie nadwyżka nad tą kwotą, a stawka wynosi 4 %.

Możliwość wejścia na „estoński CIT”

Jedynie na marginesie należy wspomnieć, iż od 1 stycznia 2022 roku spółki komandytowa i komandytowo akcyjna będą mogły skorzystać z estońskiego CIT. W takim przypadku w ogóle nie będziesz musiał płacić podatku CIT, o ile nie wypłacisz sobie zysku. Ponieważ dla większości wspólników spółka jest głównym źródłem przychodów, opcja ta może być zastosowana w przypadku powołania spółki inwestycyjnej, którą będziesz rozwijał.

Podsumowanie

Jak więc widać Polski Ład reanimował spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, których popularność spadła po objęciu ich podatkiem CIT. Wzrost obciążeń publicznoprawnych o prawie 5% (składka zdrowotna) może przyczynić się wzmożonego zainteresowania tą formą opodatkowania.

Przeprowadzenie zmian w tym zakresie może się wiązać z innymi problemami i ryzykami jak, chociażby schematy podatkowe, klauzula obejścia prawa podatkowego, czy obowiązki wynikające z innych przepisów prawa. Z tego względu istotne jest, aby przy przeprowadzeniu zmian organizacyjnych skorzystać z pomocy specjalistów, którzy dopilnują, aby przeanalizowane zostały wszelkie możliwe aspekty, a wybór formy prawnej oraz sposobu opodatkowania był dla przedsiębiorcy optymalny i bezpieczny.

Z tego też względu zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią, która specjalizuje się w obsłudze przedsiębiorców od strony korporacyjno-podatkowej.